Τι συμβαίνει με τα Ελληνόπουλα;

Η τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας αντικατοπτρίζεται πολύ καθαρά στα χάλια της παιδείας. Η έκθεση του ΟΟΣΑ, που έδειξε μια μεγάλη πτώση σε σειρά τομέων και κατηγοριών (συμπεριλαμβανομένων των μαθηματικών και της κατανόησης κειμένου κατηγορίες στις οποίες η χώρα μας κάποτε ήταν από τις καλύτερες στον αναπτυγμένο κόσμο) σε διάστημα τριετίας, απλώς επιβεβαιώνει τη ζημιά που έχει γίνει - από τα Μνημόνια και όχι μόνο.

Έχουμε επαναλάβει πολλές φορές ότι το πρόβλημα της χώρας μας δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι ηθικό και κοινωνικό. Έτσι αν και τα όσα έχουν γίνει στον χώρο της παιδείας έχουν σαφέστατα το αντίκτυπό τους, τα όσα συμβαίνουν γύρω μας, αφήνουν και αυτά το στίγμα τους τόσο στα παιδιά, όσο και σ' όλοκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα. Και τ' αποτελέσματα είναι απτά. Οι γονείς (που για πολλά χρόνια βασίζονταν στις υλικές τους απολαβές για την ενθάρρυνση της καλής σχολικής επίδοσης των παιδιών τους με στόχο την είσοδο σ' ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα), δεν μπόρεσαν να υποκαταστήσουν τις περικοπές αυτές με άλλους τρόπους (όπως η χρήση προσωπικού τους χρόνου για βοήθεια στα παιδιά τους), ούτε μπόρεσαν να ξαναβρούν (και να κυνηγήσουν στο όνομά των παιδιών τους) την χαμένη σημασία της μόρφωσης και της πνευματικής καλλιέργειας, έχοντας καταλήξει να χρησιμοποιούν το σχολείο ως "πάρκιγκ" και όχι ως μέσο για ένα καλύτερο αύριο. Τα παιδιά βλέποντας ένα κόσμο να καταρρέει γύρω τους, απαξιώνουν την μόρφωση και τη γνώση, θεωρώντας ότι δεν τους προσφέρουν τίποτα, μην έχοντας την απαραίτητη βοήθεια από το σπίτι. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές χαμένοι στο δικό τους κόσμο, διεκπαιρεώνουν απλώς τα καθήκοντά τους, έχοντας (προς υπεράσπισή τους) να παράξουν έργο σε σχολεία-ζούγκλες, που η αδιαφορία βασιλεύει, οι υποδομές διαλύονται και τα προγράμματα αλλάζουν με κάθε υπουργό... Το δε κράτος προσπαθεί να μειώσει το κόστος της παιδείας, θεωρώντας ως πάρεργο το χτίσιμο της αυριανής Ελλάδας, ξοδεύοντας άπειρο χρόνο να ευχαριστήσει την τρόικα, απολύοντας εκπαιδευτικούς και κλείοντας σχολεία. Σ' αυτό το περιβάλλον και η πτώση 17 θέσεων φαντάζει μάλλον μικρή...

Με βάση τα παραπάνω τα όσα διαβάζουμε στην "Εφημερίδα των Συντακτών" για το πως η αξιολόγηση των σχολικών δομών θα χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για νέες περικοπές στον χώρο της παιδείας, δεν μας προκαλούν έκπληξη: "Στο πλαίσιο της σταθερής επιδίωξής του για νέες περικοπές στην εκπαίδευση το υπουργείο Παιδείας, αθόρυβα, εκσυγχρονίζει τους μηχανισμούς αξιολόγησης σχολικών μονάδων – εκπαιδευτικών και μαθητών.

Μέσω ενός νέου ηλεκτρονικού συστήματος, που φέρει το όνομα Πληροφοριακό Σύστημα Σχολικών Μονάδων και Διοικητικών Δομών «MySchool», έχει τη δυνατότητα αφενός να καταγράφει την «ταυτότητα» της σχολικής μονάδας και αφετέρου να την κατηγοριοποιεί αυτόματα σε σχέση με συγκεκριμένους δείκτες (όπως υλικοτεχνική υποδομή, οικονομικοί πόροι και δεδομένα, εκπαιδευτικό προσωπικό, συχνότητα παρουσίας μαθητών, επίδοση μαθητών κ.ά.) που είναι μηχανισμοί αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας.

Ο απώτερος στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι μετά την αξιολόγηση – κατηγοριοποίηση των σχολείων και του έμψυχου δυναμικού τους να νομιμοποιήσει συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων και σχολικών δομών, παραπέρα μείωση του εκπαιδευτικού προσωπικού, ανατροπή των δοσμένων εργασιακών σχέσεων καθώς και αποψίλωση του Γενικού Λυκείου από μαθητές.

Πέρα από την κλασική ατομική αξιολόγηση, με την οποία θα νομιμοποιείται ο υποβιβασμός, η μετακίνηση η ή απόλυση των εκπαιδευτικών, σημαντικό ρόλο έρχεται να παίξει το εργαλείο «επιδόσεις μαθητών» σε σχέση με την «απόδοση» του σχολείου και των εκπαιδευτικών.

Ο μύθος

Είναι φανερό ότι η αξιολόγηση περιλαμβάνει στις προδιαγραφές της την κυρίαρχη δομή, τον καταμερισμό εργασίας και τις παραγωγικές σχέσεις, την ταξική διαίρεση και την ιδεολογία. Στο ερώτημα «ποιος αξιολογεί» η απάντηση είναι ότι ο αξιολογητής είναι ο υπεύθυνος για την τραγική κατάσταση του δημόσιου σχολείου και για τη φτωχοποίηση του εκπαιδευτικού.

