Γελοιογραφίες για καλή χρονιά & χαρτογράφηση του εργατικού δυναμικού της χώρας

Παραμονή Πρωτοχρονιάς - και λίγο πριν αποχαιρετήσουμε τον καινούργιο χρόνο αξίζει να δούμε την εργασιακή "ακτινογραφία" της χώρας μας. Δεν το κάνουμε για να μελαγχολήσουμε. Απλά θέλουμε να χαρτογραφήσουμε με λίγα λόγια την πραγματική κατάσταση που βρισκόμαστε ως χώρα, όσο αφορά τα εργασιακά, για να μην επιτρέψουμε την επικράτηση μιας επίπλαστης αισιοδοξίας που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα: μπορεί οι ξενοδοχοϋπάλληλοι να υπέγραψαν κλαδικές συμβάσεις με 1% αύξηση (από το 2015 πάντα), αλλά παραμένουν ο κλάδος με τεράστια "μαύρη" εργασία και με σχετικά πρόσφατα υπογεγραμμένες μειώσεις 19%...

  

Και για να κλείσουμε την χρονιά με χιούμορ - σας αποχαιρετούμε με μερικές γελοιογραφίες. Καλή Πρωτοχρονιά σε όλους!

Θέσεις εργασίας με το "voucher" του ΟΑΕΔ - η υπόθεση της Wind

Η θεσμοθέτηση του "voucher" του ΟΑΕΔ, μέσω του οποίου ιδιωτικές επιχειρήσεις "προσλαμβάνουν" για 5 μήνες εργαζομένους που καλύπτονται μισθολογικά μέσω του κουπονιού αυτού από το κράτος, χαιρετίστηκε από πολλούς ως ένας τρόπος αντιμετώπισης της ανεργίας. Το γιατί αυτή η άποψη είναι αφελής αποτυπώνεται ξεκάθαρα στην ανακοίνωση των εργαζομένων της Wind (πρώην Tim Hellas) περί αυτού του θέματος, απόσπασμα της οποίας έχουμε συμπεριλάβει στη σημερινή μας ανάρτηση:

"Τους τελευταίους μήνες, στη WIND άρχισαν να εργάζονται συνάδελφοι μέσω προγραμμάτων “voucher” του ΟΑΕΔ («επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας»), που βοηθάνε τους εργοδότες, οι οποίοι εκμεταλλεύονται την ανάγκη των ανέργων, ιδιαίτερα των νέων. Κυβέρνηση, κρατικές υπηρεσίες, ΜΜΕ τα παρουσιάζουν ως «καταπολέμηση της ανεργίας» και τους άνεργους που συμμετέχουν σ’ αυτά ως «ωφελούμενους». Η WIND μας λέει ότι έτσι κάνει... «κοινωνικό έργο»! Στην πραγματικότητα, αυτά τα προγράμματα είναι μια τεράστια επίθεση ενάντια σ’ όλους τους εργαζόμενους και τους άνεργους:

1.      Θεσμοθετούν άθλιους όρους αμοιβής. Οι «ωφελούμενοι» δεν έχουν κανένα δικαίωμα. Για 5 μήνες που διαρκούν τα προγράμματα, το μόνο που δικαιούνται είναι 2.000 ευρώ  (400 ευρώ το μήνα) – τίποτ’ άλλο, χωρίς ασφάλιση & χωρίς ένσημα.

2.      Θεσμοθετούν ουσιαστικά την απλήρωτη εργασία (για τον εργαζόμενο) και την παροχή δωρεάν εργατικού δυναμικού (για τον εργοδότη). Οι εργαζόμενοι σ’ αυτά τα προγράμματα πληρώνονται μόνο στο τέλος τους. Δηλ. περίπου για 5 μήνες πρέπει να εργαστούν χωρίς να καλύπτουν ούτε τα στοιχειώδη – π.χ. την καθημερινή διατροφή και μετακίνησή τους. Ενώ όλο αυτό δεν κοστίζει στον εργοδότη απολύτως τίποτα!

3.      «Σπάνε» τους μισθούς, τις συλλ. συμβάσεις, τα σωματεία. Δημιουργείται μια νέα κατηγορία, ακόμα πιο χαμηλά αμοιβόμενων εργαζομένων, τραβώντας τους μισθούς όλων μας προς τα κάτω. Καλλιεργείται η διαίρεσή μας σε αναρίθμητες «κατηγορίες», που δεν μπορούν να έχουν την ίδια συλλ. σύμβαση ή να είναι στο ίδιο σωματείο (όπως και με τις εργολαβίες, τους επινοικιαζόμενους, τα «μπλοκάκια»).

4.      Αυξάνουν την ανεργία. Οι εργοδότες, αφού έχουν στη διάθεσή τους δωρεάν εργαζόμενους, δεν πρόκειται ποτέ να κάνουν προσλήψεις. Πρόκεται για μια επικοινωνιακή διαχείριση του τεράστιου προβλήματος της ανεργίας, για την παροχή δωρεάν εργαζομένων στους επιχειρηματίες και για μια ευκαιρία για διάφορους αετονύχηδες που στήνουν «συνεργαζόμενες εταιρίες με τον ΟΑΕΔ» να βάλουν στο χέρι κρατικά κονδύλια!

Πρόκειται λοιπόν για ΜΙΑ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ, που με χρήματα του ελληνικού λαού και των εργαζομένων (χαράτσια, «εισφορά αλληλεγγύης» κ.λπ.) εφοδιάζονται με δωρεάν εργαζόμενους! Αυτή είναι σήμερα η «ιδιωτική πρωτοβουλία», που μας διατυμπανίζουν: τόσο «υγιής», που για να βγει από την κρίση, ζητάει απ’ το κράτος να της παρέχει δωρεάν εργαζόμενους!"

Ο αντίλογος σ' όλα αυτά βέβαια είναι η απόκτηση μέσω των προγραμμάτων αυτών εργασιακής εμπειρίας που ναι μεν είναι πολύτιμη, αλλά από την άλλη είναι και άνευ ουσίας, αφού οι θέσεις εργασίας που ανοίγονται είναι ανύπαρκτες, αφού οι εργοδότες καλύπτονται από τους "επιδοτούμενους" εργαζομένους. Έχει δε ενδιαφέρον ότι οι συνθήκες εργασίας και τα ωράρια είναι τέτοια που δε δικαιολογούν την μισθολογική κάλυψη των εργαζομένων από το κράτος υπό αυτές μάλιστα τις αμοιβές. Όπως γράφουν σε άλλοι ανακοίνωση οι εργαζόμενοι της εν λόγω εταιρείας "Επιπροσθέτως, οι όροι αυτοί δημιουργούν τεράστια προβλήματα στους εργαζόμενους οι οποίοι αναγκάζονται να εργάζονται αμισθί για μήνες με ό, τι αυτό επιφέρει στην διαβίωσή τους. Σημ. οι εργαζόμενοι δουλεύουν σε βάρδιες και παρέχουν την ίδια εργασία με τους προσληφθέντες στην WIND, εν τούτοις δεν απολαμβάνουν καμία παροχή από την εταιρία."  Η δε χρήση των εργαζομένων από ορισμένες (κερδοφόρες παρεπιπτόντως) εταιρείες είναι τόσο εκτεταμένη που ζητείται η προσκόμιση στοιχείων επί τον αριθμό τους, από το σωματείο των εργαζομένων (χωρίς πάντως αυτά να δίνονται). Προκαλεί πάντως ιδιαίτερο ενδιαφέρον το ότι το κράτος επιτρέπει να γίνονται τέτοια σκληρή εκμετάλλευση τόσο των πόρων του όσο και των εργαζομένων, χωρίς να υπάρχουν έλεγχοι και πρόστιμα, όπου διαπιστώνονται παραβάσεις - συνενοχή ή αδιαφορία;

Πόσο κοστίζουν οι "συμβουλές" για τη διαχείρηση των μνημονιακών δανείων;

Ένα από τα μείζονα θέματα των ημερών που όμως δυστυχώς πέρασε στα ψιλά των ειδήσεων ήταν η αποκάλυψη των αμοιβών των "μνημονιακών" παρατρεχάμενων (και δεν αναφερόμαστε στην περίπτωση των "υμέτερων" όπως π.χ. ο κύριος Παπαδήμος για το κοστολόγιο του οποίου είχαμε γράψει εδώ, ούτε για το συνεχιζόμενο "πάρτυ" των ειδικών συμβούλων των υπουργών και ούτε καν γι' αυτό των συμβούλων των ιδιωτικοποιήσεων που κόστισαν και κοστίζουν "ο κούκος αηδόνι" - και επίσης ούτε για το κόστος της καθεαυτής task-force της τρόικας).

Η αποκάλυψη της "Real News" δεν ήταν βέβαια κεραυνός εν αιθρία  - ήταν η επιβεβαίωση μιας παμπάλαιας πρακτικής των δανειστών: να χρεώνουν υπέρογκες αμοιβές  για έξοδα δανείου, για τη διαχείρηση τους και για τη συμβουλή της καταβολής τους. Έτσι ως αποτέλεσμα έχουμε το ποσό του δανείου που τελικά φτάνει, να είναι κατά πολύ μικρότερο αυτού που ξεκίνησε και θεωρητικά ήταν καταβλητέο...

Πλήρης στην ουσία η απελευθέρωση των πλειστηριασμών μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου (με απλά λόγια)

Είδηση: Πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών ακινήτων, με εξαιρέσεις περιορισμένης προστασίας της κύριας κατοικίας, αποτελεί τελικά η κατεπείγουσα "ρύθμιση" της κυβέρνησης, με γνώμονα μόνο τη διασφάλιση των κατά τα άλλα ανακεφαλαιοποιημένων τραπεζών.

Προφανώς εξυπηρετούνται μόνο οι στόχοι της εξασφάλισης καταβολής δόσεων προς τις τράπεζες σε μόνιμη βάση και της μετάβασης στο 2015, οπότε δεν θα υπάρχει ούτε ένα θεσμοθετημένο ελάχιστο επίπεδο προστασίας της ακίνητης περιουσίας δανειοληπτών από κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.

Τα σημαντικότερα ζητήματα που εγείρονται είναι τα εξής:

- Με κατάργηση της προστασίας των ακινήτων γενικά, εκτίθενται σε κίνδυνο πλειστηριασμού, έναντι εξευτελιστικών τιμημάτων, ακίνητα όπως, εξοχικά, "πατρικά", οικόπεδα, καταστήματα κ.λπ.

- Δεν προστατεύεται καμία κατοικία αντικειμενικής αξίας άνω των 200.000 ευρώ, ακόμη κι αν ο δανειολήπτης δεν διαθέτει στοιχειώδες εισόδημα για κάλυψη βιοτικών αναγκών ή αν η συγκεκριμένη κατοικία είναι το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο.

- Οι καταβολές κατά την περίοδο απαγόρευσης πλειστηριασμού αφαιρούνται από το ανεξόφλητο υπόλοιπο και καταλογίζονται πρώτα σε έξοδα, μετά σε φόρους και τελευταία στο κεφάλαιο του δανείου (βάσει του άρθρου 423 του Αστικού Κώδικα). Οι οφειλές θα συνεχίσουν να εκτοκίζονται κατά τη διάρκεια της "προστασίας", φορτώνοντας τα νοικοκυριά με υπέρογκους τόκους.

- Τα όρια υπαγωγής (αντικειμενική αξία, εισόδημα, κινητή/ακίνητη περιουσία-καταθέσεις) πρέπει να τηρούνται σωρευτικά. Η απειροελάχιστη υπέρβαση σε ένα εξ αυτών θέτει τους δανειολήπτες αυτούς εκτός προστασίας.

- Τα ποσά των δόσεων δεν λαμβάνουν καμία μέριμνα για το επίπεδο διαβίωσης του οφειλέτη.

- Η οικογένεια με ένα ή δύο παιδιά αντιμετωπίζεται με τα ίδια κριτήρια με έναν εργένη.

- Με "ψεύτικες" αντικειμενικές αξίες, έναντι της κατάρρευσης των πραγματικών, που διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα για ενίσχυση των δημοσίων εσόδων, κινδυνεύουν μεγαλύτερου εμβαδού σπίτια των οικογενειών.

