Ο μύθος του όφελους των ιδιωτικοποιήσεων: ΟΤΕ και ΟΣΕ / Υποφέρει η ελληνική γλώσσα και από τους πολιτικούς

Είδηση: Την πλήρη... αποχώρηση του Δηµοσίου από τον ΟΤΕ δροµολογεί η κυβέρνηση στο πλαίσιο της εφαρµογής του οδικού χάρτη για αντιµετώπιση της κρίσης που ανακοίνωσε πρόσφατα ο Πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, όπου εντάσσεται πλέον η πώληση και νέου πακέτου µετοχών του Δηµοσίου στη γερµανική Deutsche Telekom (D.T.).

Η πώληση επιπλέον ποσοστού 10% στους Γερµανούς – όπως προβλέπει η σχετική συµφωνία του Δηµοσίου µε την D.T. – έναντι τιµήµατος περίπου 400 εκατ. ευρώ θα σηµατοδοτήσει το πέρασµα του ελέγχου του ΟΤΕ στο... γερµανικό Δηµόσιο, που είναι βασικός µέτοχος της D.T.! Αντίστοιχα, το ελληνικό Δηµόσιο θα πάψει να έχει ουσιαστικό λόγο στη διαχείριση του µεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού οργανισµού της χώρας, µέσω του οποίου σήµερα παρέχονται µε κάθε κόστος καθολικές υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών ακόµη και στο πιο αποµακρυσµένο χωριό.

«Μετά την πώληση του 10%, άγνωστο παραµένει πώς θα συνεχιστούν - διασφαλιστούν οι επενδύσεις τηλεπικοινωνιακής υποδοµής στα µη προσοδοφόρα τµήµατα της ελληνικής περιφέρειας», επισηµαίνουν στελέχη από τον χώρο των τηλεπικοινωνιών.

ΤΑ ΑΓΚΑΘΙΑ της σηµερινής κυβέρνησης στο µέτωπο του ΟΤΕ, όπως εκτιµούν τα ίδια στελέχη, «είναι µεγαλύτερα από αυτά που είχε να αντιµετωπίσει η Νέα Δηµοκρατία όταν µε συνοπτικές διαδικασίες έβαζε από την πίσω πόρτα τους Γερµανούς στον µεγαλύτερο οργανισµό της χώρας».

Η σηµερινή κυβέρνηση, επισηµαίνουν χαρακτηριστικά, ετοιµάζεται να πωλήσει το 10% των µετοχών του ΟΤΕ µε τίµηµα που εκτιµούν ότι θα διαµορφωθεί στα 400 εκατ. ευρώ, ενώ η Ν.Δ. για την πώληση µικρότερου ποσοστού (8%) εισέπραξε συνολικά 1,1 δισ. ευρώ! Πέραν αυτού, προσθέτουν, µε την κυριαρχία της D.T. στον ΟΤΕ, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί σε αλλαγή πλεύσης και για το σχέδιο της ανάπτυξης δικτύου οπτικών ινών µέχρι το σπίτι (FTTH), αξίας περίπου 2 δισ. ευρώ. Ηδη, οι Γερµανοί της D.T. έχουν ταχθεί κατά του FTTH, προκρίνοντας τη λύση του φθηνότερου VDSL που εξασφαλίζει τις µισές ταχύτητες σε σχέση µε τις οπτικές ίνες. ∆ραστική µείωση της συµµετοχής του ∆ηµοσίου στο ∆ιοικητικό Συµβούλιο του ΟΤΕ καθώς και αλλαγές στο εργασιακό καθεστώς των υπαλλήλων του oργανισµού φέρνει η πώληση του επιπλέον ποσοστού του ∆ηµοσίου στη γερµανική πλευρά.

Το ∆ηµόσιο, που σήµερα έχει στην κατοχή του το 16% των µετοχών του ΟΤΕ (20% µαζί µε το ΙΚΑ), διατηρεί το δικαίωµα να συµµετέχει ισοµερώς στο ∆ιοικητικό Συµβούλιο του ΟΤΕ διορίζονταςτον πρόεδρο σε αυτό. Το συγκεκριµένο δικαίωµα το διατηρεί όσοκατέχει ποσοστό τουλάχιστον 15% στο µετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ.

Αν η συµµετοχή του ∆ηµοσίου πέσει από το 15%, τότε χάνει µία θέση στο ∆.Σ., ενώ, αν υποχωρήσει κάτω από το 10%, χάνει επιπλέον δύο θέσεις και ορισµένα δικαιώµατα άσκησης βέτο (πλην των ζητηµάτων εθνικής ασφάλειας).

