Παράταση Μνημονίου και νέο δάνειο 30 δις το 2012; / Προσφυγή στο ΣτΕ για την απαγόρευση αγορών με μετρητά / Δόμηση και περιοχές NATURA

Είδηση: Τροφοδοτώντας καθημερινά τα σενάρια περί «πρόωρης» αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, οι Γερμανοί επιχειρούν να μεγιστοποιήσουν την πίεση στην κυβέρνηση, ώστε να ξεπεράσει όλες τις αντιστάσεις της στην εκποίηση δημόσιας περιουσίας σε ευρωπαϊκά συμφέροντα, με αντάλλαγμα τη νέα διάσωση από τη χρεοκοπία, μέσω δανείου ύψους 30 δισ. ευρώ που θα χρειασθεί η Ελλάδα το 2012.

«Αχίλλειος πτέρνα» της κυβέρνησης, την οποία αξιοποιούν κατάλληλα οι Γερμανοί, είναι το ίδιο το Μνημόνιο που υπέγραψε πέρυσι, το οποίο αφήνει ακάλυπτη μια μεγάλη χρηματοδοτική «τρύπα» το 2012, καθώς προβλέπει ότι μόνο τα μισά χρεολύσια του έτους θα χρηματοδοτηθούν από το διεθνές δάνειο των 110 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα, περίπου 27 δισ. ευρώ, θα πρέπει να τα αντλήσει η κυβέρνηση από την αγορά ομολόγων.

Η κυβέρνηση υπολόγιζε ότι θα μπορέσει να βγει στην αγορά το 2012, αλλά ο μηχανισμός ελεγχόμενων χρεοκοπιών από το 2013, που καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Γερμανίας, έχει προ πολλού ανατρέψει αυτόν τον σχεδιασμό, καθώς οι αγορές εκτιμούν (όχι άδικα) ότι η Ελλάδα θα είναι η πρώτη υποψήφια για αναδιάρθρωση χρέους το 2013 και έχουν ανεβάσει τις αποδόσεις των ομολόγων μας σε ποσοστά… πιστωτικής κάρτας (22% την Πέμπτη για τα τριετή ομόλογα!).

Ερωτηθείς σχετικά ο υπουργός Οικονομικών αρκέσθηκε να πει ότι υπάρχει ο προσωρινός Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF), που μπορεί να λειτουργήσει, όπως είπε, σαν backstop (υποστήριξη). Και να προβλέψει, με αρκετές δόσεις αισιοδοξίας, ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να τον αξιοποιήσει για την κάλυψη της «τρύπας», αφού ήδη εφαρμόζει πρόγραμμα σταθεροποίησης (ο μηχανισμός μπορεί να αγοράσει ομόλογα κρατών με αυστηρούς όρους, όταν δηλαδή εφαρμόζουν σταθεροποιητικό πρόγραμμα, υπό την επιτήρηση του ΔΝΤ, της Κομισιόν και της ΕΚΤ).

Προφανές είναι, όμως, ότι η αγορά δεν συμμερίζεται αυτήν την αισιοδοξία, όχι μόνο επειδή πολλοί έχουν «ποντάρει» στη χρεοκοπία της Ελλάδας και περιμένουν να κερδίσουν, όπως με απλουστευτικό τρόπο αναφέρεται σε non paper που μοιράσθηκε την Τετάρτη από το ΠΑΣΟΚ στους βουλευτές.

Αν οι «παίκτες» της αγοράς ομολόγων πίστευαν ότι με περίπου αυτόματο τρόπο θα εγκρινόταν ένα νέο δάνειο για την Ελλάδα το 2012 από τον προσωρινό μηχανισμό, δεν θα είχαν λόγους να κερδοσκοπούν άγρια κατά των ομολόγων, αφού και για τον επόμενο χρόνο θα ήταν εξασφαλισμένη η χρηματοδότηση της χώρας.

Όμως η χρηματοδότηση δεν είναι εξασφαλισμένη. Και τη δυσπιστία αυτή την έχει κορυφώσει η ίδια η γερμανική κυβέρνηση, που με όλες τις δηλώσεις της των τελευταίων ημερών, επίσημες και ανεπίσημες, έχει αφήσει να γίνει αντιληπτό ότι προτιμά, αν η Ελλάδα δεν μπορεί να εφαρμόσει με συνέπεια το άγριο πρόγραμμα λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων, να αφήσει την κυβέρνηση να διαπραγματευθεί με τους πιστωτές μια αναδιάρθρωση του χρέους, που θα περιλαμβάνει τουλάχιστον επιμήκυνση των δανείων, ώστε να μεταφερθούν στο μέλλον τα χρεολύσια του 2012.

