Επικράτηση των επιχειρησιακών συμβάσεων: Θεσεις της ΓΣΕΕ & ΕΣΕΕ και το προσχέδιο νόμου για τα εργασιακά του ιδιωτικού τομέα / ΔΕΚΟ και άλλα

Τι προβλέπεται από το νομοσχέδιο για τις επιχειρησιακές συμβάσεις:

Βασικά σημεία για τις ειδικές επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας
1. Στο πλαίσιο του συστήματος των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, που προσδιορίζεται με τον νόμο 1876/1990, εισάγεται στο συλλογικό Εργατικό Δίκαιο νέα μορφή συλλογικής σύμβασης εργασίας, η «Ειδική Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας» (ΕΕΣΣΕ), που κύριο σκοπό έχει τη δημιουργία και διατήρηση θέσεων εργασίας, καθώς και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

2. Οι όροι της ΕΕΣΣΕ προσδιορίζονται από τους κοινωνικούς εταίρους στο επίπεδο της επιχείρησης σε ετήσια βάση, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε όλες τις συλλογικές συμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτών των ΕΕΣΣΕ, είναι δυνατόν οι μισθοί να αποκλίνουν από την αντίστοιχη κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας, μέχρι το κατώφλι της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, και να προσδιορίζεται ο αριθμός των θέσεων εργασίας, καθώς και λοιποί όροι, όπως μερική απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, διαθεσιμότητα, διάρκεια εφαρμογής, περιλαμβανομένων τυχόν όρων για τη διαδικασία επανόδου στην κανονική εφαρμογή των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

3. Λόγω του ειδικού τους χαρακτήρα, οι ΕΕΣΣΕ δεν καλύπτονται από την αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων, ούτε εφαρμόζονται σε αυτές τυχόν επεκταθείσες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις.

4. Οι ΕΕΣΣΕ μπορούν να συναφθούν και σε επιχειρήσεις με λιγότερους από 50 εργαζόμενοι, όπου αν δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο, οι εργαζόμενοι εκπροσωπούνται από την κλαδική οργάνωσή τους ή την αντίστοιχη ομοσπονδία.

5. Προκειμένου να συναφθεί ΕΕΣΣΕ, τα ενδιαφερόμενα μέρη, με κοινή αιτιολογημένη έκθεσή τους καταθέτουν αυτή στο Συμβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΚΕΕ) που διατυπώνει απλή γνώμη, για τη σκοπιμότητά της.

6. Τα αποτελέσματα εφαρμογής των ΕΕΣΣΕ στους μισθούς, στην απασχόληση, στην παραγωγικότητα και στην ανταγωνιστικότητα θα εξαρτηθούν από την ωριμότητα και την ενεργό συμμετοχή των συμβαλλομένων μερών. Η από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων με πνεύμα καλόπιστου διαλόγου, αντικειμενικότητας στην πληροφόρηση και συμμετοχή στην ευθύνη αποτελούν προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων τους.

Επίσης, επανακαθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού της αμοιβής όσων εργάζονται με μερική απασχόληση, ώστε η αμοιβή τους, συμπεριλαμβανομένης της αμοιβής από τυχόν πρόσθετη εργασία, πέρα από αυτή που έχει συμφωνηθεί, να είναι ανάλογη με της αμοιβή του συγκρίσιμου εργαζόμενου (δηλαδή του εργαζόμενου πλήρους απασχόλησης σε ανάλογη θέση εργασίας), χωρίς προσαυξήσεις, ενώ επεκτείνεται ο χρόνος της διαθεσιμότητας των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα από 6 σε 9 μήνες.

Επανακαθορίζεται η διάρκεια της απασχόλησης εργαζομένων σε έμμεσο εργοδότη (με τυχόν παρατάσεις) στους 36 μήνες από 18 που είναι σήμερα. Μετά την πάροδο των 36 μηνών ο εργαζόμενος θεωρείται ότι έχει σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου με τον έμμεσο εργοδότη.