Στην περίπτωση αυτή, η σηµερινή αναλογία πέντε Ελληνες - πέντε Γερµανοί στο ∆.Σ. του ΟΤΕ θα γίνει δύο Ελληνες - οκτώ Γερµανοί. Φυσικά, το ελληνικό ∆ηµόσιο χάνει κάθε δικαίωµα στη διοίκηση του ΟΤΕ, σε περίπτωση που η συµµετοχή του βρεθεί κάτω του 5%. Σηµειώνεται ότι ήδη η Κοµισιόν αµφισβητεί ταδικαιώµατα βέτο του ελληνικού ∆ηµοσίου όσον αφορά τη διαχείριση του ΟΤΕ από την D.T., ενώ κάθε περαιτέρω µείωση του ποσοστού του ∆ηµοσίου στον ΟΤΕ είναι προφανές ότι ενισχύει τη γερµανική πλευρά.

ΤΕΛΟΣ Η ΜΟΝΙΜΟΤΗΤΑ. Η πώληση επιπλέον ποσοστού του ΟΤΕ στην D.T. θα υποχρεώσειτην κυβέρνηση να καταργήσει µε νόµο και τη µονιµότητα του προσωπικού που έχει προσληφθεί στον ΟΤΕ πριν από το 2005. Ηδη η Οµοσπονδία Εργαζοµένων ΟΤΕ (ΟΜΕ-ΟΤΕ) επισηµαίνει ότι η όποια µείωση του µετοχικού κεφαλαίουτου ∆ηµοσίου στον ΟΤΕ κάτω του 20% οδηγεί στον πλήρη έλεγχο του Οµίλου από την D.T., «µε αρνητικές συνέπειες για το δηµόσιο και εθνικόσυµφέρον και την ανάπτυξη της χώρας». Το δε οικονοµικό όφελος µιας τέτοιας ενέργειας,επισηµαίνειη ΟΜΕ-ΟΤΕ, «είναι εξαιρετικά µηδαµινό και ποινικά ελέγξιµο, ειδικά την περίοδο αυτή πουη κεφαλοποίηση της εταιρείας δεν ανταποκρίνεται ούτε στο 1/10 της πραγµατικής αξίας της».

ΚΛΕΙΔΙ ΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ. Σε κάθε περίπτωση, το ποσοστό των µετοχών του Δηµοσίου στον ΟΤΕ που θα δοθεί στους Γερµανούς (αν θα είναι 5% ή 10%) θεωρείται κλειδί για τις ανατροπές που θα επέλθουν στη διαχείριση του οργανισµού. Σηµειώνεται ότι µε βάση τη συµφωνία που υπέγραψε η Ν.Δ. το 2008 µε την D.T., η ελληνική πλευρά έχει την επιλογή της διάθεσης επιπλέον µετοχών έως 10% του ΟΤΕ µέχρι τα τέλη Δεκεµβρίου 2011. Ο υπολογισµός της τιµής πώλησης γίνεται µε τον σταθµισµένο µέσο όρο των τιµών και των όγκων των τελευταίων 20 συνεδριάσεων πριν από την ανακοίνωση πώλησης, συν κάποιο υπερτίµηµα. Το υπερτίµηµα αυτό θα ήταν 20% εάν η σχετική συµφωνία είχε γίνει έως τα τέλη του περασµένου Νοεµβρίου! Επειδή όµως αυτό δεν συνέβη, το υπερτίµηµα πλέον µειώνεται στο 15% της τιµής, που θα υπολογιστεί επίσης µε τον ίδιο τρόπο. Βέβαια, στα τρέχοντα επίπεδα της µετοχής, η οποία το τελευταίο διάστηµα κινείται µεταξύ 6-7 ευρώ, ακόµη και µε την προσθήκη του υπερτιµήµατος του 15%, η τιµή που θα διαµορφωθεί (περίπου 400 εκατ. ευρώ για το 10% των µετοχών του Δηµοσίου) θα απέχει… έτη φωτός από τα 27,5 ευρώ, που πούλησε η Ν.Δ. στους Γερµανούς.

ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ. Από την πλευρά της D.T. υπάρχει επιθυµία για ενεργοποίηση της συµφωνίας και αύξηση του ποσοστού της στο µετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ. Οι Γερµανοί θεωρούν ότι προχωρώντας στην αγορά του 10%: Θα αυξήσουν τη συµµετοχή της εταιρείας στο µετοχικό κεφάλαιο του ΟΤΕ µε σχετικά µικρό κόστος. Θα αυξηθεί και η βαρύτητα της συµµετοχής τους στη διοίκηση, ενώ θα µπει τέλος στο σοβαρό ενδεχόµενο να υποχρεωθεί (αναµένεται η απόφαση της Κοµισιόν) σε δηµόσια προσφορά για το ποσοστό που κατέχουν περίπου 104.000 µικροµέτοχοι του ΟΤΕ, στην τιµή των 27,5 ευρώ!