Ακόμη χειρότερα, το εθνικιστικό κόμμα της Φινλανδίας, μιας από τις έξι ευρωπαϊκές χώρες με κορυφαία πιστοληπτική αξιολόγηση, διαπραγματεύεται την είσοδό του στη νέα κυβέρνηση μετά τις εκλογές της περασμένης Κυριακής, λέγοντας και μετεκλογικά «όχι» στη διάσωση της Πορτογαλίας. Στις 16 Μαΐου, όπως προέβλεψε ο ηγέτης των εθνικιστών της Φινλανδίας την Τετάρτη, οι υπουργοί Οικονομικών της Eυρωζώνης θα συζητήσουν πολύ διαφορετικές λύσεις για τις χώρες της περιφέρειας. Δηλαδή, να ενισχυθούν με νέα κεφάλαια οι τράπεζες για να αντέξουν αναδιαρθρώσεις χρεών, ώστε να μην κληθούν οι κυβερνήσεις να προσφέρουν νέα δάνεια διάσωσης, που θα επιβαρύνουν τους φορολογουμένους του πλούσιου Βορρά.

Η στάση της Γερμανίας, όπως εκτιμούν αναλυτές, έχει έναν απλό στόχο: να εξασφαλισθούν νέες και πειστικότερες δεσμεύσεις της κυβέρνησης για τη λιτότητα και τις ιδιωτικοποιήσεις, καθώς οι Γερμανοί βλέπουν τη «μεταρρυθμιστική κόπωση» να κυριαρχεί στην κυβέρνηση και τα εσωτερικά συμφέροντα, συνδικαλιστικά και επιχειρηματικά, με τα οποία το ΠΑΣΟΚ έχει ισχυρές διασυνδέσεις, να ετοιμάζονται να τορπιλίσουν τις ιδιωτικοποιήσεις, που θα τους στερήσουν «ζωτικό χώρο». Κατά την πιο «αθώα» εκδοχή, οι Γερμανοί θέλουν συνέπεια από την κυβέρνηση στο Μνημόνιο, κατά την πιο «πονηρή», που βρίσκεται και πιο κοντά στην πραγματικότητα, θέλουν να εξασφαλίσουν ότι θα προχωρήσει ανεμπόδιστα η εκποίηση της μεγάλης δημόσιας περιουσίας της Ελλάδας στα ευρωπαϊκά (κυρίως γαλλογερμανικά) επιχειρηματικά συμφέροντα που την «ορέγονται».

Ο ιταλός κεντρικός τραπεζίτης Λορέντσο Μπίνι Σμάγκι το δήλωσε, άλλωστε, απροκάλυπτα την Τρίτη: Η Ελλάδα είναι πλούσια χώρα, με περιουσία που αξίζει περισσότερο από το 100% του ΑΕΠ, και είναι επαρκής για να ξεχρεώσει. Αρκεί να ληφθεί και να εφαρμοσθεί η απόφαση για τις ιδιωτικοποιήσεις, με υπέρβαση των εσωτερικών πολιτικών αντιστάσεων. Αν ληφθούν αυτές οι αποφάσεις και εφαρμοσθούν, ο Σμάγκι τόνισε ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υποστηρίζεται από την Ευρώπη και το ΔΝΤ (δηλαδή θα εγκριθεί το νέο δάνειο των 30 δισ. ευρώ).

Ουσιαστικά, το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση στη δεύτερη φάση του Μνημονίου είναι και το πιο ακανθώδες πολιτικά και, όσο δεν το λύνει με τον τρόπο που θέλουν οι επίσημοι πιστωτές μας, τόσο πιο πιεστικά θα επισείουν την απειλή της αναδιάρθρωσης χρέους:

Στην αρχική φάση του Μνημονίου, η κυβέρνηση προχώρησε σε μια «οριζόντια» επίθεση σε μισθούς, συντάξεις, εισοδήματα και δικαιώματα, η οποία ήταν σχετικά εύκολο να προχωρήσει. Τώρα, όμως, καλείται να «αφήσει στο κρύο» τους συνδικαλιστές των μεγάλων ΔΕΚΟ, που ζητείται να θυσιασθούν στον βωμό του χρέους, αλλά και τα διαπλεκόμενα εγχώρια οικονομικά συμφέροντα, που έχουν τα δικά τους συμφέροντα στη δημόσια περιουσία.

Οι Γερμανοί γνωρίζουν καλά ότι σε αυτό το στάδιο θα εκδηλωθούν και οι ισχυρότερες πιέσεις από το εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ για «στοπ» στα μέτρα του Μνημονίου, γιʼ αυτό και απειλούν με αναδιάρθρωση χρέους, ώστε να καμφθούν οι αντιστάσεις, γνωρίζοντας πια ότι με τον χρόνο που κύλησε από τον περασμένο Μάιο το τραπεζικό τους σύστημα μπορεί να αντέξει σήμερα το κόστος της αναδιάρθρωσης.