Ρυθμίζεται για πρώτη φορά με νόμο η δοκιμαστική περίοδος εργασίας, στο πλαίσιο της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι η δοκιμαστική περίοδος θα έχει διάρκεια έως 12 μήνες, και η σύμβασή εργασίας μπορεί να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης, εκτός κι αν έχει συμφωνηθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη κάτι άλλο.

Επανακαθορίζεται ο χρόνος προειδοποίησης για την απόλυση εργαζόμενου με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου, διάρκειας εργασίας από 12 μήνες έως 24 μήνες, σε ένα μήνα. Σε περίπτωση μη προειδοποίησης, τότε προβλέπεται αποζημίωση απόλυσης ενός μηνός.

Ρυθμίζονται διαδικασίες για την απλούστευση των τρόπων ανακοίνωσης στοιχείων στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, και γενικά διευκολύνεται η εποπτεία της τήρησης της εργατικής νομοθεσίας.

Βασικά σημεία Διαδικασίας Επίλυσης Συλλογικών Διαφορών
1. Το σύστημα επίλυσης συλλογικών διαφορών με τη μεσολάβηση και τη διαιτησία, που προβλέπεται στο Ν. 1876/1990, βελτιώνεται με βάση την εμπειρία 18 ετών λειτουργίας του θεσμού.

2. Προβλέπεται ρητά η εφαρμογή της αρχής της ορθής κρίσης, της αντικειμενικότητας και της αμεροληψίας κατά τη διαδικασία μεσολάβησης και διαιτησίας.

3. Προβλέπεται ρητά η μεσολάβηση και η διαιτησία να λαμβάνει υπόψη την οικονομική κατάσταση και την εξέλιξη της ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής δραστηριότητας, στην οποία αναφέρεται η συλλογική διαφορά.

4. Η προσφυγή στη διαιτησία μπορεί να γίνεται σε οποιοδήποτε στάδιο των διαπραγματεύσεων με κοινή συμφωνία των μερών ή μονομερώς στις εξής περιπτώσεις:

α) από οποιοδήποτε μέρος, εφόσον το άλλο μέρος αρνήθηκε τη μεσολάβηση, ή
β) από οποιοδήποτε μέρος μετά τη υποβολή της πρότασης μεσολάβησης, εφόσον και τα δύο μέρη προσήλθαν και συμμετείχαν στη διαδικασία μεσολάβησης.

5. Η προσφυγή στη διαιτησία περιορίζεται στον καθορισμό βασικού ημερομισθίου ή/και βασικού μισθού. Για τα λοιπά θέματα μπορεί να συνεχιστεί οποτεδήποτε η συλλογική διαπραγμάτευση προκειμένου να συναφθεί συλλογική σύμβαση εργασίας.

6. Ενισχύεται ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων στη διοίκηση του ΟΜΕΔ και την επιλογή και αξιολόγηση των μεσολαβητών- διαιτητών.

7. Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΜΕΔ από 11μελές γίνεται 7μελές, με 6 εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων (3 εκπρόσωποι της ΓΣΕΕ και από ένας εκπρόσωπος από τον ΣΕΒ, την ΓΣΕΒΕΕ και την ΕΣΕΕ) και έναν Πρόεδρο, ο οποίος επιλέγεται με ομόφωνη απόφαση των 6 μελών του Δ.Σ. Στο ΔΣ προβλέπεται η συμμετοχή, ως παρατηρητή χωρίς δικαίωμα ψήφου, ενός εκπροσώπου του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Όλες οι αποφάσεις του Δ.Σ. λαμβάνονται με την ομόφωνη απόφαση και των 7 μελών του.

8. Οι κοινωνικοί εταίροι που συμβάλλονται για την κατάρτιση της εθνικής γενικής συλλογικής σύμβασης εργασίας, μετά την παρέλευση 3 ετών από τη ισχύ του νέου νόμου, αξιολογούν την αποτελεσματικότητα του θεσμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, και προτείνουν προς τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης τη διατήρηση, κατάργηση ή τροποποίηση των ρυθμίσεών του.