Σχόλιο: Γράψαμε πρόσφατα για τον μύθο του όφελους των ιδιωτικοποιήσεων για την ΔΕΗ, ενώ στο παρελθόν είχαμε αναφερθεί και στην περίπτωση του ΟΣΕ (λεπτομέρειες εδώ). Σε όλες τις περιπτώσεις προσπαθήσαμε να δούμε και τις δύο πλευρές των πραγμάτων (δηλ. το πιθανό όφελος και τη "χασούρα" από τις ιδιωτικοποιήσεις) με στοιχεία.

Το ρεπορτάζ που παραθέσαμε πιο πριν δείχνει καθαρά ότι μόνοι κερδισμένοι από την επιπλέον πώληση ποσοστού στον ΟΤΕ είναι οι Γερμανοί αφού: α) Θ' αποκτήσουν φθηνά τον έλεγχο του μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού οργανισμού των Βαλκανίων, στα οποία είχαν αποτύχει να μπουν αυτόνομα, β) θα εξαλειφθεί η ανάγκη για μεγάλες επενδύσεις (η επιλογή δικτύου οπτικών ινών θα γίνει καθαρά απ' αυτούς εκτός και αν το κράτος θελήσει να "συνεισφέρει" οικονομικά για την καλύτερη λύση) γ) θ' αποκτήσουν υπερκέρδη δεδομένης της κερδοφορίας του οργανισμού που πιθανότατα θα υπερκαλύψουν το ποσό το οποίο θα δώσουν.

Από την άλλη χαμένο είναι καταρχήν το ελληνικό Δημόσιο: α) Παραχωρεί με χαμηλό ποσό έναν οργανισμό με τεράστια περιουσία (κινητή και ακίνητη) πολλαπλάσια της χρηματιστηριακής της, β) παραδίδει σημαντικές υποδομές σε ιδιώτες (όπως βέβαια έχει προαποφασίσει εδώ και καιρό - δείτε εδώ αναλυτικά) πράγμα που ενέχει και εθνικούς κινδύνους (κάτι που ακούγεται "μακρινό" και "αστείο" αλλά δυστυχώς είναι αληθινό) όπως έχουμε ξαναγράψει στο παρελθόν, γ) χάνει πλέον την δυνατότητα ν' ασκεί κοινωνική πολιτική γι' απομακρυσμένες περιοχές και κοινωνικά ασθενείς ομάδες (το οποίο στο μέλλον θα κοστίζει πολύ ακριβά) και τέλος δ) χάνει τα μερίσματα τα οποία δίνουν ανάσα εσόδων στον προϋπολογισμό κάθε χρόνο και τα οποία δεν είναι καθόλου αμελητέα αφού προέρχονται από ένα οργανισμό σε συνεχή κερδοφορία.

Χαμένη όμως είναι και η ελληνική κοινωνία. Ο λόγος; Όταν πάρει τον έλεγχο του ΟΤΕ η D.T. θα πραγματοποιήσει άνευ προβλήματος την μείωση μισθών και προσωπικού που τόσο πολύ επιθυμεί εδώ και καιρό. Μπορεί ένα ποσοστό ανεγκέφαλων πιθανόν να χαρεί από μια τέτοια εξέλιξη (υπακούοντας στην κλασσική ελληνική λογική του "αφού η κατσίκα μου ψόφησε ας ψοφήσει και του γείτονα), αλλά κανείς σοβαρός άνθρωπος δε θέλει τους συμπολίτες του άνεργους ή να τα βγάζουν πέρα με δυσκολία τον μήνα. Παράλληλα, θα είναι πλέον ασύμφορο οικονομικά να γίνονται συνδέσεις σ' απομακρυσμένες περιοχές και ακριτικά νησιά - να μη μιλήσουμε δε για την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών (που θα έχει αντίκτυπο στην επικοινωνία και την επιχειρηματικότητα όσων μένουν "μακρυά" από τα αστικά κέντρα). Για να προλάβουμε τις αντιδράσεις, αυτά δεν είναι απλά, καταστροφολογικά σενάρια: Είναι αποτελέσματα εμπειρίας από άλλες χώρες που έγιναν αποκρατικοποιήσεις χωρίς πρόβλεψη και διατήρηση ποσοστού από το Δημόσιο που να του δίνει το δικαίωμα στη λήψη στρατηγικών αποφάσεων (π.χ. ακόμα και στην Μ.Βρετανία η πρόσβαση στο ίντερνετ σε όλη της την επικράτεια έγινε με τεράστια οικονομική ένεση από τον κρατικό προϋπολογισμό που κόστισε παραπάνω απ' ότι θα κόστιζε αν ο έλεγχος του αγγλικού ΟΤΕ άνηκε στο Δημόσιο, ενώ ακόμα και σήμερα υπάρχουν περιοχές που δεν υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές αφού είναι ασύμφορο να φτάσουν εκεί).

