Φόρος Ακίνητης Περιουσίας και στα εκτός σχεδίου ακίνητα / Απογραφή στην Αλβανία - προβλήματα για την μειονότητα

Είδηση 1η: Επιβολή Φόρου Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) και στα εκτός σχεδίου οικόπεδα και αγροτεμάχια που έχουν στην κατοχή τους φυσικά πρόσωπα και τέσσερις ακόμη ανατροπές στη φορολογία ακινήτων με στόχο την είσπραξη επιπλέον 2 δισ. ευρώ σε βάθος τριετίας περιλαμβάνει η κυβερνητική ατζέντα για το νέο Εθνικό Φορολογικό Σύστημα.

Πρόκειται για αυξομειώσεις στους συντελεστές του φόρου μεταβίβασης, ψαλίδισμα του αφορολόγητου ορίου στις αγοραπωλησίες, γονικές παροχές και δωρεές και πλήρη κατάργησή του για ακίνητα μεγάλης αξίας, καθιέρωση φόρου υπεραξίας για τους πωλητές και μεγάλες αυξήσεις στις αντικειμενικές τιμές για τα εντός και εκτός σχεδίου ακίνητα με στόχο την εξομοίωσή τους με τις αγοραίες τιμές.

Ειδικότερα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στο πλαίσιο της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης για την ακίνητη περιουσία, καταργείται η απαλλαγή από τον ΦΑΠ που ισχύσει σήμερα και αφορά στα εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού οικόπεδα και αγροτεμάχια που ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα.

Ετσι σε φόρο θα υπάγεται το σύνολο της ακίνητης περιουσίας των φυσικών προσώπων, στην οποία θα συνυπολογίζονται και τα αγροτεμάχια που έχουν στην κατοχή τους, πράγμα που σημαίνει ότι χιλιάδες ιδιοκτήτες, που μέχρι σήμερα ήταν αφορολόγητοι, θα κληθούν να καταβάλλουν φόρο.Αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών επισημαίνουν ότι το μέτρο θα συμβάλει καθοριστικά στη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.

Το σχέδιο προβλέπει σε πρώτη φάση ένταξη στον ΦΑΠ των αγροτεμαχίων που είναι άρτια και οικοδομήσιμα και βρίσκονται σε περιοχές με έντονη οικιστική και τουριστική ανάπτυξη και υψηλές τιμές πώλησης ακινήτων (νησιά ή άλλες παραθαλάσσιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας κ.λπ.).

Το μέγα ζητούμενο είναι ο εντοπισμός και ο διαχωρισμός των αγροτεμαχίων από τις καλλιεργούμενες αγροτικές εκτάσεις, ενώ πρόβλημα υπάρχει και με το σύστημα υπολογισμού των τιμών για τα συγκεκριμένα ακίνητα.

Σύμφωνα με ένα από τα σενάρια, ο εντοπισμός και διαχωρισμός των αγροτεμαχίων, που είναι αξιοποιήσιμα εμπορικά, μπορεί να γίνει με την επεξεργασία των κωδικών για το είδος των αγροτεμαχίων που έχουν δηλωθεί στο έντυπο Ε9.

Υπάρχει και σκέψη να κληθούν οι φορολογούμενοι να δηλώσουν τα συγκεκριμένα ακίνητα σε ένα νέο έντυπο με περισσότερα και ακριβέστερα στοιχεία για το ακίνητο (είδος, έκταση, περιοχή, αποστάσεις από πόλεις ή οικισμούς κ.ά.).

Κλειδί για την ένταξη των εκτός σχεδίου στο ΦΑΠ είναι η επέκταση του συστήματος των αντικειμενικών τιμών, διαδικασία χρονοβόρα και περίπλοκη.

