Πως θα γίνει η σφαγή των επικουρικών συντάξεων και του εφάπαξ / Προαποφασισμένο το κούρεμα των ομολόγων

Έχουμε γράψει στο πρόσφατο παρελθόν για τις επιπτώσεις του "κουρέματος" των ομολόγων στ' ασφαλιστικά ταμεία (λεπτομέρειες εδώ) καθώς επίσης και για τις επιταγές της τρόικας για μείωση των επικουρικών συντάξεων και του εφάπαξ (λες και βάζουν κι αυτοί λεφτά γι' αυτά - στην πραγματικότητα ούτε το κράτος βάζει), στα πλαίσια του πολιτικού μίσους που έχουν για τους Δημοσίους υπαλλήλους στην χώρα μας. Το πρόβλημα βέβαια στα σχέδιά τους είναι ότι αρκετά επικουρικά ταμεία παραμένουν πλεονασματικά και ότι οι πρώτες αναλογιστικές μελέτες για κάποια από αυτά ήταν θετικές. Έτσι αυτά δεν μπορούν να συνενωθούν με το ζόρι - κάτι τέτοιο θα βόλευε την κυβέρνηση αφού θα χρησιμοποιούσε τ' αποθεματικά τους για να καλύψει τρύπες, χωρίς να χρειαστεί να βάλει το χέρι στην τσέπη, κρατώντας τα χρήματά του για άλλες πιο σοβαρές υποχρεώσεις (π.χ. να πληρώνει στο ακέραιο τα ομόλογα που αγόρασε στην δευτερογενή αγορά σε τιμή 50% της πλήρους, η Ε.Κ.Τ.). Και φυσικά για τους ασφαλισμένους που πλήρωναν τόσα χρόνια υψηλές εισφορές για να έχουν μια καλή επικουρική σύνταξη κι ένα αξιοπρεπές εφάπαξ, κανείς δε νοιάζεται. Το ρεπορτάζ εξηγεί την κατάσταση...

Είδηση: Ενιαίο ταμείο επικούρησης και νέο οριζόντιο «κούρεμα» των συντάξεων κατά 20%-30% για ποσά σύνταξης πάνω από 150 ευρώ προβλέπει το σχέδιο της κυβέρνησης για τα επικουρικά ταμεία. Ακολούθως θα έρθει νέα παρέμβαση στο εφάπαξ με στόχο τη μείωση της συνολικής παροχής και τη σύνδεσή του με το σύνολο των εισφορών σε ολόκληρο τον εργασιακό βίο. Επίσης σημαντική περικοπή θα υποστούν ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που σήμερα λαμβάνουν υψηλές αποζημιώσεις συνταξιοδότησης (δικηγόροι κ.ά.) κυρίως από το Δημόσιο.

Με την πέμπτη επέμβαση εντός 18 μηνών στο Ασφαλιστικό (είχαν προηγηθεί: Μνημόνιο, ασφαλιστικός νόμος του 2010, Μεσοπρόθεσμο και περικοπές στις επικουρικές) το υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει τη μεγαλύτερη παρέμβαση στις αποδοχές των απόμαχων με δύο πυλώνες:

1 Την ενοποίηση, σε εθελοντική βάση στην αρχή, των Επικουρικών πέριξ του ΕΤΕΑΜ του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ). Αν ένα Ταμείο αποδεχτεί την ενοποίηση, θα προβλέπεται μικρότερο ποσοστό μείωσης των συντάξεων. Ωστόσο όλο αυτό το εγχείρημα στηρίζεται στην αποκατάσταση των αποθεματικών του ΕΤΕΑΜ, τα οποία εξαϋλώθηκαν από τα ελλείμματα του ΙΚΑ (υποχρεώσεις άνω των 3 δισ. ευρώ προς το Επικουρικό).

2 Την περικοπή όλων των συντάξεων έως και 30% (μεσοσταθμικά στο 20%) με εισοδηματικό όριο η κύρια και η επικουρική να μην υπερβαίνουν, ως ποσό, το 90% του μέσου όρου των αποδοχών της καλύτερης-τελευταίας 5ετίας (συνολική αναπλήρωση στο 90%).

Οι ανωτέρω παρεμβάσεις θα εκδηλωθούν μέσα στην εβδομάδα μετά την αυριανή κατάθεση των αναλογιστικών μελετών για το σύνολο των επικουρικών και αναμένεται να «πιάσει» άνω των 900.000 συνταξιούχων από ένα σύνολο 1.030.000 εκατ. συνταξιούχων που λαμβάνουν επικουρικές.