Αλλά όλα αυτά είναι λεπτομέρειες για κάποιον που μένει στο Χαλάνδρι και δεν έχει περάσει ποτέ του τα διόδια του Σχηματαρίου...

Είδηση 2η: ΣΕ... ΤΟΥΝΕΛ χωρίς σαφή προορισµό κινδυνεύει να βρεθεί η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, µία από τις εταιρείες που βρίσκονται στην πρώτη ταχύτητα της λίστας των υπό αποκρατικοποίηση ∆ΕΚΟ του ∆ηµοσίου. Και αυτό καθώς φαίνεταινα καθυστερεί, λόγω έλλειψης ουσιαστικού ενδιαφέροντος, το σχέδιο για την είσοδο ιδιώτη στρατηγικού επενδυτή στην εταιρεία των επιβατικών - εµπορευµατικών σιδηροδροµικών µεταφορών.

Υπενθυµίζεται ότι ο νόµος για την αναδιάρθρωση του Οµίλου ΟΣΕ προβλέπει την πώληση σε ξένο σιδηροδροµικό οργανισµό του 49%, της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, µε ταυτόχρονη εκχώρηση και του µάνατζµεντ της εταιρείας. Συγκεκριµένα, προβλέπει ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα πωληθεί καθαρή, απαλλαγµένη από χρέη και πλεονάζον προσωπικό, µεσκοπό να προσελκύσει το ενδιαφέρονκυρίως µεγάλων σιδηροδροµικών οργανισµών απότην Ευρώπη. Στόχος της κυβέρνησης είναι να βρεθεί εταίρος µε ευρωπαϊκή σιδηροδροµική εταιρεία. Μάλιστα,είχε τεθεί ως χρονικό όριο ο διεθνής διαγωνισµός για την ανεύρεση του ξένου στρατηγικού επενδυτή να ξεκινήσει µέσα στο πρώτο τρίµηνο του 2011.

Ωστόσο, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, «το ενδιαφέρον που υπάρχει µέχρι στιγµής δεν εγγυάται ότι ένας διαγωνισµός για την πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα είχε τα προσδοκώµενα αποτελέσµατα». Ακόµα κι αυτό το άτυπο ενδιαφέρον πουυπάρχει από τους γαλλικούς σιδηροδρόµους, λένε οι ίδιες πηγές, δεν αφορά τη συµµετοχή τους στο µετοχικό κεφάλαιο και τη διαχείριση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, αλλά εστιάζεται κυρίως στην παροχή συµβουλευτικών υπηρεσιών στον Οµιλο ΟΣΕ, στην εκτέλεση έργων στο σιδηροδροµικό δίκτυο και στην προµήθεια και συντήρηση του τροχαίου υλικού.

Σηµειώνεται ότι οι ιδιώτες που δυνητικά θα µπορούσαν να ενδιαφερθούν για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ µπορούν ήδη να δραστηριοποιηθούν µε δικά τους µέσα στις εµπορευµατικές και επιβατικές σιδηροδροµικές µεταφορές, χωρίς να χρειάζεται να αγοράσουν κάποια εταιρεία.

Την ίδια στιγµή φαίνεται πως καιη ΤΡΑΙΝΟΣΕ δεν είναι ακόµα έτοιµη να συναντήσει τους υποψήφιους «γαµπρούς». Στις εκκρεµότητες του νόµου γιατην εξυγίανση του σιδηροδρόµου εντάσσεται και η αύξηση του µετοχικού κεφαλαίου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ κατά 180 εκατ. ευρώ. Η αύξηση προβλέπεται να γίνει τµηµατικά εντός τριετίας, ενώ ήδη θα έπρεπε να έχει δροµολογηθεί από την πλευρά του υπουργείου Οικονοµικών η καταβολή της πρώτης δόσης ύψους 30 εκατ. ευρώ, κάτι που δεν έχει γίνει ακόµα.