Γι' αυτό προτείνεται μέχρι την ολοκλήρωση της επέκτασης με υπουργικές αποφάσεις να χωρισθούν οι περιοχές αυτές σε μεγάλες ζώνες που σε ορισμένες περιπτώσεις θα περικλείουν τα όρια ενός νομού και να αναπροσαρμοστούν οι τιμές αφετηρίας ανά τετραγωνικό μέτρο, οι λεγόμενες Αρχικές Βασικές Αξίες (ΑΒΑ) και Ειδικές Βασικές Αξίες (ΕΒΑ). Με βάση το σχέδιο αυτό υπολογίζεται ότι στον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας θα υπαχθούν για πρώτη φορά πάνω από 500.000 φυσικά πρόσωπα που σήμερα είναι αφορολόγητα.

Ανατροπές έρχονται και στον φόρο μεταβίβασης με καθιέρωση νέων κλιμακίων που θα ελαφρύνουν τα ακίνητα αξίας μέχρι 150.000 ευρώ και θα επιφέρουν δραστική αύξηση του φόρου για ακίνητα αξίας άνω των 300.000 ευρώ.

Την ίδια ώρα εξετάζεται η μείωση ή και η κατάργηση του ΦΠΑ 23% για τις μεταβιβάσεις νεόδμητων κατοικιών σε συνδυασμό με τις γενικότερες αλλαγές που θα γίνουν στον κώδικα του ΦΠΑ.

Παράλληλα με τις αλλαγές στον φόρο μεταβίβασης μελετάται σοβαρά το ενδεχόμενο επιβολής φόρου υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων που θα είναι κλιμακωτός με συντελεστές 5%-15% ανάλογα με την αξία και θα υπολογίζεται επί της διαφοράς μεταξύ της τιμής απόκτησης και της τιμής πώλησής του. Για παράδειγμα να κάποιος αγόρασε ένα ακίνητο στην τιμή των 250.000 ευρώ και το πούλησε 300.000 ευρώ επί της διαφοράς των 50.000 ευρώ, θα κληθεί να πληρώσει φόρο.

Δεν είναι δυνατόν οι πωλητές να αποκομίζουν τεράστια κέρδη από τη διαφορά τιμών και να μην πληρώνουν ούτε ένα ευρώ φόρο για το εισόδημά τους λένε οι υποστηρικτές του μέτρου.

Με στόχο τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης προωθούνται από το υπουργείο Οικονομικών και αλλαγές στα αφορολόγητα όρια. Το σενάριο προβλέπει το ατομικό αφορολόγητο για τον ΦΑΠ, που σήμερα είναι 200.000 ευρώ, να ισχύει μόνο για την πρώτη κύρια κατοικία και συνεπώς οι δευτερεύουσες και τα εξοχικά να φορολογούνται από το πρώτο ευρώ.

Ακόμα σχεδιάζεται η μείωση του αφορολόγητου ορίου για γονικές παροχές και κληρονομιές που κυμαίνεται από 30.000 μέχρι και 150.000 ευρώ ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας. Οσον αφορά το αφορολόγητο όριο για απόκτηση πρώτης κατοικίας, που σήμερα ανέρχεται στα 200.000 ευρώ για τον άγαμο και 250.000 ευρώ για τον έγγαμο, δεν έχει τεθεί θέμα εκτός της πρότασης για πλήρη κατάργηση του αφορολόγητου ορίου για αγορές πρώτης κατοικίας που η αξία της υπερβαίνει τα 500.000 ευρώ.

Ομως το μέτρο που θα αλλάξει ριζικά το τοπίο στη φορολογία ακινήτων είναι η εξίσωση των αντικειμενικών τιμών με τις αγοραίες σταδιακά μέχρι το 2013.