Τρύπα 18%

Τα επικουρικά ταμεία παρουσιάζουν φέτος συνολικά λειτουργικό έλλειμμα 850 εκατ. ευρώ για την κανονική καταβολή των επικουρικών. Αυτό παρεπέμπει σε ένα ετήσιο έλλειμμα άνω του 18%(ετήσιες δαπάνες στα 4,7 δισ. ευρώ με έλλειμμα 850 εκατ.). Βέβαια την μερίδα του λέοντος έχουν συγκεκριμένα επικουρικά ταμεία με αρκετά εκ των οποίων να είναι πλεονασματικά.

Η ενοποίηση που θα προβλέπεται θα είναι, κατ' αρχήν, εθελοντική και με δέλεαρ την εγγύηση των συντάξεων. Ετσι τα ελλειμματικά ταμεία, όπως το ΤΑΥΤΕΚΩ των ΔΕΚΟ και δημόσιων επιχειρήσεων, μάλλον ασμένως θα προσχωρήσει στο ΕΤΕΑΜ. Ηδη η ένταξη του επικουρικού της ΕΥΔΑΠ στο ΕΤΕΑΜ έγινε αποδεκτή με ανακούφιση. Αρκεί στο ΕΤΕΑΜ να υπάρχει η οικονομική εγγύηση για την επαρκή λειτουργία του ως ταμείου βάσης.

Ενώ για τα πλεονασματικά, όπως είναι το ΤΕΑΔΥ του Δημοσίου -κυρίως ο κλάδος των δημοτικών υπαλλήλων ΤΑΔΚΥ-, το ΤΕΑΠΟΚΑ των εργαζομένων στα ταμεία κ.ά. αναμένεται η απόφαση να ληφθεί από τα διοικητικά συμβούλια με το εξής δίλημμα: είτε μεσοσταθμικό «κούρεμα» 20% στο ενιαίο ταμείο με εγγύηση των συντάξεων στη συνεχεια είτε αυτόνομη πορεία με μεγαλύτερο κούρεμα και χωρίς εγγύηση των συντάξεων. Κατά συνέπεια, το διακύβευμα είναι σαφές. Πόσω μάλλον όταν οι πλεονασματικοί ασφαλιστικοί οργανισμοί είναι, κατά βάση, λογαριασμοί ελλειμματικών ταμείων και όχι αυτόνομοι οργανισμοί, όπως το ΤΑΔΚΥ στο ΤΕΑΔΥ.

Αποθεματικά 3 δισ.

Τα εν λόγω Ταμεία του Δημοσίου φέρεται να έχουν αποθεματικά άνω των 3 δισ. ευρώ.

Για αυτή την κατηγορία ασφαλισμένων ο αρμόδιος υπουργός Γ. Κουτρουμάνης φέρεται να προκρίνει τη λύση των επαγγελματικών Ταμείων. Μέρος δηλαδή των εν λόγω εισφορών να αποκοπεί από το ΤΕΑΔΥ και να χρηματοδοτήσει μια νέα συνταξιοδοτική παροχή εκτός κοινωνικό-ασφαλιστικού συστήματος.

Να σημειωθεί ότι ήδη από τον Σεπτέμβριο επιβλήθηκε και στις επικουρικές συντάξεις εισφορά αλληλεγγύης (τύπου ΛΑΦΚΑ) 3%-10% για ποσά άνω των 300 ευρώ. Ενώ από τον Νοέμβριο επιβλήθηκε και νέα περικοπή 30% για ποσά σύνταξης πάνω από 150 ευρώ (ΕΤΕΑΜ κ.ά.)

Από την αρχή του Μνημονίου (Μάιος 2010) είχαμε ακόμη τη μείωση των κύριων συντάξεων (ΛΑΦΚΑ) κατά 4%-13%, κατάργηση των 13ης και 14ης συντάξεων και αντικατάστασή τους από επιδόματα (800 ευρώ το χρόνο για συντάξεις κάτω των 2.500 ευρώ), εισφορά 20% για συντάξεις άνω των 1.200 ευρώ, εισφορά 40% για συντάξεις άνω 1.000 ευρώ για συνταξιούχους κάτω των 55 ετών, εισφορές 6%-10% για συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ και συνταξιούχους κάτω των 60 ετών κ.ά.