Σχόλιο: Το ξεπούλημα του ΟΣΕ τελικά αποδείχθηκε λιγότερο εύκολη υπόθεση απ' ότι υπολογιζόταν, αν και η περιουσία του έχει ενταχθεί στο πλαίσιο της "αξιοποίησης" (sic) της δημόσιας περιουσίας (για την οποία μπορείτε να διαβάσετε εδώ κι εδώ) και αναμένεται να παραχωρηθεί γρήγορα και σε τιμές που θα προσελκύσουν αρκετούς επενδυτές (π.χ. για την έκταση του στο Θριάσιο ετοιμάζονται να καταθέσουν προσφορά ο ΟΛΠ σε κοινοπραξία με τους "Κινέζους" του λιμανιού για τη δημιουργία σταθμού μεταφοράς προϊόντων). Αυτό αποδεικνύει για πολλοστή φορά ότι κανένας "επενδυτής" δε βλέπει στην παρούσα φάση την Ελλάδα σαν χώρο μακροπρόθεσμης επένδυσης εκτός και αν αυτό γίνει σε εξευτελιστικές τιμές. Το παράδειγμα των γαλλικών σιδηροδρόμων που θέλουν να πουλήσουν "τεχνογνωσία" (αλήθεια δεν είναι πιο οικονομικό να προσελκύσει ο ΟΣΕ κάποιον μάνατζερ με ανάλογη εμπειρία από το εξωτερικό; ) και να πάρουν κομμάτια του δικτύου που έχουν μεγάλη κίνηση αποτελεί την απόδειξη γι' αυτό.

Εμείς είμαστε ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του ΟΣΕ (με παράλληλη αναδιάρθρωση βέβαια του οργανισμού όπως έχουμε γράψει κι εδώ) -αλλά ακόμα και αν προχωρήσει η κυβέρνηση σε μετοχοποίηση και παραχώρηση κομματιού του σε "επενδυτές", θα πρέπει να κρατήσει δικαιώματα στο δίκτυο και στην λήψη αποφάσεων. Το παράδειγμα της Μ.Βρετανίας που μετά την παραχώρηση των σιδηροδρόμων σε ιδιώτες, οι επενδύσεις στο δίκτυο μειώθηκαν σε βαθμό που επηρεάστηκε και η ασφάλεια των μετακινήσεων (με αποκορύφωμα το πολύνεκρο ατύχημα στο Χάτφιλντ), αναγκάζοντας το κράτος ν' επανακρατικοποιήσει την εταιρεία διαχείρισης του δικτύου, είναι χαρακτηριστικό (και δεν αναφερόμαστε στην περίπτωση της γραμμής της αν. ακτής της Μ.Βρετανίας που μόλις μειώθηκε η κερδοφορία της, εγκαταλείφθηκε από τους "επενδυτές", αναγκάζοντας το κράτος πάλι να "πληρώσει το λογαριασμό"). Αν είναι να πάρουμε κάτι από το εξωτερικό, ας είναι η γνώση από τα λάθη τους.

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Αυτή τη ρημάδα την ελληνική γλώσσα όλη την ταλαιπωρούμε λίγο ή πολύ. Μήπως όμως κάποιοι υπουργοί θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί; Το παράδειγμα που αναφέρει ο Αντώνης Πανούτσος στην Sportday είναι χαρακτηριστικότατο: "Με όλη την κατανόηση στο πώς αντιλαμβάνεται την ελληνική γλώσσα το ΠΑΣΟΚ, μήπως θα μπορούσε η κυρία Τίνα Μπιρμπίλη να μην ξαναχρησιμοποιήσει τη λέξη «εφικτότητα»; Καταλαβαίνω ότι η ελληνοαμερικανική παροικία στη Μινεάπολις της Μινεσότα έλεγε «εφικτότητα», όπως και «στόρια» και «στέκια», αντί για «ορόφους» και «μπιφτέκια», αλλά αυτό που χρειάζεται να το πεις στα ελληνοαμερικανικά για να το καταλάβει ο George δεν είναι απαραίτητο για τους υπόλοιπους Ελληνες. Οπότε, όταν η κυρία Μπιρμπίλη αναφέρεται στην κατασκευή του ΧΥΤΑ στην Κερατέα, μπορεί να λέει για την «εφικτότητα» του εργοστασίου για να το καταλαβαίνει ο πρωθυπουργός και μετά να το λέει και περιφραστικά «είναι εφικτή η κατασκευή του» ή ακόμα και «μπορεί και να γίνει» για να το καταλαβαίνουν οι υπόλοιποι."