- Τίθενται ασφυκτικές ημερομηνίες μετά τις οποίες δεν μπορούν να υπαχθούν οφειλέτες ή αίρεται η προστασία των ήδη ενταγμένων: α) οι δανειολήπτες μπορούν να υπαχθούν στο νέο καθεστώς έως 31/1/2014, ή εντός δύο μηνών από την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση, β) αν ο οφειλέτης δεν προσκομίσει στοιχεία που έχει ζητήσει η τράπεζα, εντός μηνός από το σχετικό αίτημα, αίρεται η προστασία, γ) αν για τρεις μήνες συνολικά δεν καταβληθεί η προβλεπόμενη δόση -ανεξαρτήτως συνθηκών (έκτακτα περιστατικά, θέματα υγείας κ.λπ.)- αίρεται η προστασία.

- Οι τράπεζες όλο το 2014 μπορούν κατά το δοκούν να ζητούν από τους δανειολήπτες να προσκομίσουν πλήθος στοιχείων: αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας για ακίνητα που αποκτήθηκαν μετά την 1/1/2007 και φύλλο υπολογισμού αξίας ακινήτου, αντίγραφο τελευταίων δηλώσεων Ε1 και Ε9, βεβαίωση ανεργίας ΟΑΕΔ ή αντίγραφο επικαιροποιημένης κάρτας ανεργίας, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, πιστοποίηση αναπηρίας και ποσοστού της κ.ά.

- Χρόνος αναφοράς των εισοδημάτων είναι το 2012 (τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματος) -οπότε άνεργοι, οικονομικά ασθενείς του 2013 τίθενται εκτός-, ενώ για τις καταθέσεις είναι η 2ή/11/2013 και δεν ελέγχεται από πού προέρχονται (π.χ. αποζημιώσεις).

- Διακριτική μεταχείριση επαγγελματοβιοτεχνών-εμπόρων με υποχρέωση καταβολής δόσης ίσης με το 30% της τελευταίας ενήμερης δόσης. Καμία μέριμνα για τις ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης των μικρομεσαίων (εξαιρούνται από τον νόμο Κατσέλη, έχουν επιχειρηματικά δάνεια με προσημείωση, διαθέτουν τραπεζικούς λογαριασμούς κίνησης, είναι πρώην επιχειρηματίες που δεν δικαιούνται κάρτα ανεργίας κ.λπ.).

- Δεν υπάγονται όσοι έχουν λάβει δάνεια από φορείς κοινωνικής ασφάλισης (Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας).

- Εξακολουθεί να μην υπάρχει προστασία του εγγυητή, αλλά προβλέπεται το αυτονόητο: εφόσον ο πρωτοφειλέτης ενταχθεί σε καθεστώς απαγόρευσης πλειστηριασμού, απαγορεύεται και ο πλειστηριασμός ακινήτων των εγγυητών για τις συγκεκριμένες οφειλές.

Σχόλιo: Τον καλύτερο σχολιασμό που έχουμε διαβάσει για τις αλλαγές στη φορολογία των ακινήτων και την απελευθέρωση των πλειστηριασμών των ακινήτων που περιγράφεται παραπάνω, τον διαβάσαμε τον τελευταίο καιρό, τον διαβάσαμε στην "Αυγή" και είναι της Δ. Σιατίστα: "...Ας σταθούμε σε ένα βασικό, για τον μνημονιακό σχεδιασμό, και επίκαιρο τις μέρες αυτές σημείο: την απελευθέρωση των πλειστηριασμών και τη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας. Αναζητώντας τη λογική τους, διακρίνουμε δύο βασικούς άξονες.

Ο πρώτος ανάγεται στο κεντρικό νεοφιλελεύθερο αξίωμα ότι οι περιορισμοί δρουν στρεβλωτικά στην «ελεύθερη» λειτουργία της αγοράς, εμποδίζοντας την αυτορρύθμισή της. Υποστηρίζεται, έτσι, ότι ο έλεγχος/περιορισμός των διαδικασιών κατάσχεσης υποθηκευμένων (ή μη) ακινήτων παρεμβαίνει αρνητικά, τόσο στη σταθεροποίηση των τραπεζών όσο και στην αναθέρμανση της κτηματαγοράς.

Ο δεύτερος άξονας σχετίζεται με τη συζήτηση για τον ρόλο των ακινήτων στον πλούτο των νοικοκυριών. Σε πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι λαοί της Νότιας Ευρώπης εμφανίζονται «φτωχοί σε εισόδημα, αλλά πλούσιοι σε περιουσιακά στοιχεία». Τα υψηλά ποσοστά ακίνητης περιουσίας (κύριας κατοικίας ή άλλων ακινήτων) χωρίς δάνειο και η μεγάλη κοινωνική της διασπορά αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πλούτου. Έτσι, η φορολογία των ακινήτων αποτελεί βασική οδό αύξησης των δημόσιων εσόδων, ενώ η κτηματαγορά προνομιακό πεδίο για την ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Κύρια επιχειρήματα για την άρση της προστασίας των δανειοληπτών (προστασία βασισμένη, κατά τον υπουργό Οικονομικών, σε έναν «παράλογο νόμο») είναι ότι, πρώτον, έτσι θα αποκαλυφθούν οι «μπαταχτσήδες» που επωφελούνται από το ισχύον καθεστώς, και, δεύτερον, η απελευθέρωση θα προσφέρει μια –έστω και πολύ χαμηλότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις– ρευστότητα στις τράπεζες, οι οποίες θα σταθεροποιηθούν, ενώ θα αποκλιμακωθεί και το φαινόμενο των «κόκκινων δανείων». Επιπλέον -και παρά το ότι οι τράπεζες διασώθηκαν με χρήματα του δημοσίου– διακηρύσσεται πως «δεν μπορεί να ασκείται κοινωνική πολιτική μέσω των τραπεζών». Πριν προχωρήσουμε, ας δούμε μερικά δεδομένα που σκιαγραφούν την κατάσταση στην αγορά ακινήτων:

* Οι αντικειμενικές αξίες διατηρούνται αμείωτες, για να μην ανατραπεί ο προϋπολογισμός των αναμενόμενων εσόδων από τη φορολογία ακινήτων, αλλά και να μην οδηγηθούν οι τράπεζες σε χρεοκοπία ή νέα ανακεφαλαιοποίηση, λόγω του τεράστιου αρνητικού κεφαλαίου που θα προκύψει.

* Ο δεσμευμένος στην ακίνητη περιουσία πλούτος δεν αντιστοιχεί στις ονομαστικές αξίες, αν λάβουμε υπόψη την πλήρη στασιμότητα της αγοράς και την πτώση των τιμών (πάνω από 40%).

* Με τη μαζική διάθεση ακινήτων σε εξευτελιστικές τιμές, οι αξίες (αναγκαστικά και οι αντικειμενικές) θα καταρρεύσουν, ενώ θα ξεκινήσει μια άνευ προηγουμένου μεταπολεμικά διαδικασία ανακατανομής της ακίνητης περιουσίας.

* Οι φόροι σχεδιάζονται με δεδομένο ότι δεν θα εισπραχθούν. Οι οφειλέτες προς την εφορία πολλαπλασιάζονται καθημερινά, ενώ τα χρέη προς το δημόσιο έχουν ποινικοποιηθεί, με απειλή κατάσχεσης κινητής και ακίνητης περιουσίας για πολύ χαμηλά ποσά, ακόμα και «προληπτικής»!

* Οι ρυθμίσεις για την προστασία της πρώτης κατοικίας και οι φοροαπαλλαγές είναι ανεπαρκέστατες και προσχηματικές: πολύ μικρό ποσοστό πληροί τους όρους ένταξης στο καθεστώς προστασίας, ενώ τα κριτήρια για απαλλαγή από τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων είναι πραγματικά οριακά. Και, βέβαια, ο εντοπισμός «μπαταχτσήδων» και φοροφυγάδων μπορεί να γίνει με μια απλή διασταύρωση περιουσιακών και εισοδηματικών στοιχείων, ανεξάρτητα από το καθεστώς προστασίας.

Κοινωνικές διαστάσεις της ιδιοκτησίας.Είναι χαρακτηριστικό ότι στον κυρίαρχο λόγο η ιδιοκτησία αντιμετωπίζεται μονάχα ως ανενεργό κεφάλαιο και δυνητικό επενδυτικό προιόν. Εσκεμμένα δεν γίνεται κουβέντα για το κοινωνικό περιεχόμενο της ιδιοκτησίας στην Ελλάδα ή τις εξω-αγοραίες διαδικασίες απόκτησης περιουσίας μέσω κληρονομιάς, διαγενεακών μεταβιβάσεων και αυτο-κατασκευής. Επίσης, δεν συζητιέται καθόλου το θέμα της επαγγελματικής στέγης και των εμπορικών ακινήτων, που αποτελούν τη βάση της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας. Έτσι, παρακάμπτεται το γεγονός ότι η ιδιοκτησία υπήρξε, μέχρι σήμερα, το πιο ισχυρό δίκτυ προστασίας απέναντι στη φτώχεια και τον αποκλεισμό, ενώ μπορεί να αποτελέσει σημαντικό κεφάλαιο στα χέρια νοικοκυριών και μικροεπιχειρηματιών για τη συμμετοχή τους στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Στις συνθήκες της ύφεσης, η αποκλιμάκωση των «κόκκινων δανείων», στην οποία στοχεύει κατά την κυβέρνηση η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, σημαίνει ένα και μόνο πράγμα: την απαλλαγή, με οποιοδήποτε κόστος, των τραπεζών από τα δάνεια αυτά. Αναφέρεται συχνά ότι στην Ισπανία το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών δανείων είναι μικρό, αλλά παραλείπονται δύο κρίσιμα στοιχεία: η Ισπανία έχει πολύ σκληρό νομικό πλαίσιο, το οποίο λειτουργεί εκφοβιστικά, ενώ δεν υπάρχει απαγόρευση πλειστηριασμών – επομένως οι κατασχέσεις και εξώσεις, δηλαδή οι άνθρωποι και οι οικογένειες που βρέθηκαν στον δρόμο δεν μετράνε στους ισολογισμούς των τραπεζών.

Η ενοχοποίηση της μικρο-ιδιοκτησίας. Αν δημοσιονομικά και κοινωνικά η επιβολή των μέτρων δεν έχει νόημα, ποια συμφέροντα εξυπηρετούνται; Σίγουρα τα συμφέροντα των επενδυτικών εταιρειών που αγοράζουν πακέτα «κόκκινων δανείων», των κερδοσκόπων επενδυτών που θα αγοράσουν σε χαμηλές τιμές, ενώ συνολικά επιδιώκεται η υποτίμηση των αξιών γης και ακινήτων, με στόχο μεγάλα ακίνητα κυρίως του δημοσίου, ιδιαίτερα σε περιοχές με τουριστικό ή άλλο αναπτυξιακό ενδιαφέρον.

Σε συνολικότερο επίπεδο, έχει σημασία να παρακολουθήσουμε τις τεχνικές διακυβέρνησης που επιστρατεύονται: την ηθικοποίηση του χρέους και την ενοχοποίηση της κατοχής πλούτου (από τους πολλούς που «δεν τον αξίζουν», προφανώς), στο πλαίσιο ενός καθεστώτος εκφοβισμού και πειθάρχησης. Έτσι, τα μεγάλα ποσοστά ιδιοκατοίκησης ερμηνεύονται ως αποτέλεσμα της «αμετροέπειας του παρελθόντος» (τη στιγμή που μελέτες της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι ο δανεισμός στην Ελλάδα υπήρξε πολύ συγκρατημένος --και εξασφαλισμένος για τις τράπεζες-- και ενταγμένος, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε μια συνολική στρατηγική πρόσβασης στη στέγη ή προώθησης κάποιας επιχειρηματικής δραστηριότητας). Στο πλαίσιο αυτής της ενοχοποίησης, νοικοκυριά και επιχειρηματίες οφείλουν να θυσιάσουν, ξεπουλώντας, την περιουσία τους, για να πληρώσουν το χρέος τους στις τράπεζες ή τις αυξημένες φοροεισφορές. Μάλιστα, ο μηχανισμός της εξατομικευμένης ενοχοποίησης καλλιεργεί και αυτόματες κοινωνικές διαιρέσεις και πολώσεις: μεταξύ συνεργάσιμων και ανυπάκουων, μεταξύ συνεπών δανειοληπτών και «τζαμπατζήδων», μεταξύ όσων δανείστηκαν «αλόγιστα» και των συνετών βιοπαλαιστών, μεταξύ των βολεμένων ιδιοκατοίκων και των ενοικιαστών – και ο κατάλογος δεν έχει τέλος..."