Κι αυτό γιατί θα προκαλέσει εκρηκτικές αυξήσεις μέχρι και 300% στους φόρους κατοχής, μεταβίβασης, γονικών παροχών, κληρονομιών και δωρεών και ταυτόχρονα θα φέρει στο φως μαύρα εισοδήματα στο κύκλωμα της οικοδομής που σήμερα δεν φορολογούνται, καθώς στα πωλητήρια συμβόλαια κρύβονται κάτω από το χαλί των αντικειμενικών τιμών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν επεξεργασθεί οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών για να εξομοιωθούν οι αντικειμενικές τιμές με τις αγοραίες θα πρέπει να αυξηθούν μέχρι και 200%, πράγμα που θα έπληττε την κτηματαγορά και γι' αυτό επιλέχτηκε η λύση της σταδιακής προσέγγισης σε βάθος τριετίας.

Επιπρόσθετα, θα καθιερωθεί ηλεκτρονικό σύστημα αυτόματης προσαρμογής των αντικειμενικών τιμών στις αγοραίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα και ανάλογα με τις εξελίξεις στην κτηματαγορά. Δεν αποκλείεται πάντως μέχρι την ολοκλήρωση του νέου συστήματος να εφαρμοστούν αντικειμενικές τιμές δύο ταχυτήτων: άλλες για τους φόρους κατοχής και άλλες για τους φόρους μεταβίβασης.

Σχόλιο: Τελικά οι κύριοι της κυβέρνησης δε θα σταματήσουν ποτέ να μας εκπλήττουν. Μετά τον εκπληκτικής εξυπνάδας φόρο ακίνητης περιουσίας (για τον οποίο έχουμε γράψει εδώ), ο οποίος ήρθε να προστεθεί στους 8 ήδη υπάρχοντες, η κυβέρνηση σκέφτεται να προχωρήσει σε ένα εκτεταμένο φόρο ακίνητης περιουσίας με το αιτιολογικό ότι σε πολλές περιπτώσεις αφορά ακίνητα-φιλέτα.

Καμία αντίρρηση βέβαια σ' αυτό, αν και πρέπει να τονιστεί ότι στις περισσότερες αφορούν κληρονομιές (στις οποίες φανταζόμαστε ότι δεν έγραφε "υπέρ ελληνικού δημοσίου" πάνω) και δεν συνάδουν ούτε με υψηλά εισοδήματα αλλά και ούτε αποτελούν "κερδοφόρες επιχειρήσεις". Έτσι η φορολόγησή τους (ακόμα και στις περιπτώσεις των "φιλέτων") έχει καθαρά "φορομπηχτική" λογική και δεν αποκαθιστά τη δικαιοσύνη σε καμία περίπτωση. Ούτως ή άλλως σε περίπτωση πώλησης, το κράτος θα εισπράξει, ενώ το ίδιο συμβαίνει και σε περίπτωση δόμησης. Να μην αμελήσουμε δε να σημειώσουμε ότι το ίδιο συμβαίνει ακόμα και αν έχει δέντρα ή καλλιέργειες, αφού σε αυτήν την περίπτωση το κράτος εισπράττει από το εισόδημα του ιδιοκτήτη.

Έχουμε ξαναγράψει στο παρελθόν, ότι η κυβέρνηση έχει αποφασίσει αντί να προστατέψει την ιδιοκτησία, να την τιμωρήσει. Από την μια επιβάλλει "πόθεν έσχες" στ' ακίνητα, στη συνέχεια σκέφτεται να επιβάλλει φόρο υπεραξίας, εισάγει καινούργιους φόρους και αυξάνει τις αντικειμενικές αξίες σε κάθε ευκαιρία (λεπτομέρειες εδώ), κάνοντας τις μεταβιβάσεις ιδιαίτερα "ακριβές". Αν προσθέσει κανείς και τη σωρεία φόρων, καταλαβαίνει κανείς ότι στόχος είναι η ιδιοκτησία γης να καταντήσει προνόμιο και όχι δικαίωμα.