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η συνάντηση του Eurogroup στο Λουξεμβούργο. Τα στοιχεία που έχουμε βάσει της επίσημης ανακοίνωσης του υπουργείου είναι τα εξής:

1. Ο πρόεδρος του Eurogroup συγκάλεσε εκτάκτως σύσκεψη στο Λουξεμβούργο.
2. Ο υπουργός Οικονομικών κλήθηκε να συμμετάσχει για ανταλλαγή απόψεων γύρω από τις οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα!

Και τα δύο στοιχεία δημιουργούν υποψίες ως προς το είδος των συζητήσεων, όταν γνωρίζουμε ότι έχει δρομολογηθεί το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής με τα συμπληρωματικά μέτρα του 2011 και κυρίως ότι έχει προϋπάρξει η συμφωνία επιμήκυνσης στα 10 έτη του χρόνου αποπληρωμής του δανείου των 110 δισ. ευρώ.

Οι πληροφορίες από τις ίδιες πηγές κάνουν επίσης λόγο και για νέα συμφωνία ανταλλαγής μεταξύ Ελλάδας και Ευρωπαϊκής Ενωσης, ειδικά μετά το «ελαφρύτερο» Μνημόνιο της Πορτογαλίας και υπό το φόβο πάντα της πρόκλησης ενός ευρωπαϊκού ντόμινο.

«Η ελληνική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στην υλοποίηση του προγράμματος οικονομικής πολιτικής στο πλαίσιο της συμφωνίας με την Ε.Ε., την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, για να βάλει τάξη στα δημόσια οικονομικά της χώρας και να μπει η Ελλάδα σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης», έλεγε χαρακτηριστικά η μεταμεσονύχτια ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών.

Σχόλιο: To "Σύμφωνο για το Ευρώ" που αποφασίστηκε πρόσφατα (αλλά δεν έχει ψηφιστεί ακόμα στην ελληνική Βουλή), προετοίμαζει το έδαφος για το δάνειο που περιγράφεται στο ρεπορτάζ της ανάρτησής μας. Η μέγγενη των συνεχών απαιτήσεων του ΔΝΤ (διαβάστε εδώ τι εννοούμε), σε συνδυασμό με την πρόσφατή έκθεσή του, και τις συνεχείς υποβαθμίσεις (για το καλό μας πάντα) έχουν φέρει την ελληνική κυβέρνηση σε δύσκολη θέση: Βέβαια η αντιμετώπιση του ζητήματος ήταν εξαρχής αφελής: Όταν όλοι μιλούσαν και τόνιζαν ότι δεν έβγαιναν οι αριθμοί, ότι ο δανεισμός ήταν ανεπαρκής και η προετοιμασία της χώρας ανεπαρκέσταση (διαβάστε εδώ ένα άρθρο των Financial Times που τα τονίζουν όλα αυτά), η κυβέρνηση καθησύχαζε για "βέβαιη" έξοδο σε αγορές, αντί να κοιτάξει εναλλακτικούς δρόμους (τους οποίους μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ). Αυτό βέβαια δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί για πολλούς λόγους, ένας εκ των οποίων ήταν και οι συνεχείς αναφορές σε "Τιτανικούς" και "αποτυχημένες πρακτικές" από στελέχη της κυβέρνησης.

Οι αγορές βέβαια είναι ανθρωποφάγες, ενώ και η "δίψα" των "επενδυτών" για νέα Ελ-Ντοράντο, γρήγορου πλουτισμού τεράστια: Η κυβέρνηση έκανε νόμους για "προσέλκυση επενδύσεων" σε βάρος των δημοκρατικών θεσμών και της διαφάνειας (δείτε εδώ τι εννοούμε), ανακοίνωσε "αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας", ανακατεύοντας και τα εθνικά κληροδοτήματα σ' αυτή (πράγμα βέβαια που δεν έχει το δικαίωμα να κάνει όπως αναλύεται εδώ). Όλα αυτά όμως κρίνονται ανεπαρκή από τους δανειστές μας. Θέλουν άμεση παραχώρηση ακινήτων και υπηρεσιών σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές με αντάλλαγμα πιθανό νέο δάνειο.

Το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα θα το παρακολουθήσουμε, πάντως ένα είναι το σίγουρο: Δεν υπάρχει περίπτωση να πούμε "είναι πολλά τα λεφτά Άρη" (κατά την κλασσική κινηματογραφική σκηνή) για τα χρήματα που θα πάρουμε: Ό,τι δώσουμε θα κοστίζει σίγουρα περισσότερα - παραπάνω από τα 30 δις, τα οποία συν τοις άλλοις δεν πρόκειται να φτάσουν για να βγει η χρονιά. Τα τοκοχρεωλύσια και τα δάνεια θα μας πνίξουν.