Έθιμα και γελοιογραφίες των ημερών

Aς κοιτάξουμε τα έθιμα των ημερών ανά την Ελλάδα: κάποια είναι γνωστά, άλλα διαφορετικά, ενώ κάποια είναι ιδιαίτερα περίεργα, για την εποχή μας πάντα:

Χριστουγεννιάτικο στεφάνι

Στα χωριά συνηθίζουν να κρεμάνε στους τοίχους και τις εξώπορτες ολόκληρες πλεξούδες από σκόρδα που πάνω τους καρφώνουν μοσχοκάρφια, δηλαδή γαριφαλάκια για να διώξουν την κακογλωσσιά που «καρφώνει» την ευτυχία του σπιτιού τους.

Διακοσμημένο με χριστουγεννιάτικα στολίδια, το στεφάνι από έλατο στην εξώπορτα, εκτός από το καλωσόρισμα στους καλεσμένους φέρνει τύχη στο σπίτι. Βασική η ύπαρξη του σκόρδου στο δέσιμό του που προφυλάσσει από το κακό μάτι.

Το χριστόψωμο στην Κρήτη

Το ζύμωμα του χριστόψωμου στη Κρήτη είναι έργο θείο και έθιμο καθαρά χριστιανικό. Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι το χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί αφού θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειας του.

Χρησιμοποιούν καλό αλεύρι και ακριβά υλικά, όπως ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα. Μαζεύονται οι γυναίκες του σπιτιού και μέχρι να γίνει το προζύμι, τραγουδούν, «ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει». Πλάθουν το ζυμάρι, παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες από τη ζύμη και στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι που συμβολίζει τη γονιμότητα. Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το πιρούνι για να βγάλουν το «κακό μάτι» και να «καρφώσουν» την κακογλωσσιά. 

Ο νοικοκύρης του σπιτιού παίρνει το χριστόψωμο, το σταυρώνει, το κόβει και το μοιράζει σε όλους όσους παρευρίσκονται στο τραπέζι, σαν συμβολισμό της Θείας Κοινωνίας, που ο Χριστός έδωσε τον Άρτο της ζωής σε όλη την ανθρώπινη οικογένεια του.

Η κουλούρα της Ζακύνθου

Οι νοικοκυρές ζυμώνουν με τον παραδοσιακό τρόπο την κουλούρα, μέσα σε ξύλινες σκάφες και με τη χρήση αλευριού πολύ καλής ποιότητας, ψιλοκοσκινισμένου, με πολλά αρωματικά βότανα και με αρκετή δόση από καρύδια, σταφίδα, κρασί και λάδι.

Αφού το στολίσουν με πολλά περίτεχνα σχέδια από το ίδιο ζυμάρι και αφού το εμπλουτίσουν με κάποιο χρυσό ή ασημένιο νόμισμα, που το αποκαλούν «ηύρεμα», το ψήνουν σε φούρνο με ξύλα και το διατηρούν ζεστό μέχρι τη βραδινή οικογενειακή ιεροτελεστία.

Παραμονή Χριστουγέννων, το απόγευμα, η οικογένεια μαζεύεται στο εορταστικό τραπέζι το οποίο φιλοξενεί στο κέντρο του, τη μεγάλη χριστουγεννιάτικη κουλούρα, μια νταμιτζάνα κόκκινο κρασί και τα πιάτα για το βραδινό έδεσμα. Το έδεσμα δεν είναι άλλο από μια μπροκολόσουπα που φτιάχνεται μέσα σε λίγα λεπτά από τις νοικοκυρές και σερβίρεται με λεμόνι, ντόπιες ελιές και κρεμμύδι. 

Δίπλα από την αναμμένη εστία του σπιτιού βρίσκεται ένα ποτήρι που περιέχει λάδι με κρασί και ένα θυμιατό κάτω από την εικόνα της Παναγίας με το θείο βρέφος.

Ο μεγαλύτερος άνδρας της οικογένειας παίρνει τον δίσκο με την κουλούρα στα χέρια του. Πάνω στον δίσκο ακουμπάνε τα χέρια τους όλα τα μέλη της οικογένειας. Ο δίσκος με την κουλούρα μεταφέρεται πάνω από τη φωτιά στο αναμμένο τζάκι. Εκεί ο αρχηγός της οικογένειας τη σταυρώνει τρεις φορές και χύνει πάνω της λαδόκρασο, ψάλλοντας το γνωστό απολυτίκιο «Η Γέννησις σου Χριστέ...».

Η νοικοκυρά θυμιατίζει όλο το σπίτι και ένας από τους νεότερους της οικογένειας παίρνει το τουφέκι του σπιτιού και πυροβολεί από το παράθυρο στον αέρα. Τα σμπάρα συμβολίζουν την χαρμόσυνη είδηση ότι στο σπίτι αυτό γεννήθηκε ήδη ο Χριστός. Η ιεροτελεστία κρατά λίγα μόλις λεπτά και μετά αρχίζουν οι ευχές. Η κουλούρα επιστρέφει στο τραπέζι κι εκεί ο αρχηγός τής οικογένειας αρχίζει να κόβει τα κομμάτια. Το πρώτο ανήκει στον Χριστό, το δεύτερο στον φτωχό, το τρίτο στο σπίτι και μετά στα μέλη της οικογένειας στα οποία διανέμεται κατά σειρά ηλικίας.

Το «τάισμα» της βρύσης στην Κεντρική ΕλλάδαΤα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το λεγόμενο «τάισμα της βρύσης», σε χωριά της Κεντρικής Ελλάδας. Οι κοπέλες τα χαράματα πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση για να κλέψουν το «άκραντο νερό», δηλαδή αμίλητο γιατί δεν βγάζουν λέξη σε όλη τη διαδρομή. Όταν πάρουν το νερό, αλείφουν τη βρύση με βούτυρο και μέλι με την ευχή, όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι, και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φθάνουν εκεί, την ταΐζουν με διάφορα προϊόντα όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Έλεγαν μάλιστα ότι όποια κοπέλα πήγαινε πρώτη στη βρύση θα ήταν η πιο τυχερή όλο το χρόνο. Έπειτα έριχναν στη στάμνα που θα έφερναν το νερό, ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, κλέβουν το νερό από τη βρύση και γυρίζουν στο σπίτι τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το «άκραντο νερό». Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού και σκορπίζουν και τα τρία χαλίκια στο σπίτι. Στη λαϊκή μας παράδοση ο βάτος φέρνει αισιοδοξία και καλά μαντάτα και διώχνει τα ξόρκια.

«Πάντρεμα της φωτιάς»

Στα χωριά της Έδεσσας την παραμονή των Χριστουγέννων «παντρεύουν τη φωτιά», δηλαδή παίρνουν ένα ξύλο με θηλυκό όνομα, δηλαδή κερασιάς και ένα με αρσενικό όνομα, συνήθως από αγκαθωτά δέντρα, δηλ. από βάτο. Βάζουν τα ξύλα στο τζάκι να καούν και ανάλογα με τον κρότο ή τη φλόγα τους μπορούν να προβλέψουν τα μελλούμενα είτε για τον καιρό είτε για τη σοδειά τους. Η λαϊκή μας παράδοση θέλει τα αγκαθωτά δέντρα να απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως τους καλικάντζαρους.

Στη Θεσσαλία, όταν τα κορίτσια επιστρέφουν από την εκκλησία, ανήμερα Χριστούγεννα, βάζουν δίπλα στο τζάκι κλαδιά κέδρου που τα ξεδιαλέγουν να είναι λυγερά, ενώ τα αγόρια βάζουν από αγριοκερασιά. Τα λυγερά αυτά κλαδιά αντιπροσωπεύουν τις επιθυμίες τους για μια όμορφη ζωή. Όποιο κλωνάρι καεί πρώτο αυτό είναι καλό σημάδι γιατί αυτός ο νέος ή η νέα θα παντρευτεί πρώτα.

Τα Χριστόξυλα

Σε πολλά χωριά της Μακεδονίας από τις παραμονές των Χριστουγέννων ο νοικοκύρης του σπιτιού ψάχνει στα χωράφια και βρίσκει ένα μεγάλο χοντρό και γερό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Η νοικοκυρά φροντίζει να έχει καθαρίσει το σπίτι αλλά με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθαρίζουν ακόμα και την καπνοδόχο, για να μην βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια όπως λένε στα χριστουγεννιάτικα παραμύθια και μαγαρίσουν το σπίτι. Βάζει λοιπόν το Χριστόξυλο στο τζάκι την παραμονή και το ανάβει αφήνοντας το να σιγοκαίει όλο το δωδεκαήμερο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα. Στη λαϊκή παράδοση πίστευαν ότι η στάχτη αυτή προφύλασσε το σπίτι και τα χωράφια από κάθε κακό και καθώς καίγεται, ζεσταίνεται ο Χριστός στη φάτνη.

Στη Σκιάθο, οι πιο παλιοί λένε ότι από την 1η Δεκεμβρίου οι καλικάντζαροι ετοιμάζουν το καράβι τους για να έρθουν στο νησί. Την παραμονή των Χριστουγέννων το ρίχνουν στο γιαλό και φθάνουν ανήμερα. Από τότε μέχρι τα Φώτα κανείς δεν τολμάει να βγει νύχτα από το σπίτι του γιατί θα τον βουβάνουν. Την παραμονή των Φώτων, όμως, οι καλικάντζαροι τα μαζεύουν γρήγορα και φεύγουν τρέχοντας μην τους προφτάσει ο παπάς με τον αγιασμό και τους ζεματίσει.

Οι Μωμόγεροι του νομού Δράμας

Η λαϊκή φαντασία οργιάζει με τις σκανταλιές των καλικάντζαρων που βρίσκουν την ευκαιρία να αλωνίσουν στον επάνω κόσμο, τότε που τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους τρομακτική και οι σκανταλιές τους απερίγραπτες, αλλά και ο τρόμος τους άλλος τόσος για τη φωτιά. Στα χωριά Πλατανιά και Σιταγροί της Δράμας συναντάμε το έθιμο των Μωμόγερων που προέρχεται από τους Πόντιους πρόσφυγες. 

Η ονομασία τους προέρχεται από το μίμος ή το μώμος και το γέρος και συνδέεται με τις μιμητικές τους κινήσεις. Φοράνε τομάρια λύκων ή τράγων ή είναι ντυμένοι με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά και έχουν την μορφή γέρων. Οι Μωμόγεροι προσδοκώντας τύχη για τη νέα χρονιά, γυρίζουν σε παρέες όλο το δωδεκαήμερο, ψάλλοντας τα κάλαντα ή άλλους ευχετικούς στίχους. 

Όταν οι παρέες συναντηθούν κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή. Το ίδιο έθιμο με παραλλαγές γίνεται στην Κοζάνη και τη Καστοριά με την ονομασία Ραγκουτσάρια.

Τα Χριστούγεννα ενός νέου, Έλληνα μετανάστη

Μας το έστειλαν και με την άδεια του αποστολέα το μεταφέρουμε σε όλους σας - τα Χριστούγεννα ενός νέου μετανάστη - Χρόνια πολλά σε όλους!

"Τελειώνοντας το σχολείο κανείς από τους φίλους μου δεν πίστευε πως θα φύγει στο εξωτερικό. Εντάξει γνωρίζαμε ότι η Ελλάδα δεν ήταν παράδεισος, ότι τα πράγματα στην αγορά εργασίας δεν ήταν εύκολα, αλλά οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν κοντά σχετικά, υπήρχε μια σχετική ανάπτυξη, το περιβάλλον ήταν γενικά σταθερό και τέλος πάντων τα πάντα ήταν υπό έλεγχο. Είχαμε τα ονειρά μας, τις φιλοδοξίες μας - θα τα καταφέρναμε εντός της χώρας. Το πολύ-πολύ να μετακομίζαμε σε μια άλλη πόλη, αλλά τι στο καλό; Με τόσες εταιρείες αεροπορικές, τόση ευκολία στις μετακινήσεις, θα γυρίζαμε τακτικά στα πάτρια. Στο κάτω-κάτω, και θεωρητικά πάντα, υπήρχε η πιθανότητα επιστροφής.