Τα αποκαΐδια της πολιτικής του ζουν και αναπνέουν σήμερα χιλιάδες γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί. Είναι δυνατόν να υπάρχει κάποιος που να πιστεύει στα αλήθεια ότι η πολιτική που έχει ρημάξει την εκπαίδευση έχει αθώες και δημιουργικές σκέψεις για τους εκπαιδευτικούς;

Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι οι εκπαιδευτικοί είναι «άγγελοι». Ο εκπαιδευτικός δεν είναι ούτε «μοναδικός ένοχος» ούτε «ολοκληρωτικά αθώος» για όσα συμβαίνουν στη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Κανείς, όμως, σοβαρός μελετητής των εκπαιδευτικών μας πραγμάτων δεν θεωρεί αποκλειστικές παραμέτρους στην εκπαίδευση τα ζωντανά της στοιχεία (μαθητές – εκπαιδευτικοί).

Ωστόσο, στο νέο πλαίσιο οι εκπαιδευτικοί «χρεώνονται» την επιτυχία ή αποτυχία των μαθητών τους και η διοίκηση του σχολείου «χρεώνεται» με τη σειρά της την επιτυχία και την αποτυχία όλων.

Δεν είναι, βέβαια, τυχαίο ότι από την επίσημη αξιολόγηση ουσιαστικά «αγνοούνται» ή καταγράφονται τυπικά οι αμέτρητοι κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες που επηρεάζουν και συνδιαμορφώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία και το εκπαιδευτικό έργο.

Κοινωνική προέλευση, οικογενειακή κατάσταση, συνθήκες διαβίωσης και κατοικίας, υλικοτεχνική υποδομή σχολείου, τύπος εξετάσεων, σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικό κλίμα, παιδαγωγικές μέθοδοι, τα πάντα γίνονται καπνός.

«Αγνοούνται» οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες που διαμορφώνουν αντίξοες συνθήκες για την εκπαίδευση των μαθητών από τα ασθενέστερα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα. Παραλείπονται όλοι εκείνοι οι παράγοντες που οδηγούν στον Καιάδα της εγκατάλειψης του σχολείου και του αναλφαβητισμού.

Η αντίληψη αυτή «επιβλέπει» τη σχολική επιτυχία/αποτυχία μέσα από την «κλειδαρότρυπα» της αίθουσας διδασκαλίας, όπου όλα εξαφανίζονται εκτός από τον δάσκαλο και τον μαθητή. Δεν είναι, ωστόσο, λίγοι αυτοί που κατανοούν ή διαισθάνονται ότι το σχολείο δεν είναι «θερμοκήπιο» όπου τα παιδιά αναπτύσσονται ομαλά και απρόσκοπτα με καλό πότισμα και συστηματική φροντίδα!

Εν κρυπτώ

Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια ώρα που το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να διοργανώσει εν κρυπτώ (λόγω των μεγάλων αντιδράσεων των εκπαιδευτικών) σεμινάρια σχολικών συμβούλων – αξιολογητών μοιράζει δελτία Τύπου για να πείσει για τις καλές εκπαιδευτικές προθέσεις του.

Ωστόσο η εικονική πραγματικότητα που προσπαθεί να δημιουργήσει γίνεται σκόνη από την ίδια την πραγματικότητα των σχολείων:

• Mε τις καταργηθείσες ειδικότητες των ΕΠΑΛ και την υποχρεωτική διαθεσιμότητα των εκπαιδευτικών που αφήνουν τους μαθητές/τριες ακάλυπτους/ες χωρίς μάθημα και χωρίς τη δυνατότητα απόκτησης τίτλων.

• Mε τα κενά σε εκπαιδευτικούς που ακυρώνουν την ομαλή φοίτηση των μαθητών/τριών και καθιστούν άνιση τη συμμετοχή τους στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.

• Mε την υποβάθμιση των εκπαιδευτικών σε περιοδεύοντες σχολικούς επισκέπτες που διδάσκουν απνευστί τα αντικείμενα Α και Β ανάθεσης διανύοντας εξαντλητικές και επικίνδυνες αποστάσεις έως και 50 χλμ., ακόμα και μέσα στην ίδια διδακτική μέρα.

• Mε την κατάργηση της Ειδικής Αγωγής και κάθε υποστηρικτικής δομής του εκπαιδευτικού έργου των σχολείων.

• Mε την υποχρηματοδότηση των σχολικών μονάδων που σε ορισμένες περιπτώσεις δεν διαθέτουν ούτε τα απολύτως αναγκαία μέσα για τη λειτουργία τους.

• Mε την εξάντληση των ψυχικών αποθεμάτων των εκπαιδευτικών και των διευθυντών/ντριών των σχολικών μονάδων που, αντί να οργανώνουν συλλογικά και να κατευθύνουν το παιδαγωγικό και μορφωτικό έργο του σχολείου τους, υποβιβάζονται σε επόπτες-πληροφοριοδότες του ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης MySchool που εγκαθιστά το υπουργείο Παιδείας.

• Mε τη σταδιακή προσπάθεια οι σχολικοί σύμβουλοι, όχι μόνο να μην έχουν λόγο για κανέναν από αυτούς τους σχεδιασμούς, αλλά να εκπίπτουν από αρωγοί του παιδαγωγικού και επιστημονικού έργου των σχολείων και των εκπαιδευτικών σε μεταφορείς-ελεγκτές των κεντρικών αποφάσεων της Διοίκησης."