Ελλάδα του σήμερα: Μισός μισθός, μισή απασχόληση, μισή κάλυψη...

Για κάθε μία θέση σταθερής απασχόλησης που χάνεται ανοίγει μισή θέση, με μισή αμοιβή και μισή ασφαλιστική κάλυψη, στην καλύτερη περίπτωση. Το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα της «μισής ζωής» καταγράφεται ανάγλυφα στις αναφορές του Σώματος Επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΠΕ) για το πρώτο εξάμηνο του 2011 και στις αναφορές που υποβάλλονται από εργαζόμενους και νέους ανέργους στο Κέντρο Πληροφόρησης της ΓΣΕΕ.

Το πρώτο εξάμηνο του 2011 οι νέες θέσεις πλήρους απασχόλησης ήταν 79.000 λιγότερες από την αντίστοιχη περίοδο του 2009. Αντιθέτως, οι θέσεις μερικής απασχόλησης αυξήθηκαν κατά 52.000 (ποσοστό αύξησης 60%) και οι θέσεις εκ περιτροπής απασχόλησης κατά 16.000 (ποσοστό αύξησης 78%) σε σύγκριση πάντα με το 2009.

Οι μέσες αμοιβές των νέων θέσεων επισφαλούς ή ελαστικής κατ' ευφημισμόν εργασίας κυμαίνονται στα 440 ευρώ τον μήνα. Αυτό το ποσό ουσιαστικά αντιπροσωπεύει την εργασία 4 ημερών την εβδομάδα, που είναι και η πιο διαδεδομένη μορφή (36% των νέων μορφών απασχόλησης). Υπάρχουν και χειρότερα: Διήμερη εργασία την εβδομάδα, δηλαδή 8 μέρες το μήνα, ή, ακόμη χειρότερα, δίωρες και τρίωρες βάρδιες, και αυτές εκ περιτροπής.

Πάρα ταύτα ο δείκτης ανεργίας είχε σταθερή άνοδο το πρώτο εξάμηνο του 2011. Ο ειδικός γραμματέας του ΣΕΠΕ Μ. Χάλαρης θεωρεί ότι η αποδιάρθρωση που έχει συντελεστεί στις εργασιακές σχέσεις δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επιχειρήσεων, που τις εφαρμόζουν εκτεταμένα. Υπάρχουν ακόμη και μεγάλες επιχειρήσεις των οποίων ο κύκλος της παραγωγής είναι αμετάβλητος, αλλά το εργασιακό τους περιβάλλον έχει αλλάξει δραματικά. Το μοντέλο της αποδιάρθρωσης δεν μπορεί να συγκρατήσει την ανεργία. Μπορεί να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα και να γίνει εργαλείο ανάπτυξης; Η απάντηση του γραμματέα είναι αρνητική: «Η αποτυχία του μοντέλου στις γειτονικές χώρες και ειδικότερα στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία καθιστά τη συνταγή της τρόικας επισφαλή».

Πέραν όμως των συνθηκών οικονομικής εξαθλίωσης που δημιουργεί η συνταγή αυτή, διαμορφώνει και όρους λανθάνοντος ανταγωνισμού ανάμεσα στους ανθρώπους που βρίσκονται σε επισφαλή θέση ή είναι στην ανεργία. Από τις 1.000 αναφορές που έχουν γίνει το πρώτο εξάμηνο στο Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ) της ΓΣΕΕ οι μισές αφορούν απολύσεις με αθέτηση των συμβατικών υποχρεώσεων από τους εργοδότες ή καταστρατήγηση της συλλογικής σύμβασης. Από τη σταχυολόγηση των αναφορών φαίνεται πως οι απολύσεις εστιάζονται στο προσωπικό που ανήκει στις ηλικιακές κατηγορίες άνω των 35 ετών, ενώ οι καταστρατηγήσεις του θεσμικού πλαισίου στρέφονται πρωτίστως εις βάρος των νεότερων.