Έτσι λοιπόν το σχολείο τελείωσε, κάποιοι από μας (οι περισσότεροι) πήγαν στο πανεπιστήμιο, κάποιοι έφυγαν μετά στο εξωτερικό για μεταπτυχιακά - οι περισσότεροι γύρισαν όμως πίσω, συχτηρίζοντας αυτούς που κάθισαν έξω, αφήνοντας την Ελλάδα μας πίσω. Οι περισσότεροι έλεγαν "ελάτε πίσω, μην κάθεστε έξω, η Ελλάδα άλλαξε, υπάρχουν ευκαιρίες, οι δουλειές πληρώνουν - σε ζορίζουν βέβαια αλλά πληρώνουν". Κάποιοι το πήραν απόφαση, αφήνοντας ευκαιρίες και ακαδημαϊκές καριέρες με προοπτική για να κάνουν babysitting σε παιδιά καθηγητών, να κρατάνε εργαστήρια με 3 και 60 ή να κουνάνε το κεφάλι σε meeting εταιρειών που διοικούσαν οι γιοι των μπαμπάδων, όντας απόφοιτοι του Deree και μόνο. Ήταν στην Ελλάδα και αυτό τους έφτανε. Κοντά στους γονείς, στην κοπέλα (ή το αγόρι τους), στους φίλους τους, στον ήλιο και τις αμέτρητες ευκαιρίες για χαλάρωμα. Στην Σουηδία χιόνιζε, στο Λονδίνο έκανε κρύο, στην Βοστώνη ο καιρός ήταν μουντός 11 μήνες τον χρόνο, ενώ στο Βερολίνο η σκληράδα της γλώσσας δεν καταπινόταν με τίποτα. Έτσι, όντας στην Ελλάδα δεν μιλούσαν όταν τους προσπερνούσαν άλλοι με λιγότερα προσόντα στις προαγωγές - τα πολιτικά μέσα και οι γνωριμίες πάντα έπαιζαν το ρόλο τους τόσο στο Δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα- αλλά τι να κάνεις; Έτσι ήταν η ζωή.  Αυτοί που είχαν ανοίξει δικές τους δουλειές ήταν τυχεροί - στο κάτω κάτω δεν είχαν κανένα στο κεφάλι τους, μόνο την εφορία και τον ιδιοκτήτη του γραφείου ή του μαγαζιού τους, αλλά με λίγη πονηριά και με σύμμαχο τις καλές δουλειές που οι περισσότεροι είχαν, τα πράγματα έδειχναν ανθηρά.

Έτσι ξεχάσαμε ν' αγωνιζόμαστε, κάναμε τα στραβά μάτια στα σύνορα που ήταν ξεχαρβαλωμένα κι έμπαινε όποιος ήθελε, κάναμε πως δε βλέπαμε κάποιους μπρατσωμένους μαυροντυμένους να κάνουνε ρατσιστικά σχόλια όντας καθισμένοι στις καφετέριες από πρωϊ μέχρι βράδυ (με το χαρτζηλίκι της μαμάς),  κλείναμε τ' αυτιά στις μικρές (αρχικά) αλλά πολύ συχνές καταχρήσεις εξουσίας, αλλάζαμε κανάλι όταν στην τηλεόραση μιλούσαν για τ' αποθεματικά των ασφαλίστικών ταμείων που κάποιοι τα έπαιζαν σα να ήταν στραγάλια στο Χρηματιστήριο. Σταματήσαμε να διεκδικούμε το γενικό καλό, μένοντας ευχαριστημένοι με τα ταξίδια στο Λονδίνο, με τις διακοπές για σκι και μην αντιδρώνοντας όταν μας χρέωναν την χωριάτικη 7 ευρώ. Είχαμε λεφτά και πληρώναμε. Δεν μιλούσαμε.

Έγιναν οι Ολυμπιακοί και χαρήκαμε. Πήραμε και το Euro, το Ευρωμπάσκετ, την Γιουροβίζιον. Μαγικά δύο χρόνια. Νιώσαμε κέντρο του κόσμου, πιστέψαμε ότι η Ελλάδα "δε γυρίζει πίσω". Τα πράγματα έσφιγγαν στη δουλειά, άρχισαν σιγά-σιγά να φαίνονται ρήγματα στην ευτυχία μας, αλλά συνεχίζαμε να συχτηρίζουμε αυτούς που έμειναν έξω - "κόλωσαν τα κωλόπαιδα" λέγανε κάποιοι. Κι ας ξεκίνησαν οι δουλειές να είναι λιγότερες, και ας σταμάτησαν οι αυξήσεις. Κι ας βλέπαμε τις μίζες να πετάνε και τις αδικίες να γίνονται όλο και πιο συχνές. Είχαμε ακόμα χρήματα στην τσέπη. Δεν μιλούσαμε. Γίναμε συνένοχοι ψηφίζοντας τους ίδιους.

Και ξαφνικά ήρθε το χαστούκι του Μνημονίου. Είχαμε κάνει οικογένειες πια - είχαμε γίνει  νοικοκυραίοι. Όχι όλοι, αρκετοί όμως. Είχαμε βολευτεί στον τρόπο ζωής μας όμως και έτσι όταν άρχισαν οι περικοπές δεν μιλήσαμε. Δεν μιλήσαμε δυνατά ακόμα και όταν διαβάσαμε το Μνημόνιο, και συνειδητοποιήσαμε ότι ήρθε για να μείνει και για να αλλάξει όχι μόνο τη ζωή μας, αλλά για να καθορίσει το μέλλον της χώρας για γενιές μπροστά, ξεπουλώντας τα πάντα. Πιστέψαμε ότι ήταν ένα κακό όνειρο - οι περισσότεροι από μας.

Κι έτσι ξεκίνησαν να φεύγουν κάποιοι από τους γύρω μας. Ένας-ένας. Στην αρχή απλώς γνωστοί, μετά φίλοι, συγγενείς, ξαδέρφια. Ένας-ένας. Πρώτα οι "ελεύθεροι", μετά τα νέα ζευγάρια, μετά οι οικογένειες. Σπίτια, γονείς, συγγενείς, πατρίδα έμεναν πίσω - για πάντα και το ξέραμε ακόμα και αν λέγαμε ότι θα κρατούσε, όσο κρατούσε η κρίση. Κάποιοι έμειναν, αποφασισμένοι ν' αντισταθούν. Έτσι γίνεται πάντα. Λίγοι παλεύουν για πολλούς. Όσο αντέξουν. Όσο λιγότεροι όμως μένουν τόσο λιγότερο δύσκολο είναι γι' αυτούς που "αγωνίζονται να σώσουν την πατρίδα" καταστρέφοντας την, να πετύχουν το σκοπό τους. Κι έτσι μαζί με την ανεργία, την φτώχεια και κυρίως την κλοπή των ονείρων μας, ήρθε και η απογοήτευση. Πειστήκαμε ποια ότι τα πράγματα ΔΕΝ θ' αλλάξουν, ότι τελικά, καλύτερα να μη μιλάμε πολύ και να περιμένουμε. Τι άραγε; Για πόσο;

Και καταλήξαμε να μιλάμε με τους φίλους μας μέσω Skype και όχι δίνοντας ραντεβού "σ' ένα τέταρτο", αφού πλέον ζούνε σε διαφορετική χρονική ζώνη. Κατέληξαν οι παππούδες να βλέπουν τα εγγόνια τους μέσα από μια κάμερα υπολογιστή (και πάλι καλά που υπάρχει κι αυτή) και "άντε παππού να είμαστε καλά να έρθουμε το καλοκαίρι να σας δούμε". Καταλήξαμε να βλέπουμε να παίζουν ξύλο για μια σακούλα πατάτες στην πλατεία της πόλης μας, χωρίς αυτοί που χειροδικούσαν να σκέφτονται τη ντροπή. Όταν πεινάς σκέφτεσαι λιγότερο. Καταλήξαμε να κουνάμε το κεφάλι και να προσπερνάμε όταν βλέπουμε παιδιά να ψάχνουν σκουπίδια για να φάμε μέρα-μεσημέρι. Καταλήξαμε να προσπερνάμε βλέποντας τους μπρατσωμένους νεαρούς που λέγαμε παραπάνω να δέρνουν σκουρόχρωμους μετανάστες. Καταλήξαμε να γίνουμε η ουρά και όχι οι πρωτοπόροι της Ευρώπης. Κι έτσι η Ελλάδα χτυπήθηκε από την μεγαλύτερη έξοδο επιστημόνων από το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο. Κι αντί οι Έλληνες να γυρίζουν πίσω, έφυγαν περισσότεροι.

Αλλά τουλάχιστον αυτοί που φύγαμε, δεν χρειάζεται να τα ζούμε πλέον αυτά καθημερινά. Ζούμε ασφαλείς με μια "αγία νοσταλγία" γι' αυτά που αφήσαμε πίσω, αναπολώντας φίλους, συγγενείς, καλοκαίρια, θάλασσες και ένα ποτήρι κρασί που το πίναμε "στην υγειά μας" με παρέες που έγραφαν ιστορία και είχαν όνειρα. Και τα χρόνια περνούν (4 χρόνια σχεδόν κιόλας) και απομακρυνόμαστε απ' όλα αυτά - και το μόνο που μας μένει, στην καλή ζωή που κάνουμε είναι αλήθεια - είναι ότι κάποια στιγμή θα γυρίσουμε πίσω. Και η Ελλάδα θα είναι στα καλά της. Όχι όπως νομίζαμε ότι ήταν. Αλλά όπως θα μπορούσε να είναι και δεν την αφήσαμε.

Χριστούγεννα όμως - πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Κι έτσι κοιτάμε τους γιορτινούς στολισμούς όπου είμαστε - στο Λονδίνο, την Φρανκφούρτη, τη Στοκχόλμη, την Νέα Υόρκη, το Μόντρεαλ ή ακόμα και την Ντόχα του Κατάρ για κάποιους και λέμε μέσα μας: "του χρόνου θα είμαστε πίσω". Να ξαναβρεθούμε στα ίδια μέρη, να γιορτάσουμε στο οικογενειακό τραπέζι (που βαριόμασταν αλλά τώρα μας λείπει), ν' ακούσουμε τα κάλαντα (που δεν ανοίγαμε να μας "τα πουν" αλλά αν ήμασταν τώρα θα δίναμε 5ευρα), να πάμε επισκέψεις σε γιορτές φίλων και συγγενών, να πούμε παλιές ιστορίες στην αγαπημένη μας ταβέρνα, να κόψουμε την Βασιλόπιτα και ν' αφήσουμε την μαμά να μας δώσει στα κρυφά το κομμάτι με το φλουρί με την σιωπηλή συνενοχή του μπαμπά.

Φέτος; Ε, φέτος θα τα κάνουμε όλα από το Skype. Ένας χρόνος είναι θα περάσει...

Καλά Χριστούγεννα!"

Αφιερωμένο στους φίλους που είναι ξενιτεμένοι και φέτος θα είναι εκτός Ελλάδος...
 

Ληστρικά πανωτόκια και στα χρέη προς την εφορία!

Με επιτόκιο χειρότερο και από πιστωτικής κάρτας θα τιμωρεί το υπουργείο Οικονομικών όποιον καθυστερεί πλέον να πληρώνει τους φόρους του. Ομολογώντας την ανικανότητά του να εντοπίσει ποιοι μπορούν και να πληρώσουν φόρους αλλά δεν το κάνουν, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εμπνεύστηκε έναν απίστευτο σχέδιο για να αποτρέψει τους οφειλέτες από το να καθυστερούν να πληρώσουν το φόρο τους:  υποχρεώνει όλους ανεξαιρετως τους υπερφορολογημένους πολίτες να ψάξουν άλλους τρόπους για να βρουν τα χρήματα που τους ζητάει το δημόσιο, ακόμα και δανειζόμενοι από τοκογλύφους (αφού οι τράπεζες δεν τους δίνουν πια δάνεια) για να ξεπληρώσουν τα βάρη που τους φορτώνει η κυβέρνηση.

Στο νομοσχέδιο για τους πλειστηριασμούς ενσωματώθηκε διάταξη με την οποία μετά από έξι μήνες καθυστέρησης, θα μπαίνουν δύο ειδών τόκοι: ένας 10% εφάπαξ πέραν εκείνου που τρέχει μήνα με το μήνα, από την πρώτη ημέρα καθυστέρησης πληρωμής. Αν μάλιστα η είσπραξη καθυστερήσει 1 χρόνο, ο εφάπαξ τόκος διπλασιάζεται και γίνεται 20% ενώ αν μπει σε τρίτο χρόνο καθυστέρησης θα μπαίνει τόκος 30%, πέραν εκείνου που τρέχει κάθε μήνα.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών, το μηνιαίο επιτόκιο για τις οφειλές αυτές θα είναι 0,7% το μήνα, δηλαδή 8,5% το χρόνο.

Τι σημαίνουν όλα αυτά;

- ότι για 1 μέρα καθυστέρησης ο τόκος θα είναι 0,7%.

- ότι για καθυστέρηση 1-2 μήνες ο τόκος θα φτάνει στο 1,4%.

- ότι για 6 μήνες και 1 μέρα καθυστέρησης (62 μέρες) ο τόκος θα φτάνει στο 11,4%!

- ότι για 12 μήνες και 1 μέρα καθυστέρησης ο τόκος θα φτάνει στο 22,8%!