Τι είχε επισημάνει η ΓΣΕΕ:

"Αν καταργηθεί η επέκταση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων στις επιμέρους επιχειρήσεις,τότε με μαθηματική ακρίβεια οδηγούμεθα όχι απλώς στην κατίσχυση των επιχειρησιακών έναντι των κλαδικών, αλλά στην κατάργηση των συμβάσεων και της συλλογικής προστασίας των εργαζομένων και την ανάδειξη των ατομικών συμβάσεων εργασίας ως ρυθμιστή των όρων εργασίας. Επίσης:

1) Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, δεν προσδιορίζονται βασικά κριτήρια που θα πιστοποιούν ότι μία επιχείρηση κινδυνεύει. Η πραγματικότητα δείχνει ότι οι επιχειρηματίες σε ευρεία κλίμακα χρησιμοποιούν την κρίση ως πρόσχημα για να απαιτήσουν περικοπές και κατάργηση δικαιωμάτων των εργαζομένων. Αυτή και μόνο η παρατήρηση θ' αρκούσε για απόρριψη της σχεδιαζόμενης νομοθετικής ρύθμισης, καθώς δημόσια διατυπωμένη θέση μας αποτελεί η ανάγκη νομοθέτησης θεσμικού πλαισίου για τη διάσωση επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας ("οδικός χάρτης" διάσωσης) όπου όλα τα μέρη θα αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, δηλαδή οι εργοδότες, οι τράπεζες, το κράτος και οι εργαζόμενοι. «Γιατί θα πρέπει πριν προσδιοριστεί τι θα βάλουν εργοδότες, τράπεζες και κράτος, να πηγαίνουμε κατευθείαν στους εργαζόμενους;» αναρωτιέται η ΓΣΕΕ.

2) Προτείνεται -από τη πλευρά των εργοδοτικών οργανώσεων- ποσοστό μείωσης που προσδιορίζεται σε 12%, δηλαδή γενικευμένο «κουστούμι» περικοπής που και απαράδεκτο είναι και ενάντια στην λογική της διαπραγμάτευσης.

3) Αποκλείεται να λειτουργούν αθροιστικά και περικοπές μισθών και διάφορες ελαστικότητες (διαθεσιμότητες, εκ περιτροπής εργασία κ.ά.). Θα πρέπει ρητά να απαγορεύονται κατά τη διάρκεια ισχύος της σύμβασης ειδικών συνθηκών οι ελαστικές μορφές απασχόλησης.

4) Και στο φλέγον θέμα των απολύσεων και της διατήρησης των θέσεων εργασίας που αποτελούν και το σοβαρότερο ενδιαφέρον της εργατικής πλευράς, η ΓΣΕΕ επισημαίνει ότι: α) Ο επιχειρηματίας να μην έχει τη δυνατότητα να κάνει πρώτα τις απολύσεις και μετά να ζητά και σύμβαση ειδικών συνθηκών. Θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη ότι δεν έχει αυτό το δικαίωμα, αν το προηγούμενο διάστημα (για παράδειγμα 6 μηνών) έχει προβεί σε απολύσεις.
β) Θα πρέπει να προβλέπεται ρητά ότι ο επιχειρηματίας κατά τη διάρκεια ισχύος της ειδικής σύμβασης θα διατηρήσει τις θέσεις εργασίας και δεν θα προβεί σε απολύσεις. Η ποινή γι' αυτή την παράβαση θα πρέπει να είναι η αυτοδίκαιη ακύρωση της ειδικής επιχειρησιακής σύμβασης και ότι οι εργαζόμενοι θα επανέρχονται στο καθεστώς κάλυψης από την κλαδική τους σύμβαση.

5) Μετά το χρόνο ισχύος (και της ενδεχόμενης παράτασης) πρέπει να προβλέπεται αυτόματη επαναφορά στο καθεστώς που τότε θα προβλέπει η κλαδική σύμβαση εργασίας."