Για την οικτρή, ταμειακά, κατάσταση των ασφαλιστικών οργανισμών ευθύνεται κυρίως η κατάρρευση των εσόδων λόγω ανεργίας (διαβάστε αναλυτικά εδώ), μείωσης των αποδοχών των εν ενεργεία και «απειθαρχίας» των επιχειρήσεων και εργοδοτών, οι οποίοι δεν καταβάλλουν τις υποχρεώσεις τους ενόσω έχει διαλυθεί η δημόσια διοίκηση.

Υπό αυτά τα δεδομένα τα Ταμεία κύριας σύνταξης αναμένουν τις επόμενες μέρες την εκταμίευση της 6ης δόσης προκειμένου να πληρωθούν, από το Δημόσιο, ομόλογα ύψους 950 εκατ. ευρώ που κατέχουν -και λήγουν μέσα στον Δεκέμβριο- ώστε να καταβληθεί το Δώρο Χριστουγέννων σε ΙΚΑ και ΟΑΕΔ. Ενώ αλλά 150 εκατ., συν την προκαταβολή του 2012, θα δοθούν από τον προϋπολογισμό προκειμένου τα Ταμεία να πληρώσουν στις 21 και 22 Δεκεμβρίου τις συντάξεις Ιανουαρίου.

Παράλληλα, από το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους τα Ταμεία αναμένεται να χάσουν άνω των 12 δισ. της περιουσίας τους (σχεδόν κοντά στο ύψος της ετήσιας κρατικής επιχορήγησης), ενώ η ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να τα ενισχύσει (παρά τις αντίθετες υποσχέσεις της - δηλ. ότι θα υπήρχε εξαίρεση των ασφαλιστικών ταμείων).

Ωστόσο ο κ. Κουτρουμάνης υπόσχεται ότι από το 2013 και μετά, όταν ο κρατικός προϋπολογισμός θα ελαφρυνθεί από την εξυπηρέτηση του δυσβάστακτου, σήμερα, δημόσιου χρέους, η χρηματοδότηση του Ασφαλιστικού θα αυξηθεί.

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Σε μια ασυνήθιστη έκλαμψη... ειλικρίνειας, μπροστά στους βουλευτές, ο Β. Βενιζέλος έκανε μια αποκάλυψη, που θέτει σε νέα βάση τη συζήτηση για τις πολιτικές ευθύνες κατά τη διαχείριση της τελευταίας οικονομικής κρίσης:

ούτε λίγο ούτε πολύ, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών αποκάλυψε ότι το «κούρεμα» του χρέους, το οποίο ο προκάτοχός του μας διαβεβαίωνε ότι αποκλείεται να γίνει, είχε προσυμφωνηθεί ήδη από τον καιρό που συντάχθηκε το πρώτο Μνημόνιο, τον Μάιο του 2010.

Οι ακριβώς είπε ο κ. Βενιζέλος; Αντιγράφουμε από το απομαγνητοφωνημένο κείμενο της ομιλίας του, της περασμένης Τετάρτης, που διανεμήθηκε στους δημοσιογράφους από το Γραφείο Τύπου του υπουργείου:

= Υπάρχουν, βεβαίως, ερωτήματα εύλογα (σ.σ.: για το «κούρεμα» του χρέους). Κατά τη γνώμη μου, το κολοσσιαίο ερώτημα είναι γιατί δεν κάναμε εξαρχής τη δραστική μείωση του ονομαστικού βάρους του χρέους. Αυτό είναι ένα καλό ερώτημα για τους εταίρους μας, γιατί θα μπορούσε πράγματι αυτό να έχει γίνει το 2010, το 2009, το 2008, αλλά, βλέπετε, έπρεπε να ωριμάσουν οι συνθήκες και έπρεπε να απαντήσουμε σε μια πάρα πολύ απλή, σκληρή, κατανομή ευθύνης.

=Μας είπαν, ούτε λίγο ούτε πολύ: «Δείξτε ότι μπορείτε να μειώσετε το έλλειμμα, κάντε τη δημοσιονομική προσαρμογή σε επίπεδο ελλείμματος και θα έρθει η στιγμή που θα κάνουμε πιο δραστική διαχείριση του ζητήματος του χρέους». Και αυτό έγινε τώρα. Θα μπορούσε να έχει γίνει νωρίτερα. Αλλά αυτό έπρεπε να είναι συμφωνημένο και πρέπει πάντα να είναι συμφωνημένο, γιατί μόνοι μας, ως μέλος του ευρώ, δεν μπορούμε να πάμε πουθενά.