- ότι για 24 μήνες και 1 μέρα καθυστέρησης ο τόκος θα φτάνει στο «ληστρικό» 39,2%!

Είναι προφανές ότι το μέτρο στοχεύει να λειτουργήσει αποτρεπτικά για όσους αναβάλλουν την πληρωμή γιατί θέλουν να «τζιράρουν» τα χρήματα και να πληρώσουν με αυτά άλλες υποχρεώσεις τους (προμηθευτές, τράπεζες κλπ). Σκοπεύει να καταστήσει απαγορευτικό το να αναβάλει ο οφειλέτης την πληρωμή φόρου, ΦΠΑ αφού μετά θα πρέπει να πληρώσει 11,4% τόκο (σχεδόν 0,2% την ημέρα ή και περισσότερο αν ξεπεράσει τους 12 μήνες)!

Άλλωστε με τις κατασχέσεις-εξπρές και όλα τα άλλα εισπρακτικά μέτρα που έχει φέρει η κυβέρνηση (όπως η διάταξη στο ίδιο νομοσχέδιο που προβλέπει καάσχεση εις χείρας τρίτων χωρίς προειδοποποίηση) το δημόσιο θα έχει ήδη βάλει χέρι στα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη μέσα σε 6-12 μήνες.

Αφού όμως δεν εξαιρεί όσους έχουν πραγματική δυσκολία πληρωμής, σημαίνει ότι ο ελεγκτικός μηχανισμός του υπουργείου δεν είναι ικανός ούτε με ειδοποιήσεις, ούτε με διασταυρώσεις, ούτε με άλλους τρόπους να βρει ποιοι έχουν αντικειμενικό πρόβλημα και ποιοι όχι να πληρώνουν τους φόρους τους. Στο τέλος έτσι θα γεννηθεί και νέα γενιά ληξιπρόθεσμων χρεών, μόλις διαγραφούν τα ληξιπόθεσμα χρέη που το ίδιο το υπουργείο θεωρεί ανεπίδεκτα είσραξης.

Συγκεκριμένα, με την παράγραφο 1 του άρθρου 49 του φορολογικού πολυνομοσχεδίου που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών:

- για οποιοδήποτε ποσό χρέους γίνεται ληξιπρόθεσμο, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει τόκους επί του εν λόγω ποσού για τη χρονική περίοδο από την επόμενη ημέρα του ληξιπροθέσμου. Επί των τόκων του πρώτου εδαφίου δεν επιβάλλονται τόκοι. Αν οποιοδήποτε ποσό χρέους δεν καταβληθεί το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την παρέλευση της ημερομηνίας που αυτό έγινε ληξιπρόθεσμο,  εκτός από τους τόκους του  πρώτου εδαφίου, υπολογίζεται πρόστιμο ίσο με δέκα τοις εκατό (10%) του χρέους που δεν καταβλήθηκε εμπρόθεσμα. Μετά την πάροδο ενός έτους, το πρόστιμο του προηγουμένου εδαφίου ανέρχεται σε είκοσι τοις εκατό (20%) του ποσού που οφείλεται και μετά την πάροδο δύο (2) ετών ανέρχεται σε τριάντα τοις εκατό (30%).

Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων ορίζεται το επιτόκιο υπολογισμού των τόκων του πρώτου εδαφίου του παρόντος άρθρου (8,5% ετησίως σύμφωνα με πληροφορίες). Διευκρινίζεται ότι οι τόκοι θα αρχίζουν να «τρέχουν» «από την επόμενη μέρα της λήξης της νόμιμης προθεσμίας».

Σχόλιο: Νομίζουμε ότι εδώ ο κύριος Στουρνάρας ξεπέρασε πραγματικά τον εαυτό του και πολύ απλά απ' αλλού το περιμέναμε και απ' αλλού μας ήρθε: ενώ συζητούσαμε το πως το νομοσχέδιο για τους πλειστηριασμούς ακινήτων ήταν πονηρό και ενώ φαινόταν "ευνοϊκό" τελικά κατέληγε ν' αφορά πολύ περισσότερους απ' ότι φαινόταν αρχικά, ήρθε ο νόμος αυτός ο οποίος αποτελεί τον πλέον ληστρικό απ' όσους έχουν ψηφιστεί από τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και σύμφωνα με τον οποίο το επιτόκιο των χρεών στο ελληνικό Δημόσιο μπορεί να ξεπεράσει και αυτό δανείου συνοικιακού τοκογλύφου στον καιρό της Κατοχής.

Σε κανένα σοβαρό άνθρωπο δεν αρέσει να χρωστάει - και ιδιαίτερα στην εφορία που όλοι μας γνωρίζουμε ότι μπορεί κανείς να έχει κακά ξεμπερδέματα μαζί της. Την ίδια στιγμή όμως υπάρχουν και επαγγελματίες "μπαταξήδες" τους οποίους κάπως πρέπει το κράτος να κυνηγήσει. Άλλο όμως αυτό και άλλο η επιβολή πανωτοκίων, τα οποία παρεπιπτόντως όπως θα θυμόμαστε όλοι έχουν κριθεί παράνομα σε σειρά δικών (θυμηθείτε τα καθυστερούμενα τραπεζικά δάνεια). Τι φταίει ο μέσος Έλληνας του οποίου η επιχείρηση πάει κατα διαόλου ή χρωστάει φόρους και δεν έχει χρήματα να πληρώσει; Και να υπήρχε μια σχετική δικαιοσύνη και ένα λογικό πρόστιμο, θα υπήρχε μια "κατανόηση". Με αυτά και μ' αυτά όμως (και με τις κατασχέσεις όμως να προβλέπονται ακόμα και για ψύλλου πήδημα, ούτε "κατανόηση" υπάρχει και η αγανάκτηση είναι μεγάλη.

Το ενοχλητικότερο απ' όλα όμως είναι άλλο: είναι η συνέχιση της κυβερνητικής τακτικής του να "κολλάει" άσχετες διατάξεις σε "ειδικά" νομοσχέδια και να ζητάει την ψήφισή τους ως "ένα άρθρο" με τη μορφή του "κατεπείγοντος" (κοινώς σε μια νύχτα και χωρίς κανονική συζήτηση) υποχρεώνοντας τους βουλευτές να τα ψηφίσουν ακόμα και αν έχουν ενστάσεις σε επιμέρους διατάξεις. Παρά τις αλλεπάλληλες υποσχέσεις ότι αυτή η πρακτική θα καταργούνταν, αυτή συνεχίζει να υπάρχει και μάλιστα ανθεί τον τελευταίο καιρό.


Βέβαια και αυτή η διάταξη υπερψηφίστηκε, οπότε πλέον δεν έχουμε ελπίδα για τίποτα από αυτή τη συμμορία...

Τα παρασκήνια της ψήφισης του ενιαίου φόρου ακινήτων

«Η προσπάθεια για απαλλαγή από τα βάρη του παρελθόντος θα επιταχυνθεί, όταν και η Ευρώπη αναλάβει τις ιστορικές της ευθύνες για τις οποίες δεσμεύτηκε, αναγνωρίζοντας ακόμη πιο πολύ τη συμβολή του ελληνικού λαού στη σταθερότητα του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών για την προοπτική μείωσης του φόρου ακινήτων στο μέλλον. Ζήσε μαύρε μου να φας τριφύλλι δηλαδή...

Έχει πάντως ενδιαφέρον ότι είναι ο ίδιος άνθρωπος που λίγο καιρό πριν μιλούσε για "χαμηλή φορολόγηση των ακινήτων στην Ελλάδα" και μιλούσε για "δίκαιο φόρο". Έλα όμως που η πίεση των κυβερνητικών βουλευτών, η αντίδραση της κοινής γνώμης και ο κίνδυνος τριπλών εκλογών εντός του 2014, τον ανάγκασαν να αναδιπλωθεί λεκτικά. Έτσι ο "δίκαιος φόρος" έγινε "υψηλός" και υπήρξε παραδοχή "Οι ελαφρύνσεις δεν είναι προς το παρόν αρκετές και δεν αναλογούν σε ένα λαό που θυσίασε περίπου το 25% του εισοδήματός του για να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του και να φέρει τη χώρα στο δρόμο της σωτηρίας". Κοινώς παραδέχεται ότι ακολουθεί λάθος δρόμο, αλλά μιας και είναι ανίκανος να διαπραγματευτεί το οτιδήποτε με την τρόικα, να εκμεταλευτεί τις λίστες "πιθανών" φοροφυγάδων που έχει στην κατοχή του και να κατανείμει σωστά τα φορολογικά βάρη, καταλήγει στους ίδιους και τους ίδιους για να τα βγάλει πέρα.

Πάντως η αλήθεια είναι ότι ο φόρος - παρά τις όποιες αντιδράσεις - υπερψηφίστηκε. Και αυτό από μόνο του είναι επιτυχία. Δεν είναι δίκαιος, είναι υψηλός και κυρίως είναι πολλαπλός, αφού θα υπάρξουν περιουσίες που θα διπλο-φορολογηθούν και μάλιστα υπό την "ομπρέλα" του ίδιου φόρου. Ο μόνος που αντέδρασε ήταν ο Βύρων Πολύδωρας (ο Απόστολος Κακλαμάνης του ΠΑΣΟΚ ήταν άρρωστος γι' αυτό δεν προσήλθε να ψηφίσει), ο οποίος χαρακτήρισε το νόμο "δήμευση" και τα λογιστικά που τον στηρίζουν "εξακολουθητικά ψευδεπίγραφα". Από κει και πέρα, η "λαϊκή δεξιά", οι "καραμανλικοί" βουλευτές και το "δημοκρατικό" ΠΑΣΟΚ, δέχτηκαν το "μασάζ" και αποδέχτηκαν για πολλοστή φορά ότι πρέπει να κάνουν πίσω για το καλό της καρέκλας τους (εεε...συγγνώμη της πατρίδας θέλαμε να πούμε). Βέβαια προσπαθούν να χρυσώσουν το χάπι καταθέτοντας τροπολογία για την μείωση των αντικειμενικών αξιών, στην προσπάθεια τους να μειώσουν το φόρο που θα πληρώσουν οι φορολογούμενοι - για φέτος. Αλλά η ουσία παραμένει: ο φόρος ακινήτων ήρθε και για πρώτη φορά θα φορολογηθούν και οικόπεδα και αγροτεμάχια, εκτός σχεδίου. Και αυτό δεν αλλάζει με καμία αναγνώριση από πλευράς Στουρνάρα περί "αδικίας"...

Πολυεθνική κλοπή εις βάρος των φτωχών χωρών (ευρωπαϊκών και όχι μόνο)

Στο παρελθόν είχαμε αναφερθεί στο πως οι πολυεθνικές εταιρείες καταφέρνουν και "αισχροκερδούν" εις βάρος των εθνικών οικονομιών μεταφέροντας τα κέρδη τους μεταξύ χωρών ώστε να αποφεύγουν να πληρώνουν φόρους. Την ίδια στιγμή που ζητούν νέες μειώσεις μισθών (στην χώρα μας και όχι μόνο) και που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν - εκβιάζοντας την οικονομική αδυναμία χωρών όπως η χώρα μας. Το άρθρο της "Εφημερίδας των Συντακτών" πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και περιγράφει πρακτικές αλλά και το πως συμμετέχουν στο παιχνίδι αυτό ανθηρές ευρωπαϊκές οικονομίες, εις βάρος των "φτωχών" χωρών...

"Εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ «κλέβουν» κάθε χρόνο από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές, μέσω του αγαπημένου τους σπορ: της φοροαποφυγής.

Το πλέον εξωφρενικό είναι όμως ότι την ίδια στιγμή που οι πολυεθνικές δεν πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν σε αυτές τις χώρες -αποκομίζοντας τεράστια κέρδη-, οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι συνεισφέρουν δωρεές από το βαλάντιό τους για να μειωθεί η φτώχεια στην Αφρική και στις υπόλοιπες χώρες του τρίτου κόσμου. Οι πολυεθνικές εξαπατούν, έτσι, όχι μόνο τις αναπτυσσόμενες οικονομίες αλλά και τους Ευρωπαίους φορολογούμενους, και μάλιστα με τις πλάτες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Αποκαλυπτική έρευνα

Αποκαλυπτικότατη η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε 13 χώρες της Ε.Ε. από τη Eurodad -ένα δίκτυο 48 μη κυβερνητικών οργανώσεων από 19 ευρωπαϊκές χώρες- και δόθηκε στη δημοσιότητα νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα. Η έρευνα διαπιστώνει συγκεκριμένα, ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες χάνουν κάθε χρόνο 660-870 δισ. ευρώ από τις πολυεθνικές της Ε.Ε. που φοροδιαφεύγουν.