Όπως σωστά διαβάσαμε κάπου, την δεκαετία του '50 και του '60 η δεξιά κινδυνολογούσε ότι "θα έρθουν οι κομμουνιστές να πάρουν τη γη μας" (πράγμα που φυσικά το ΚΚΕ δεν είχε σκοπό), αλλά τελικά ήρθε το 2010 για να το κάνει το ΠΑΣΟΚ με την αριστερά να βρίσκεται στην απέναντι όχθη.

Τέλος θα παρακαλούσαμε να σταματήσει η κυβέρνηση να ψεύδεται λέγοντας ότι με τις κινήσεις της "θέλει ν' αποκαταστήσει τη δικαιοσύνη". Αν είχε τέτοιους σκοπούς δε θα περιέκοπτε ούτε τις παροχές σε υγεία, παιδεία, αλλά ούτε θα καταβαράθρωνε εργασιακά δικαιώματα, μισθούς και συντάξεις. Αυτό δεν ήταν (και παραμένει) άδικο.

Είδηση 2η: Στην απόφαση να απέχουν τα μέλη της από την απογραφή που ξεκίνησε στην Αλβανία και θα διαρκέσει έως τις 21 Οκτωβρίου κατέληξε η «Ομόνοια», καταγγέλλοντας ότι αυτή «δεν έχει ως στόχο τον προσδιορισμό των πραγματικών μελών των μειονοτήτων, αλλά την τεχνητή και στατιστική συρρίκνωσή τους».
Στην ίδια επιλογή οδηγήθηκαν και άλλες μειονοτικές ομάδες (όπως οι βλάχοι, οι Μαυροβούνιοι και οι Σλαβομακεδόνες), καθώς, όπως λένε, η κυβέρνηση Μπερίσα με μεθοδεύσεις και νομικά πραξικοπήματα αναιρεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει πρωτίστως έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία αφ' ενός χρηματοδοτεί την απογραφή και αφ' ετέρου έχει θέσει ως όρο το σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων κατά τη διενέργειά της.

«Το θέατρο δεν μπορεί να συνεχιστεί. Μετά από είκοσι χρόνια περιμέναμε η αλβανική πολιτεία να κάνει ό,τι αρμόζει σ' ένα σοβαρό κράτος δικαίου, με σεβασμό στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού» τονίζει ο πρόεδρος του μειονοτικού κόμματος ΚΕΑΔ, Βαγγέλης Ντούλες.

Οι εκπρόσωποι της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας εστιάζουν την κριτική τους πρώτα και κύρια στην αλλαγή του νόμου τον Ιούλιο με πρωτοβουλία των κομμάτων των Τσάμηδων, βάσει του οποίου ποινικοποιείται ουσιαστικά ο αυτοπροσδιορισμός. Και αυτό διότι εάν κάποιο μέλος της μειονότητας δηλώσει ελληνική εθνικότητα ενώ στα ληξιαρχεία έχει καταγραφεί ως Αλβανός, απειλείται με πρόστιμο χιλίων δολαρίων. Παράλληλα, λίγες μόνο ημέρες πριν απ' την έναρξη της απογραφής το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας απαγόρευσε τη δυνατότητα αλλαγής εθνικότητας διά της νομικής οδού, κάτι που προέβλεπε νόμος του 2009, προκειμένου να αποκατασταθούν αδικίες του παρελθόντος, όταν πολλοί ομογενείς αναγκάστηκαν υπό καθεστώς απειλών να δηλώσουν Αλβανοί.

Οι παρατυπίες αυτές, ωστόσο, δεν είναι οι μόνες. Στο αλβανικό ερωτηματολόγιο της απογραφής η ερώτηση για την εθνικότητα είναι «σε ποια εθνικο- πολιτιστική ομάδα ανήκετε;», τη στιγμή που η ελληνική μειονότητα είναι αναγνωρισμένη ως «εθνική». Αντίθετα, η μετάφραση της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας στο αγγλικό έντυπο (το οποίο απευθύνεται στο εξωτερικό) είναι «σε ποια εθνική ομάδα ανήκετε;».