Με βάση όλα αυτά, η πρόσφατη συνάντηση στο Λουξεμβούργο δεν πρέπει να εξέπληξε κανέναν. Το χειρότερο όμως είναι η πιθανότητα να επεκταθεί το Μνημόνιο, μ' ότι αυτό συνεπάγεται. Να μην το ξαναγράψουμε: Τα χειρότερα έρχονται.

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Δύο Έλληνες πολίτες προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας υποστηρίζοντας ότι η απαγόρευση αγορών άνω των 3.000 ευρώ με μετρητά είναι αντισυνταγματική και αντίθετη στην Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Σύμφωνα με την προσφυγή τους, οι δύο πολίτες τονίζουν ότι θα υποχρεωθούν να γίνουν κάτοχοι πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας, κάτι που προϋποθέτει την αναγκαστική σύναψη τραπεζικής σύμβασης, παρά τη θέλησή τους ενώ υπογραμμίζουν ότι το νέο μέτρο είναι αντίθετο στο συνταγματικό δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και της οικονομικής ζωής, καθώς υποχρεούνται να συνάπτουν παρά τη θέλησή τους συμβάσεις με τραπεζικά ιδρύματα, μόνο και μόνο για να εξοφλούν τις καταναλωτικές αγορές τους που είναι άνω των 1.500 ευρώ. Έχουμε ξαναγράψει στο παρελθόν για περιπτώσεις που το κράτος υποχρεώνει με νόμους την χρήση μέσων που προϋποθέτουν την χρήση υπηρεσιών που ή κοστίζουν ή δεν είναι προσβάσιμες σε αυτούς (π.χ. η χρήση του ίντερνετ για τις φορολογικές δηλώσεις, ένα θέμα το οποίο το έχουμε αναλύσει εδώ). Η υποχρέωση που δημιουργεί ο νόμος είναι ιδιαίτερα σοβαρή: Κατανοούμε μεν την ανάγκη του κράτους να κυνηγήσει τη φοροδιαφυγή, αλλά αυτό όμως δεν μπορεί να γίνεται μόνο με την χρήση πιστωτικών καρτών ή τραπεζών (που θα βρουν τρόπους έτσι να κερδίσουν και απ' αυτό). Και κυρίως είναι θέμα νοοτροπίας: Η νοοτροπία της "απόδειξης" και της φορολογικής νομιμότητας θα πρέπει ν' αλλάξει, και αυτό θα γίνει όταν το ίδιο το κράτος δείξει ότι σέβεται το δημόσιο χρήμα και οι νόμοι για την προστασία του λειτουργούν το ίδιο για όλους...

Και κάτι τελευταίο... Μεγάλος ντόρος έχει γίνει εδώ και καιρό με την στάση της Τίνας Μπιρμπίλη στο θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης. Τα πρόσφατα ρεπορτάζ ανέφερεαν ότι υπαναχώρησε τελικά η υπουργός Περιβάλλοντος στη ρύθμιση που απαγόρευε τη δόμηση σε οικόπεδα κάτω των 10 στρεμμάτων σε περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα NATURA. Η λύση που πρότεινε για να ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις και διαφωνίες ακόμα και μέσα από το ΠΑΣΟΚ αναφέρει ότι το δικαίωμα δόμησης για τα οικόπεδα που είναι σήμερα 4 στρέμματα και άνω διατηρείται. Από την ψήφιση του νόμου και μετά το δικαίωμα θα το έχουν μόνον όσα καινούρια οικόπεδα έχουν έκταση πάνω από 10 στρέμματα. Αυτό σημαίνει πως όποιος έχει οικόπεδο δέκα στρεμμάτων και μετά την ψήφιση του νόμου το "κόψει" σε δύο οικόπεδα των πέντε δεν θα μπορεί να τα χτίσει. Το θέμα σίγουρα δεν είναι απλό, γι' αυτό και έχει κολλήσει εδώ και καιρό: Η ανάγκη να προστατευθούν οι περιοχές NATURA είναι τεράστια, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψιν και το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάνει τον προγραμματισμό τους με βάση τα ισχύοντα. Έτσι η μέση λύση που προτάθηκε είναι μια πρόταση προς τη σωστή κατεύθυνση: Το κακό πρέπει να σταματήσει, αλλά πρέπει η εφαρμογή του δρόμου να γίνει από τη στιγμή της ψήφισής του και όχι αναδρομικά...

Πηγές ειδήσεων: "Παρόν", "Ελευθεροτυπία"