Ενδεικτικότερη όλων η περίπτωση του βρετανικού κολοσσού τροφίμων Associated British Foods ο οποίος μέσω της θυγατρικής της Zambia Sugar και της χρήσης νομικών παραθύρων πλήρωσε φόρο στην κυβέρνηση της Ζάμπιας μικρότερο του ενός εκατ. ευρώ για ετήσια έσοδα 200 εκατ. ευρώ. Ούτε καν το 0,5% δηλαδή. Η έρευνα διαπιστώνει ότι για τη μεγάλη ληστεία των πολυεθνικών μεγάλη ευθύνη φέρουν και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Συγκεκριμένα στις 13 χώρες (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Βρετανία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία, Σουηδία) που πραγματοποιήθηκε η έρευνα βρέθηκε ότι:

1. Καμία εκ των κυβερνήσεων δεν απαιτεί επαρκή φορολογική διαφάνεια από τις πολυεθνικές, καμία κυβέρνηση δεν εφαρμόζει πλήρη -χώρα ανά χώρα- δήλωση των σχετικών στοιχείων από αυτές.

2. Οι περισσότερες κυβερνήσεις αρνούνται να επιτρέψουν τη δημοσιοποίηση των στοιχείων των πραγματικών ιδιοκτητών των πολυεθνικών αλλά και των trust και των άλλων οντοτήτων που αυτές χρησιμοποιούν, παρότι όλες εδρεύουν στην επικράτειά τους.

3. Τα στοιχεία έδειξαν ότι η ανταλλαγή σχετικών με τη φορολόγηση πληροφοριών μεταξύ των κυβερνήσεων είναι σπάνια προσβάσιμη στο κοινό. Ακόμη ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες σπανίως συμμετέχουν σε αυτόν τον τύπο ανταλλαγής πληροφοριών, οι οποίες θα μπορούσαν να τις βοηθήσουν να βρουν τους φοροφυγάδες.

4. Καμία ευρωπαϊκή κυβέρνηση δεν υποστηρίζει την ισότιμη συμμετοχή των αναπτυσσόμενων χωρών στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για τη φορολογία και τη διαφάνεια.

Η έρευνα διαπιστώνει ακόμη ότι έδρα των φοροφυγάδων πολυεθνικών δεν είναι μόνο οι «συνήθεις ύποπτοι» της Ευρώπης (Κύπρος, Μάλτα, Λουξεμβούργο) αλλά και κάποιες από τις «οικονομίες-υπόδειγμα» του πλούσιου ευρωπαϊκού Βορρά. Ετσι δύο στις τρεις επιχειρήσεις που ερευνήθηκαν στη Δανία βρέθηκαν ότι δεν πληρώνουν κανέναν απολύτως εταιρικό φόρο. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ της σκανδιναβικής χώρας, 36,8 δισ. ευρώ είναι κρυμμένα σε φορολογικούς παραδείσους, ενώ από την πλευρά της η δανέζικη κυβέρνηση βρίθει υποκρισίας, αφού εξαπολύει μύδρους κατά της φορολογικής αδικίας ενώ ταυτόχρονα αποφεύγει τη λήψη μέτρων καταπολέμησής της.

Φορολογικός παράδεισος

Η γειτονική Ολλανδία δεν πάει πίσω. Αποτελεί, σύμφωνα με την έρευνα, έναν από τους σημαντικότερους «χρηματοοικονομικούς αγωγούς» που χρησιμοποιούν οι πολυεθνικές προκειμένου να διοχετεύουν τα κέρδη τους προς τους φορολογικούς παραδείσους. Το μέγεθος των κεφαλαίων που ρέουν μέσω της χώρας αυτής -και τα οποία είναι άσχετα με την εγχώρια οικονομία- καθιστούν στα χαρτιά την Ολλανδία, σύμφωνα με την έρευνα, τον… μεγαλύτερο επενδυτή του κόσμου.

Στην Ολλανδία εδρεύουν περί τις 8.500 εταιρείες-κέλυφος, νομικές οντότητες δηλαδή που δημιουργούνται για να κρατηθεί μυστική η ταυτότητα των ιδιοκτητών και χρησιμοποιούνται συχνά για το ξέπλυμα χρημάτων που προέρχονται από το οργανωμένο έγκλημα, τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή. Η χώρα της τουλίπας έχει ακόμη περί τα 12.000 γραφεία trust ή αλλιώς Special Financial Institutions, που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά πληρωμών δικαιωμάτων, δανείων και τόκων ή μερισμάτων μεταξύ των θυγατρικών εταιρειών ενός επιχειρηματικού ομίλου.

Αλλά και η Σουηδία είναι παράδεισος των εταιρειών συμμετοχών, αφού έχει υιοθετήσει φιλικό φορολογικό, κανονιστικό πλαίσιο με στόχο να ανταγωνιστεί Λουξεμβούργο και Ολλανδία.

Πέρυσι, η Στοκχόλμη αναγνώρισε τη φυγή κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες χώρες ως πρόβλημα. Εμεινε, όμως, κι αυτή στα λόγια, αποφεύγοντας να καταθέσει κάποιο σχέδιο δράσης."

Η σφαγή των 30000 ή η προσπάθεια για μια θέση στον ήλιο (του ΟΤΕ)

Είδηση: Ξεπερνούν τις 30.000 οι αιτήσεις που κατατέθηκαν για τις 500 θέσεις τεχνικών πεδίων, πωλητών καταστημάτων και εταιρικών πωλητών που η εταιρεία προκήρυξε την περασμένη εβδομάδα.

Οι προσλήψεις των υπαλλήλων που θα επιλεγούν θα γίνουν σταδιακά από τις αρχές της νέας χρονιάς, ενώ το προσεχές διάστημα αναμένεται να προκηρυχθούν και επιπλέον νέες θέσεις εργασίας για τεχνικούς πεδίου και μηχανικούς.

Στο μεταξύ, διπλάσιοι θα είναι τελικά οι εργαζόμενοι του ΟΤΕ που θα αποχωρήσουν με το φετινό πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου του Οργανισμού έως το τέλος της χρονιάς.

Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι χρήση του τρέχοντος προγράμματος εθελουσίας εξόδου θα κάνουν συνολικά 2.040 εργαζόμενοι αντί για περίπου 1.100 που προέβλεπε ο αρχικός προγραμματισμός. Σήμερα στον ΟΤΕ απασχολούνταν 8.700 εργαζόμενοι.

Προκειμένου να καλυφθεί η αυξημένη συμμετοχή των υποψηφίων στο πρόγραμμα -δεδομένου ότι έχει ολοκληρωθεί η κατάθεση των αιτήσεων- το ΔΣ του ΟΤΕ ενέκρινε δαπάνη ύψους 340 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται, ότι ο αρχικός προϋπολογισμός του κόστους της εθελουσίας εξόδου ήταν 190 εκατ. ευρώ.

Κύκλοι του Οργανισμού ανέφεραν ότι 104 από τα 340 εκατ. ευρώ που θα κοστίσει το πρόγραμμα, θα πάνε στο Δημόσιο, καθώς τα 82 εκατ. θα κατευθυνθούν στα ασφαλιστικά ταμεία και 22 εκατ. αντιστοιχούν σε φόρους προς το Δημόσιο.

Οι εργαζόμενοι θα λάβουν αποζημίωση ύψους 236 εκατ. ή περίπου 115.000 ευρώ κατά μέσο όρο. Στον ΟΤΕ απασχολούνταν 8.700 εργαζόμενοι.

Σχόλιο: Ο ΟΤΕ παραμένει μαγαζί-γωνία στην Ελλάδα ακόμα και αν δε βρίσκεται πλέον υπό κρατικό έλεγχο και παρά το ότι οι συνθήκες εργασίας και τα εργασιακά δικαιώματα δεν είναι αυτά που ήταν μέχρι πριν 2 ή 3 χρόνια. Σε μια χώρα όμως που η ανεργία μαστίζει όλα τα κοινωνικά στρώματα και μορφωτικά επίπεδα, που επικρατεί εργασιακός μεσαίωνας, η αναγγελία και μόνο προσλήψεων σ' ένα οργανισμό που πληρώνει στην ώρα του, δίνει τις άδειες και τις υπερωρίες που πρέπει, δεν υπάρχει πιθανότητα να κλείσει "αύριο" και γενικά λειτουργεί όπως θα έπρεπε να λειτουργούν όλες οι επιχειρήσεις προκαλεί πανικό. Βέβαια το νόμισμα έχει δύο όψεις: ο ΟΤΕ στην ουσία αντικαθιστά παλιούς εργαζομένους (που κοστίζουν πολύ και εργάζονται σε καθεστώς μονιμότητας) με καινούργιους, φθηνότερους και χωρίς πολλές απαιτήσεις. Έτσι κάθε θέση εργασίας που προκηρύσεται στην πράξη αντικαθιστά 2 και 3 "παλιές". Αυτοί όμως είναι οι νόμοι της αγοράς - η αποζημίωση που θα πάρουν είναι υπερβολικά καλή (για τα δεδομένα της εποχής) και θα τους δώσει τη δυνατότητα είτε να περιμένουν να βγουν στη σύνταξη, είτε να βρουν δουλειά αλλού (αν υπάρξουν ευκαιρίες) ή να ξεκινήσουν κάτι δικό τους.

Πάντως είναι λυπηρό να υπάρχουν τόσες χιλιάδες αιτήσεις για θέσεις οι περισσότερες εκ των οποίων δεν έχουν μεγάλες προοπτικές ανέλιξης. Στην αναβροχιά της Ελλάδας του σήμερα, καλό και το χαλάζι...Και όταν ανοίξουν οι θέσεις μηχανικών (στην σελίδα που βρίσκεται εδώ) - που είναι ένας κλάδος που μαστίζεται από την κρίση, η αναλογία θέσεων και υποψηφίων αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Τι έγιναν άραγε οι Έλληνες "λεφτάδες";

H πώληση του Αστέρα της Βουλιαγμένης σε αραβοτουρκικό fund (με σκανδαλώδεις ρυθμίσεις και όρους όπως γράψαμε εδώ), πέραν της πώλησης κάθε αυτής, έφερε στο φως την μη συμμετοχή (για πολλοστή φορά) στην "εθνική προσπάθεια" (την οποία έχουμε λοιδωρήσει στο παρελθόν εδώ), των οικονομικά ισχυρών Ελλήνων. Ελάχιστες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων συμμετέχουν στους διαγωνισμούς του ΤΑΙΠΕΔ- και όταν αυτό συμβαίνει το τίμημα που προσφέρουν είναι ιδιαίτερα χαμηλό, σαν να συμμετέχουν απλώς από υποχρέωση και μόνο, και παρότι τα χρήματα που απαιτούνται είναι στις περισσότερες των περιπτώσεων εντός των θεωρητικών, οικονομικών τους δυνατοτήτων. Αυτό είναι ακατανόητο αν σκεφτεί κανείς ότι οι Έλληνες εφοπλιστές και μεγαλοεργολάβοι, είναι οι πλέον ευνοημένοι πολίτες αυτής της χώρας τα τελευταία 30 χρόνια - έχοντας απομυζήσει τεράστιους πόρους από το ελληνικό κράτος και έχοντας ζήσει σε περιβάλλον απόλυτης ασυλίας, φορολογικής και μη. Αν λάβει κανείς υπόψιν του το ότι μεγάλο ποσοστό αυτών έχει προνομιακές σχέσεις με την παρούσα (και όχι μόνο κυβέρνηση) θα περίμενε κανείς την τυπική έστω παρουσία τους στα τεκταινόμενα, ως ένδειξη εμπιστοσύνης και υποστήριξής τους στον "καλό τους φίλο". Το άρθρο που αναδημοσιεύουμε σήμερα από την εφημερίδα "Παρόν" ασχολείται με το θέμα - και έχει ενδιαφέρον, αν και στα περισσότερα σημεία του διαφωνούμε: εμείς θεωρούμε ότι η δημόσια περιουσία πρέπει να αξιοποιείται κάτω από τον έλεγχο του Δημοσίου και όχι να παραδίδεται στον οποιοδήποτε "επενδυτή". Το αν από κει και πέρα περνάει σε ξένα ή ελληνικά χέρια είναι δευτερεύουσας σημασίας. Έχουμε συναντήσει ξένους επενδυτές που πραγματικά ενδιαφέρθηκαν για την επένδυσή τους και την χώρα στην οποία την έκαναν, όπως και Έλληνες που αφού εκμεταλλεύτηκαν την κατάστασή και έλαβαν κρατικές ενισχύσεις, τις "χρεωκόπησαν", μεταφέροντας το επενδυτικό τους ενδιαφέρον σε άλλες, γειτονικές και μη χώρες...