Επίσης, βάσει του νόμου, ο επικεφαλής της οικογένειας μπορεί να απογράψει τα υπόλοιπα μέλη της χωρίς να έχει το δικαίωμα να δηλώσει την εθνικότητά τους. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει κυρίως τα μέλη της μειονότητας που εργάζονται στην Ελλάδα και δεν θα προσμετρηθούν στο συνολικό αριθμό.

Η Αθήνα έχει υπογραμμίσει πολλές φορές την ανάγκη μιας αντικειμενικής καταγραφής των μειονοτήτων, με ευρωπαϊκά στάνταρ και χωρίς μεθοδεύσεις. Ωστόσο δεν επιθυμεί να προσδώσει στην υπόθεση διμερή χαρακτήρα, αλλά το θέμα να μείνει κυρίως στην ευρωπαϊκή του διάσταση, αφού τα Τίρανα επιδιώκουν την ένταξή τους στην Ε.Ε. Η «Ομόνοια», από την πλευρά της, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αναλάβει πρωτοβουλία δικής της απογραφής την άνοιξη του 2012.

Σχόλιο: Σε μια εποχή που η Ελλάδα καταρρέει από σωρεία προβλημάτων στο εσωτερικό, θα περίμενε κανείς μια υπεύθυνη στάση στα όσα συμβαίνουν στο εξωτερικό στα διάφορα ανοιχτά μέτωπα. Δυστυχώς όμως η κυβέρνηση δεν έχει παρατήσει στην μοίρα του το ζήτημα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (διαβάστε εδώ αναλυτικά), ούτε έχει μόνο σταματήσει ν' αντιδρά στις παραβιάσεις του εθνικού μας εναέριου χώρου (για λόγους που εξηγούνται εδώ). Τηρεί την ίδια στάση σε όλα τα επίπεδα και μέτωπα (όπως το Σκοπιανό, τα ελληνικοτουρκικά και τόσα άλλα).

Το ζήτημα βέβαια της μειονότητας στην Αλβανία έχει και μια άλλη διάσταση: είναι η τελευταία βεβαιωμένη και ακόμα σημαντική αριθμητικά ελληνική μειονότητα στα Βαλκάνια, αφού όλες οι άλλες είτε έχουν απορροφηθεί από την χώρα μας (βλ. Βουλγαρία, Τουρκία, Ρουμανία) είτε είναι μη αναγνωρισμένες και γι' αυτό απροστάτευτες (βλ. Σκόπια). Θα περίμενε επομένως κανείς ότι θα τύγχανε ιδιαίτερης προσοχής, δεδομένης μάλιστα και της ύπαρξης του θέματος των Τσάμηδων, το οποίο προσπαθεί η Αλβανία εδώ και χρόνια ν' ανακινήσει. Μια ισχυρή μειονότητα στην απογραφή μπορεί να κρατήσει όχι μόνο τα προνόμια που ήδη κατέχει (όπου υπάρχουν - γιατί και αυτό είναι μια πονεμένη ιστορία) αλλά και να λειτουργήσει ως αντίβαρο.

Αντ' αυτού έχουμε όμως μια υποτονική παρουσία, με την ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών να κάνει περιοδείες στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ (προφανώς γιατί ο καιρός εκεί είναι καλός αυτήν την περίοδο) και ν' αφήνει αναπάντητα τα όσα γίνονται στη γειτονιά μας. Η Ελλάδα είχε (και έχει) τη δύναμη να επιβάλλει όρους στον τρόπο διεξαγωγής της απογραφής, δεδομένου ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. (η οποία την συγχρηματοδοτεί). Αλλά δυστυχώς τα όσα κάνει είναι ελάχιστα - το ζήτημα της μειονότητας είναι μάλλον πολύ χαμηλά στη λίστα των προτεραιτήτων, κάτι που δε συνέβαινε ακόμα και σε εποχές πολύ πιο δύσκολες απ' τη σημερινή...