Το σχόλιό μας:

Γιατί αλήθεια πανηγυρίζει η κυβέρνηση; Η επιστροφή 50 και 60 χρόνια πίσω θα έπρεπε τουλάχιστον ν' αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό. Η απόφαση καταργεί ουσιαστικά τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και σημαίνει αυτόματα μείωση μισθών στο κατώτατο όριο για τον ιδιωτικό τομέα. Αν πάρει κανείς υπόψιν του ότι για τους νέους εργαζομένους ο πρώτος μισθός θα είναι κάτω από 600 ευρώ, καταλαβαίνει κανείς για το που πηγαίνουν τα πράγματα. Η κυβέρνηση απέτυχε να επιβάλει το αυτονόητο: Κανείς να μην μπορεί να επικαλείται "επιχειρησιακές δυσκολίες" για να παρακάμπτει κεκτημένα χωρίς να προσκομεί οικονομικά στοιχεία. Έτσι τώρα οποιαδήποτε επιχείρηση θέλει να μειώσει το κόστος θα μπορεί ΜΟΝΟΜΕΡΩΣ να επιβάλλει τη θέληση της, και οι εργαζόμενοι θα το δέχονται βασιζόμενοι στο "λόγο της". Επίσης απέτυχε να επιβάλλει κάτι ακόμα το οποίο φαινόταν λογικό - να υπάρχει ανώτατο όριο μείωσης μισθών και οι θέσεις να διασφαλίζονται για ένα διάστημα μετά τη "λήξη" του προγράμματος. Έτσι τώρα οι εργοδότες (κυρίως στα ΜΜΕ, τις τράπεζες και τις μεγάλες βιομηχανίες που βρίσκονται πίσω από την "φοβερή" αυτή ιδέα) θα μπορούν να έχουν φτηνό εργατικό δυναμικό για όσο θέλουν, ν' απολύουν κατά βούληση (αφού πλέον οι αποζημιώσεις έχουν μειωθεί και τα όρια είναι μεγάλα) και να προσλαμβάνουν καινούργιους χαμηλόμισθους ή ακόμα καλύτερα να "νοικιάζουν" εργαζομένους, αλλάζοντας τους όταν οι 36 μήνες λήγουν. Και φυσικά αναμένεται να ξεκινήσει τον χορό αυτό το ίδιο το Δημόσιο - ξαναβάζοντας τους συμβασιούχους από το παράθυρο, με λιγότερα δικαιώματα αυτή τη φορά. Όπως και να έχει, η πραγματική αποτυχία της κυβέρνησης όμως είναι ότι δέχτηκε να βάλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την τρόικα και τα εργασιακά του ιδιωτικού τομέα, υποκύπτοντας στις πιέσεις των οικονομικά ισχυρών της χώρας μας. Και γι' αυτό είναι υπόλογη απέναντι σε όλους μας.

Παράλληλα η παρατήρηση του Πρωθυπουργού ότι το νομοσχέδιο "είναι πρόκληση για το ίδιο το συνδικαλιστικό Κίνημα να τοποθετηθεί πάνω σε νέες μορφές, ώστε να μη χάνονται θέσεις εργασίας" είναι αυτό που λέει ο λαός μας "δούλεμα ψιλό γαζί". Παραδέχεται έμμεσα ότι έχει αποτύχει να προστατέψει το λαό που τον ψήφισε και αφήνει τη ΓΣΕΕ να παίξει αυτό το ρόλο. Αυτό και μόνο καταδεικνύει ότι η κατρακύλα της δεν έχει τελειωμό...

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Για τις αλλαγές στις ΔΕΚΟ και τον Δημόσιο τομέα, τα έχουμε γράψει και στο παρελθόν, οπότε αυτό το θέμα θα το παρακάμψουμε: Θα πούμε όμως ότι η μείωση των τελών ταξινόμησης που αποφασίστηκε πρόσφατα, την ίδια ώρα που το κράτος υποτίθεται χρειάζεται χρήματα και που όλοι οι άλλοι φόροι (που πλήττουν πραγματικά όλο τον πληθυσμό) ανεβαίνουν συνεχώς, είναι το λιγότερο αφελής κίνηση και προφανώς δεν ευνοεί την χώρα μας: Ως γνωστόν ΔΕΝ έχουμε αυτοκινητοβιομηχανία - τέτοια έχει η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία στην ΕΕ. Αυτές οι χώρες θα ευνοηθούν, αυξάνοντας τις εξαγωγές προς την χώρα μας. Κατά τ' άλλα η κυβέρνηση θέλει ν' αυξήσει τις εξαγωγές και να μειώσει τον εμπορικό ισοζύγιο...