"Μετά τον ΟΠΑΠ, σε ξένα χέρια πηγαίνει και το φιλέτο της Μεσογείου, και μάλιστα όχι σε κάποιον επενδυτικό όμιλο επιφανή στη διεθνή πιάτσα. Δεν είναι μόνο η τιμή πώλησης (400 εκατ. ευρώ, όταν έγκυροι χρηματιστηριακοί και επενδυτικοί παράγοντες τονίζουν ότι η μικρότερη τιμή έπρεπε να είναι 1 δισ. ευρώ, συν την αξία της κατασκευής πολυτελών κατοικιών σε 39.000 τ.μ. που προβλέπει η τροποποιημένη προκήρυξη μετά την ανακοίνωση του διαγωνισμού), τιμή κυριολεκτικά εξευτελιστική για ένα από τα καλύτερα... ασημικά μας, που είναι πλέον αρμοδιότητα των Εξεταστικών και άλλων Επιτροπών της Βουλής και των Εισαγγελέων.  Είναι και το σε ποιον δίνεις το διαμάντι σου, ποιες είναι οι εγγυημένες προοπτικές, ποιο είναι το ως τώρα προφίλ του αγοραστή, τι έχει να επιδείξει από δραστηριότητες στον ξενοδοχειακό και τουριστικό τομέα. Απ' όλα αυτά τίποτε το εγγυημένο δεν υπάρχει. Το μόνο γνωστό είναι ότι οι Κουβετιανοί, οι οποίοι έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό στον όμιλο που παίρνει τον Αστέρα, είναι... τριτοκλασάτοι και κάθε άλλο παρά ισχυροί οικονομικά.

Αυτό όμως που εξοργίζει τον κάθε πολίτη αυτής της χώρας είναι η εξαφάνιση των ελλήνων μεγαλοεφοπλιστών και των οικονομικά ισχυρών ελληνικών ομίλων, τα ονόματα των οποίων είναι στην πρώτη κατηγορία του κόσμου.

Άφαντοι και στην πώληση του χρυσοφόρου ΟΠΑΠ, και ήρθαν Τσέχοι και τον πήραν (πάλι καλά που μετέχει ο Δημ. Μελισσανίδης), άφαντοι και στην πώληση του Αστέρα. Δεν έβαλαν το χέρι στην τσέπη για να μη χάσει την ελληνική ταυτότητά του και ο ΟΠΑΠ και κυρίως ο Αστέρας, για να μη δούμε να κυματίζει εκεί η τουρκική σημαία, ενώ στις πολυτελείς βίλες που θα φτιαχτούν εκεί θα εγκατασταθούν τούρκοι λεφτάδες από την Ανατολία... όπως ήδη συζητείται.

Ειλικρινά, δεν μπορούμε να καταλάβουμε πώς σκέφτονται οι έλληνες λεφτάδες για τον τόπο τους. Η Ελλάδα είναι γι' αυτούς μόνο για να τους δίνει φορολογικά προνόμια και ασυλία φορολογική, υπό την απειλή ότι θα «πάρουμε τα πλοία από την ελληνική σημαία και θα τα πάμε σε φορολογικούς παραδείσους». Εκτός από το Ίδρυμα Νιάρχου, που έχει εκπλήξει με την οικονομική προσφορά του, καθώς πέρα από τη μεγάλη πολιτιστική αναμόρφωση του Φαληρικού Δέλτα με ζηλευτά έργα, τώρα με τις ανθρωπιστικές συνέπειες της κρίσης έχει δώσει αρκετά εκατομμύρια ευρώ για τη σίτιση των μαθητών στα σχολεία και το Ίδρυμα Ωνάση, με το δώρο του «Ωνασείου». Το οποίο όμως είναι παντελώς απόν από την αντιμετώπιση της φτώχειας, που στέλνει χιλιάδες κόσμο στα συσσίτια και στο σκοτάδι γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τον λογαριασμό του ρεύματος, σχεδόν κανένας από τους εκατοντάδες έλληνες εφοπλιστές δεν έχει δώσει αυτά τα οδυνηρά χρόνια το παραμικρό για τη στήριξη των οικονομικά αδύναμων Ελλήνων. Θα τους θυμίσουμε απλώς ότι εντελώς άλλη ήταν η εθνική ευαισθησία των προκατόχων τους. Και οι αποδείξεις είναι παντού, με τα ονόματά τους να είναι σε πάρα πολλούς δρόμους.

Στο 1/4 της αξίας του πήραν τον Αστέρα!

Όπως ακριβώς τα είχαμε προβλέψει στο φύλλο της περασμένης Κυριακής έγιναν. Το έγκλημα ολοκληρώθηκε. Για ένα κομμάτι ψωμί ξεπουλάνε τον Αστέρα της Βουλιαγμένης σε έναν, υποτίθεται, διεθνή διαγωνισμό, που στην τελική του φάση πήραν μέρος μόλις τρεις εταιρείες, από τις οποίες οι δύο ήταν ελληνικές. Και μόνο αυτό θα έπρεπε να είχε προβληματίσει την κυβέρνηση και να είχε προχωρήσει σε ματαίωσή του. Επαναπροκηρύσσοντας τον διαγωνισμό, με στόχο την προσέλκυση και άλλων επενδυτών, ώστε να υπάρξει ανταγωνισμός και καλύτερο τίμημα. Όπως επίσης θα έπρεπε η κυβέρνηση, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, να είχε ορίσει το ελάχιστο τίμημα, όχι βέβαια στα 380 εκατ. ευρώ που όρισε η Εθνική Τράπεζα, στη δεύτερη μάλιστα φάση, μετά το άνοιγμα των αρχικών προσφορών, το ύψος των οποίων -άγνωστο για ποιον λόγο- δεν έγινε γνωστό, αλλά προφανώς θα ήταν αρκετά χαμηλό, ίσως και κάτω από τα 300 εκατ. ευρώ. Φαίνεται όμως ότι άλλες ήταν οι βουλές...

Και ο Αστέρας προσφέρεται κυριολεκτικά τζάμπα στην Jermyn Street Real Estate Fund IV LP, που ελέγχεται από την αραβικών συμφερόντων ΑGC Equity Partners. Και αυτό προκύπτει από τα συμβόλαια πώλησης παραπλήσιων ακινήτων δίπλα από τον Αστέρα Βουλιαγμένης, στο Μεγάλο Καβούρι, που πουλήθηκαν το 2009 από την Εκκλησία σε πολλαπλάσια τιμή. Και τα σχετικά στοιχεία τα είχαμε αποκαλύψει την περασμένη Κυριακή και κανένας δεν τόλμησε να τα αμφισβητήσει. Τα συμβόλαια αυτά θα είναι πάρα πολύ χρήσιμα στον Εισαγγελέα που κάνει έρευνα ύστερα από τη μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε ο πρώην βουλευτής και αντιπεριφερειάρχης Αττικής Νίκος Γαλανός.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας, το διοικητικό συμβούλιό της ανακήρυξε πλειοδότη του διαγωνισμού για την Αστήρ Παλλάς Βουλιαγμένης ΑΞΕ την Jermyn Street Real Estate Fund IV LP, η οποία υπέβαλε την υψηλότερη προσφορά, 400 εκατ. ευρώ, και η σχετική συναλλαγή τελεί υπό την έγκριση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που βέβαια δεν υπάρχει περίπτωση να μην προσυπογράψει το ξεπούλημα."

Σύνταξη ανάλογα με τα περουσιακά στοιχεία; / Επίδομα 200 ευρώ σε μακροχρόνια ανέργους

Είδηση: Μοντέλο Αυστραλίας στο Ασφαλιστικό -όπου η σύνταξη συνδέεται με οικογενειακά, αλλά και περιουσιακά στοιχεία- φέρνουν στο προσκήνιο εκπρόσωποι των δανειστών.
Οι ασφαλισμένοι που έχουν καταβάλει τις ίδιες εισφορές για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα εισπράττουν τελικά διαφορετικά ποσά (π.χ. ανάλογα με την ακίνητη περιουσία), με βάση το συγκεκριμένο μοντέλο - σύμφωνα με πληροφορίες, η σύνδεση του ποσού της σύνταξης με εισοδηματικά κριτήρια τέθηκε από τεχνικό κλιμάκιο των δανειστών σε συνάντηση με στελέχη του υπουργείου Εργασίας. Από την πλευρά του υπουργείου υπήρξε χθες ανακοίνωση, όπου τονίζεται πως «τέτοιο θέμα δεν έχει τεθεί στον υπουργό».
«Οι παροχές δεν θίγονται» τονίζεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας, όπου μεταξύ άλλων επισημαίνεται πως «το ασφαλιστικό σύστημα στηρίζεται σε τριμερή χρηματοδότηση, έχει δημόσιο και καθολικό χαρακτήρα και δεν τίθεται ζήτημα αλλαγής».
Κύκλοι του υπουργείου σημείωναν πως οι προτάσεις για το συνταξιοδοτικό προέρχονται από τεχνικά κλιμάκια και δεν έχει υπάρξει ανάλογη συζήτηση με τους επικεφαλής της τρόικας. Βέβαια, πρέπει να σημειωθεί πως οι συχνές αναφορές τεχνικών κλιμακίων των δανειστών σε θέματα συντάξεων είναι ενδεικτικές των πιέσεων που ασκούνται για νέες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό σύστημα.
Με δεδομένο άλλωστε πως η κρατική χρηματοδότηση την επόμενη χρονιά είναι «ψαλιδισμένη» κατά 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ, είναι εμφανές πως το θέμα των συντάξεων παραμένει στην πρώτη γραμμή του ενδιαφέροντος. Ουσιαστικά η σύνδεση των χορηγούμενων ποσών με εισοδηματικά κριτήρια θα είχε ως αποτέλεσμα συντάξεις... ασανσέρ που θα ανεβοκατεβαίνουν ανάλογα με το «προφίλ» του κάθε ασφαλισμένου. Στη χώρα μας εισοδηματικά κριτήρια ισχύουν μόνο για την καταβολή του ΕΚΑΣ, το οποίο δίνεται σε χαμηλοσυνταξιούχους (από τη νέα χρονιά το όριο ηλικίας πηγαίνει από τα 60 στα 65).

Σχόλιο:  Kάποιοι στην τρόικα δεν είναι σοβαροί και απλώς ζητούν ό,τι χαζομάρα σκεφτούν. Και το κάνουν γνωρίζοντας ότι η χώρα μας δεν διαπραγματεύεται τίποτα και απλώς εφαρμόζει διαταγές, χωρίς οι κυβερνώντες να συνειδητοποιήσουν τι αντίκτυπο θα έχουν οι διαταγές αυτές στους υπόλοιπους Έλληνες.

Είναι νομίζουμε εκ των ουκ άνευ ότι μια τέτοια διάταξη θα ευνοούσε απίστευτα την εισφοροδιαφυγή και την μαύρη εργασία. Αν έχει ακίνητη περιουσία (όχι ιδιαίτερα μεγάλη - αλλά αυτό που χαρακτηρίζεται ως "μέση") και γνωρίζεις ότι η σύνταξη που θα πάρεις θα είναι ελάχιστη, αφού θα εξαρτάται κατά βάση από τα πόσα έχεις στην άκρη και θα είναι ανεξάρτητη με το πόσα έχεις καταβάλει για εισφορές και το πόσα χρόνια είσαι ασφαλισμένος γιατί να μην εργαστείς "μαύρα"; Έτσι κι αλλιώς οι ασφαλιστικές παροχές είναι πλέον στην χώρα μας για κλάμματα - μια αξιοπρεπής ιδιωτική ασφάλιση θα αρκεί αφού έτσι κι αλλιώς το κράτος πλέον ούτε θα εγγυάται τις συντάξεις αλλά ούτε δείχνει να θέλει να υποστηρίξει το ασφαλιστικό.