Και το ερώτημα είναι αν απέδωσε κατ' ελάχιστον η μείωση των αποδοχών των νέων κάτω των 25 ετών, στο 80% του κατώτατου μισθού. Ο επικεφαλής του ΚΕΠΕΑ Δ. Στρατούλης θεωρεί ότι «στην πράξη το μέτρο αυτό αποδείχθηκε επαχθέστερο και από τις δυσμενέστερες προβλέψεις». Από τις αναφορές των απολυμένων και των εργαζομένων που έχουν υποστεί βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας προκύπτει, όπως επισημαίνει, ότι «έχουμε περάσει από το φαινόμενο των κοινωνικών αυτοματισμών σε μία νέα έκφανση της κρίσης, στη μάχη για την επιβίωση».

Βέβαια ο ΣΕΠΕ από δω και πέρα θα έχει λιγότερη δουλειά, ενώ μέχρι τώρα έστω και με την υποστελέχωσή του, ήταν ένα κάποιο "φόβητρο". Το παράδειγμα μίας μεταλλουργικής επιχείρησης που απασχολεί αυτές τις μέρες το ΣΕΠΕ είναι χαρακτηριστικό, και όχι μοναδικό. Η εταιρεία, με έδρα τον Ταύρο, απασχολεί 23 εργαζόμενους που καλύπτονται από την Ομοσπονδία Μετάλλου. Η επιχείρηση δεν είχε υπογράψει την προηγούμενη κλαδική σύμβαση αλλά η εκτέλεσή της ήταν μέχρι τώρα υποχρεωτική. Πάρα ταύτα οι εργαζόμενοι κλήθηκαν πριν από λίγες μέρες να συναινέσουν στη μείωση των αποδοχών τους κατά 20%, με την απειλή απόλυσης. Δέχθηκαν να υπογράψουν πως έχουν πάρει όλοι δάνεια από την επιχείρηση τα οποία αποπληρώνουν με παρακράτηση που ισοδυναμεί στο 20% του μισθού τους.

Η πρακτική αυτή έως τώρα ήταν παράνομη. Με το νέο πλαίσιο δεν θα υπάρχει λόγος συγκαλυμμένων περικοπών. Και φυσικά, όταν οι μισές επιχειρήσεις ήδη είναι εκτός κλαδικών διαπραγματεύσεων και αύριο θα προχωρήσουν στην αντικατάσταση των κλαδικών συμβάσεων με επιχειρησιακές, τίθεται το ερώτημα εάν οι επιχειρήσεις που δεσμεύονται με κλαδικές θα συνεχίσουν να το κάνουν.

Επιπλέον, στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται με τη ρύθμιση Κουτρουμάνη το ΣΕΠΕ δεν θα έχει εποπτική αρμοδιότητα επί των επιχειρησιακών συμβάσεων. Εως τώρα οι επιχειρήσεις που είχαν κάνει ειδικές επιχειρησιακές συμβάσεις, περίπου 12 τον αριθμό, υποχρεούνταν να στείλουν αιτιολογική έκθεση και να έχουν τη σύμφωνη γνώμη του σωματείου. Για την τεκμηρίωση του αιτήματος υπήρχαν δύο βασικά προαπαιτούμενα, για την εργοδοσία, η ζημιογόνος χρήση παρελθόντων ετών και η διατήρηση των θέσεων εργασίας. Το ΣΕΠΕ πλέον θα ενημερώνεται για το περιεχόμενο των επιχειρησιακών συμβάσεων χωρίς να έχει αρμοδιότητα γνωμοδότησης. Και όσο για τους εργαζομένους; Έχει ο Θεός αν και από πλευράς υγείας τα πράγματα δείχνουν ιδιαίτερα αρνητικά.

"Η εικόνα της υγείας στην Ελλάδα είναι ανησυχητική," τονίζει ο Ντέιβιντ Στάκλερ, κοινωνιολόγος στο πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ της Βρετανίας, ο οποίος δημοσίευσε τα αποτελέσματα της έρευνάς του στην ιατρική επιθεώρηση Lancet. "Διαπιστώνουμε... ανησυχητικές τάσεις--διπλασιασμό των αυτοκτονιών, αύξηση των ανθρωποκτονιών, αύξηση κατά 50% των κρουσμάτων μόλυνσης με HIV και οι πολίτες αναφέρουν ότι η υγεία τους επιδεινώνεται, αλλά δεν επισκέπτονται γιατρό παρότι νιώθουν ότι θα έπρεπε," υπογραμμίζει.

Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε 17% αύξηση των αυτοκτονιών από το 2007 ως το 2009, ενώ από επίσημα στοιχεία που προβλήθηκαν στο ελληνικό κοινοβούλιο προβλέπεται ακόμη μεγαλύτερη αύξηση, από 25% ως 40%.

Σημειώνεται πως το πόρισμα της μελέτης προτείνεται, από τον Μάρτιν Μακί της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και συνεργάτη του Στάκλερ, να ληφθεί σοβαρά υπόψη από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση χρέους. "Η περίπτωση της Ελλάδας είναι μία προειδοποίηση του τι μπορεί να συμβεί αν πραγματοποιηθούν σημαντικές περικοπές στον τομέα της υγείας εξαιτίας της ύφεσης," τόνισε σε τηλεφωνική του συνέντευξη.

Προηγούμενη έρευνα του Μακί, του Στόκερ και άλλων επιστημόνων, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο, διαπίστωσε ότι τα ποσοστά αυτοκτονίας στην Ευρώπη αυξήθηκαν σημαντικά τη διετία 2008-2009 εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, της μείωσης των εισοδημάτων και της αύξησης της ανεργίας. Ελλάδα και Ιρλανδία ήταν αυτές που επλήγησαν περισσότερο.

Στην τελευταία έρευνα διαπιστώνεται επίσης μία σημαντική αύξηση στα κρούσματα μόλυνσης με HIV στην Ελλάδα κατά τα τέλη του 2010 και εκτιμάται πως τα κρούσματα του ιού του AIDS θα αυξηθούν κατά 52% φέτος.

Επίσης, αυξήθηκαν κατά 20% τα ποσοστά χρηστών ηρωίνης το 2009 ενώ συγχρόνως οι περικοπές στον προϋπολογισμό το 2009 και το 2010 οδήγησαν στην κατά 30% μείωση των κρατικών προγραμμάτων βοήθειας των τοξικομανών και παροχής υπηρεσιών πρόληψης κατά του HIV. Μάλιστα, υπάρχουν πληροφορίες ότι ορισμένοι τοξικομανείς μολύνονται σκοπίμως με τον HIV, προκειμένου να λάβουν το μηνιαίο επίδομα των 700 ευρώ και συντομότερη ένταξη στα προγράμματα υποκατάστασης για τους χρήστες.

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Οι κυβερνητικοί υπουργοί έχουν πάρει σβάρνα τα μικρόφωνα και λένε το "μακρύ τους και το κοντό τους". Καταρχήν, ο κύριος Χρήστος "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" Παπουτσής (που μέχρι το 1981 ήταν πρώτος στις πορείες) υποστήριξε εμμέσως πλην σαφώς ότι οι 1.100 πορείες και διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσα σε ένα χρόνο σε ολόκληρη τη χώρα παρεμποδίζουν τις αστυνομικές αρχές από την κύρια ασχολία τους, που είναι η πάταξη του εγκλήματος. Αν κάποιος μένει στη ζούγκλα του Αμαζονίου, δεν έχει ίντερνετ και βλέπει μόνο ERT World μπορεί και να τον πιστέψει. Οι υπόλοιποι που έχουν ενημέρωσει και από άλλα μέσα μάλλον θα γελάνε. Εμείς θα του πούμε το εξής: κύριε Παπουτσή, παλαιέ αγωνιστή, η δουλειά των αστυνομικών δεν είναι να κάνουν τις Φιλιππινέζες σε δημοσιογράφους και μεγαλοεπιχειρηματίες (στους οποίους είναι χιλιάδες αποσπασμένοι), ούτε να βγάζουν διαβατήρια (την οποία αρμοδιότητα πρόσφατα απέκτησε η αστυνομία), ούτε πολύ περισσότερο να χτυπάνε τον κόσμο σε πορείες. Αποδεσμεύεστε τους και στείλτε τους να κάνουν τη δουλειά τους.

Από την άλλη είχαμε τον κύριο Ραγκούση που πέταξε την απίστευτης εξυπνάδας δήλωση, "μόνο οι άξιοι μόνιμοι στο Δημόσιο". Να υποθέσουμε κιόλας ότι το ποιος είναι άξιος και ποιος όχι θα το κρίνει η κυβέρνηση ή θα το αναλάβει η τρόικα απευθείας;

Πηγές ειδήσεων: "Ελευθεροτυπία"