Δηλαδή, το «κούρεμα» είχε συμφωνηθεί, αν καταλαβαίνουμε από τα συμφραζόμενα, από τον καιρό που οι εταίροι μας υπέδειξαν στην Ελλάδα τον μαρτυρικό δρόμο μιας εντελώς αναξιόπιστης προσπάθειας μείωσης του ελλείμματος, χωρίς την παραμικρή μείωση στο βάρος του χρέους.

Δηλαδή, από τον Μάιο του 2010, οπότε και συμφωνήθηκε το αρχικό και παταγωδώς αποτυχημένο Μνημόνιο! Όλη αυτή την περίοδο, μέχρι και τον Ιούνιο που ο Γ. Παπακωνσταντίνου απομακρύνθηκε, ο ελληνικός λαός ουδέν πληροφορήθηκε επίσημα γι' αυτή τη μυστική συμφωνία. Σε όλους τους τόνους, σε κάθε ευκαιρία, παρότι όλοι οι αναλυτές της διεθνούς αγοράς προεξοφλούσαν ως βέβαιο το «κούρεμα» του χρέους ή την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της χώρας, μας διαβεβαίωναν ότι δεν υπάρχει το παραμικρό ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους (δεν μπαίνουμε καν στον κόπο να παρουσιάσουμε σχετικές δηλώσεις του Γ. Παπακωνσταντίνου, γιατί ήταν τόσο συχνές, που αντηχούν στα αυτιά των περισσοτέρων). Αυτό, όμως, που οι Έλληνες είχαν... κρυφό καμάρι, οι ξένοι τραπεζίτες το είχαν «τούμπανο»: στους 14 μήνες από το Μνημόνιο, μέχρι την απόφαση του Ιουλίου 2011 για το «κούρεμα» κατά 21%, είχαν όλη την άνεση να «ξεφορτώσουν» από τα χαρτοφυλάκιά τους τα «τοξικά» ελληνικά ομόλογα. Σε αυτούς τους 14 μήνες, η απόδοση των ελληνικών τριετών ομολόγων, εξαιτίας αυτού του «ξεφορτώματος», που έγινε από όσους γνώριζαν ή μάντευαν με αρκετή ασφάλεια τις μυστικές συμφωνίες του Μαΐου 2010, εκτινάχθηκε από 8,28% σε 34,61%! Και μόνο εξ αυτού του γεγονότος, που αντανακλούσε την προσδοκία των αγορών για βέβαιη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ήταν αδύνατο να εφαρμοστεί οποιαδήποτε πολιτική ανασυγκρότησης της ελληνικής οικονομίας, πολύ περισσότερο η ισοπεδωτική συνταγή λιτότητας του Μνημονίου. Ποιοι κέρδισαν από αυτή τη συμφωνία χρονικής μετάθεσης του «κουρέματος» και την πολιτική απάτη των διαψεύσεων, που έστησαν ως συνένοχοι οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και η ελληνική; Αναμφίβολα, οι μεγάλες ευρωπαϊκές (γαλλογερμανικές, πρωτίστως) τράπεζες αλλά και όσοι με ασφάλεια κερδοσκόπησαν εις βάρος των ελληνικών ομολόγων, ακόμη και στην αγορά παραγώγων. Ποιοι αναμφίβολα έχασαν; Ο ελληνικός λαός, που καταδικάστηκε σε μια εξαρχής αποτυχημένη στρατηγική εξόδου από την κρίση, για να διευκολυνθούν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και οι τράπεζές τους. Τι θα μπορούσε να έχει κερδίσει η χώρα, αν η διαπραγμάτευση του περασμένου Μαΐου οδηγούσε εξαρχής σε μια γενναία ελάφρυνση από το χρέος, που θα διευκόλυνε και την προσπάθεια δημοσιονομικής προσαρμογής; Δεν μπορούμε να κάνουμε εύκολα τέτοιες υποθέσεις, αλλά ίσως τα πράγματα να είχαν εξελιχθεί πολύ καλύτερα για τη χώρα.

Πηγές ειδήσεων: "Παρόν", "Ελευθεροτυπία"