Τέτοιες κινήσεις υποσκάπτουν τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, δημιουργούν ανασφάλεια στην κόσμο σε μια εποχή που χρειάζεται σταθερότητα και ισχυρό κοινωνικό πρόσωπο από πλευράς κυβέρνησης. Βέβαια αυτά θα ήταν αναμενόμενα σε μια άλλη χώρα που η κυβέρνησή της δε θα θυσίαζεσαι τ' αποθεματικά των ασφαλιστικών της ταμείων, έχοντας συνειδητοποιήσει τη σημασία τους. Θα ήταν η χώρα που εκείνοι που θα "τζόγαραν" με τα χρήματα αυτά (στο χρηματιστήριο ή αλλού) θα πήγαιναν φυλακή και θα δημεύονταν οι περιουσίες τους για να καλύψουν ηθικά τις ζημιές που προκάλεσαν. Θα ήταν η χώρα που θα υπήρχε κοινωνική και ασφαλιστική δικαιοσύνη και θα λειτουργούσαν κίνητρα για τη σωστή ασφαλιστική κάλυψη. Αυτή η χώρα όμως δυστυχώς ΔΕΝ είναι η Ελλάδα...

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Διαβάζουμε στο "Πρώτο Θέμα": "Επιπλέον κονδύλι από τον κρατικό προϋπολογισμό αναζητεί ο ΟΑΕΔ προκειμένου να εφαρμόσει από την 1/1/2014, την μνημονιακή επιταγή για χορήγηση επιδόματος 200 ευρώ στους μακροχρόνια ανέργους ηλικίας από  20 έως 66 ετών. Η χορήγηση του επιδόματος των 200 ευρώ σε μεγαλύτερη πληθυσμιακή κατηγορία ανέργων θα έχει ως αποτέλεσμα και τη θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων. Το ετήσιο εισοδηματικό πλαφόν που έχει ήδη προβλεφθεί  δεν πρέπει να ξεπερνά το ποσό των  10.000 ευρώ προσαυξανόμενο ανάλογα με τα παιδιά από 12.000 που ίσχυε φέτος.

Η ρύθμιση (πιθανές τροποποιήσεις  θα ανακοινωθούν σε λίγες μέρες) προβλέπει ότι από 1.1.2014 Έλληνες υπήκοοι και υπήκοοι κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι είναι ασφαλισμένοι κατά της ανεργίας και ευρίσκονται σε διαρκή κατάσταση ανεργίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από δώδεκα (12) μήνες,  δικαιούνται επίδομα μακροχρονίως ανέργου, εφόσον έχουν εξαντλήσει το δικαίωμα τακτικής επιδότησης ανεργίας και το ετήσιο οικογενειακό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 586,08 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο της οικογένειας.

Με την ανωτέρω διάταξη διευρύνεται ο αριθμός των δικαιούχων καθώς διευρύνονται τα όρια ηλικίας, τα οποία ορίζονται από 20 έως 66 ετών (από 45-65 που είναι  σήμερα)." Ωραία λοιπόν. Στην Ελλάδα του 2013, που τα Μνημόνια έχουν πάει στο 30% την ανεργία, το κράτος θεωρεί ότι αν είσαι μακροχρόνια άνεργος αρκούν τα 200 ευρώ - τη στιγμή που με αυτά τα χρήματα δεν καλύπτονται καλά-καλά οι λογαριασμοί και τα κοινόχρηστα σε μια μέση πολυκατοικία. Βέβαια η θέσπιση αυστηρότερων κριτηρίων είναι αστεία - αφού κανείς "μακροχρόνια άνεργος" δεν μπορεί να έχει προσωπικό εισόδημα πάνω από 10000 ευρώ...

Μια βόλτα πίσω στον χρόνο - ο "μαύρος" Δεκέμβρης του 1941

Μπαίνοντας στον τελευταίο μήνα του χρόνου, και καθώς ετοιμαζόμαστε ν' αποχαιρετήσουμε την χρονιά, αξίζει να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω σ' ένα από τους χειρότερους Δεκεμβρίους της νεώτερης ιστορίας μας - τον Δεκέμβρη του 1941. Έναν Δεκέμβρη που η χώρα μας, έχοντας περάσει πλέον σε τριπλή Κατοχή, βιώνει μια ανθρωπιστική κρίση, η οποία ξεπερνούσε την χειρότερη φαντασία. Αξίζει να το θυμηθούμε, γιατί και σήμερα έχουμε ανθρώπους να στήνονται ώρες σε συσσίτια για ένα πιάτο φαγητό, γιατί και σήμερα έχουμε νεκρούς όχι μόνο από πρωτοεμφανιζόμενες ασθένειες, αλλά από φωτιές και ασφυξία - αφού χρησιμοποιούν μεθόδους θέρμανσης που είναι επικίνδυνες και ακατάλληλες, γιατί και σήμερα έχουμε ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια για ένα ξεροκόμματο. Και ας μην έχουμε επισήμως κατακτητές, και ας μην έχουμε Κατοχή και ας ζούμε σε μια Ευρώπη που υποτίθεται ότι "νοιάζεται" τους κατοίκους της...

Διαβάζουμε στην "Ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου" για τις μέρες εκείνες:  "Oι δυνάμεις του Άξονα, αξιοποιούσαν τα έθνη που κατακτούσαν ως πηγές πρώτων υλών, τροφίμων και εργασίας. Ως πολιτική, τα υποταγμένη έθνη ήταν υποχρεωμένα να παρέχουν υλική υποστήριξη προς τη Γερμανία και την Ιταλία. Σύμφωνα με την αρχή αυτή και ήδη από την αρχή της κατοχής στη Ελλάδα, γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα ξεκίνησαν μια ευρείας κλίμακας τακτική λεηλασίας σε οτιδήποτε είχε αξία. Μέσα στις ζώνες κατοχής τους, ίσχυε η κατάσχεση των καυσίμων και όλων των μέσων μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των αλιευτικών σκαφών και υποζυγίων και απαγόρευση οποιασδήποτε μεταφοράς τροφίμων και άλλων προμηθειών. Οι κατακτητές κατέλαβαν πολλές βιομηχανίες ή τις αγόρασαν σε χαμηλές τιμές, προϊόντων όπως ο καπνός, το ελαιόλαδο, το βαμβάκι και το δέρμα και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους. Η ανεργία αυξήθηκε σε ακραία επίπεδα, ενώ επιβλήθηκαν έκτακτες εισφορές από την ελληνική φιλοναζιστική κυβέρνηση με σκοπό να στηρίξει τις κατοχικές δυνάμεις. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες κατεχόμενες χώρες που βρέθηκαν σε καλύτερη θέση, το μέγεθος της εισφοράς στην Ελλάδα το 1941-1942 ξεπέρασε το 100% του εγχώριου εθνικού εισοδήματος. Ταυτόχρονα, οι συμμαχικές δυνάμεις έθεσαν σε ισχύ πλήρη ναυτικό αποκλεισμό της Ελλάδας, προκειμένου να αποδυναμώσουν τις στρατιωτικές προσπάθειες του Άξονα και την εισροή εξοπλισμού και εφοδίων στις δυνάμεις του. Αυτός ο αποκλεισμός περιλάμβανε όλες τις εισαγωγές προιόντων στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων και των τροφίμων.

Όλα αυτά προκάλεσαν έλλειψη των προμηθειών τροφίμων και κατά συνέπεια αύξηση των τιμών τους, ενώ ταυτόχρονα η χώρα οδηγήθηκε σε πληθωρισμό και υποτίμηση του νομίσματός της. Υπό αυτές τις συνθήκες, η μαύρη αγορά και η διανομή με δελτίο έγινε το μόνο μέσο για τον εφοδιασμό με τρόφιμα στις αστικές περιοχές της Ελλάδα. Το ψάρεμα επίσης απαγορευόταν, τουλάχιστον τη πρώτη περίοδο της κατοχής. Επιπλέον, οι Βούλγαροι απαγόρευαν οποιαδήποτε μεταφορά σιτηρών έξω από τη ζώνη τους, στην οποία άνηκε το 30% της συνολικής ελληνικής παραγωγής. Αν και η ψευδο-κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Τσολάκογλου ζήτησε από τον Άξονα την εισαγωγή σιτηρών πριν από το χειμώνα του 1941, αυτό δεν έχει κάποιο αποτέλεσμα: η Γερμανία και η Ιταλία έστειλαν μια πολύ μικρή ποσότητα, ενώ η Βουλγαρία δεν έστειλε τίποτα. Οι λίγες οργανωμένες προσπάθειες από την Ορθόδοξη Εκκλησία και τον Ερυθρό Σταυρό, δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθούν στις ανάγκες του πληθυσμού.

Η κατάσταση έγινε κρίσιμη το καλοκαίρι του 1941 και το φθινόπωρο μετατράπηκε σε σε λιμό. Ιδίως τον πρώτο χειμώνα της κατοχής (1941-1942) η έλλειψη τροφίμων ήταν έντονη και η πείνα έπληξε ιδιαίτερα τα αστικά κέντρα της της χώρας. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα αυτού, το ποσοστό θνησιμότητας έφθασε στο υψηλότερο σημείο. Τα πτώματα των νεκρών δεν θάβονταν πάντα, αλλά αφήνονταν στα νεκροταφεία ή στους δρόμους. Το θέαμα αυτό ήταν κοινό στους δρόμους της Αθήνας, καθώς εκεί και στον Πειραιά η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου,. Ο πληθωρισμός αυξανόταν συνεχώς και η τιμή του ψωμιού αυξήθηκε 89 φορές από τον Απρίλιο του 1941 μέχρι τον Ιούνιο του 1942. Σύμφωνα με τα αρχεία του γερμανικού στρατού, το ποσοστό θνησιμότητας μόνο στην Αθήνα έφθασε τους 300 θανάτους την ημέρα κατά το μήνα Δεκέμβριο 1941, ενώ οι εκτιμήσεις του Ερυθρού Σταυρού ήταν πολύ υψηλότερες, στους 400 θανάτους. Εκτός από τις αστικές περιοχές ο πληθυσμός των νησιών έχει επίσης επηρεαστεί από την πείνα, ιδίως όσοι ζούσαν στη Μύκονο, Σύρο και Χίο.

Δεν υπάρχει ακριβής αριθμός θανάτων λόγω της πείνας κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι δημοτικές υπηρεσίες καταγραφής δεν λειτουργούσαν κατά τη διάρκεια της κατοχής. Σε γενικές γραμμές, εκτιμάται ότι ο αριθμός αυτός ανέρχεται σε 300.000 θανάτους κατά τη διάρκεια της κατοχής, ως αποτέλεσμα της πείνας και του υποσιτισμού. Ωστόσο, δεν είχαν όλα τα μέρη της Ελλάδα τα ίδια επίπεδα έλλειψης τροφίμων, καθώς καθοριστικοί παράγοντες ήταν η απόσταση από τη γεωργική παραγωγή και το επίπεδο της αστικοποίησης κάθε περιοχής 

H φωτογραφία από τον "Μικρό Ρωμιό" με την αποκομιδή πτωμάτων είναι συγκλονιστική:

Το πρώτο πλοίο με τις προμήθειες τροφίμων έφτασε στην Ελλάδα από την Τουρκία τον Σεπτέμβριο του 1941. Η βοήθεια αυτή όμως ήταν συμβολική δεδομένου ότι ένα πλοίο δεν ήταν σε θέση να ανακουφίσει μια τέτοια κατάσταση. Λόγω των προσπαθειών της ελληνικής ομογένειας στις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία, ο λιμός σύντομα έγινε ένα δημόσιο θέμα στις χώρες των Συμμάχων. Η αυξανόμενη πίεση της κοινής γνώμης τελικά οδήγησε στην άρση του ναυτικού αποκλεισμού από τους Συμμάχους τον Φεβρουάριο του 1942. Το σχέδιο τροφοδοσίας πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, ενώ η Σουηδία προσφέρθηκε για τη μεταφορά 15.000 τόνων σίτου. Οι αποστολές σιταριού σύντομα ξεκίνησαν και μετά το 1942 τα ποσοστά θνησιμότητας μειώθηκαν σταδιακά. Ωστόσο η κατάσταση υποσιτισμού παρέμεινε μέχρι το τέλος της κατοχής, το 1944.

Η διεθνής προσπάθεια επικεντρώθηκε κυρίως στα παιδιά. Στην Αθήνα ο Ερυθρός Σταυρός παρείχε καθημερινά μερίδες γάλα, ιατρικές υπηρεσίες και είδη ένδυσης για παιδιά μικρότερα των δύο ετών. Ταυτόχρονα, η μεγαλύτερη ελληνική αντιστασιακή οργάνωση, το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), ανέλαβε πρωτοβουλία διανομής τροφίμων και ρουχισμού στις περιοχές που ήταν στον έλεγχό της."

Και όπως σημειώνει ο Ελευθέριος Σκιαδάς στον "Μικρό Ρωμηό": "Σαν να μην έφταναν οι εκατόμβες θυμάτων από την πείνα, τον Ιανουάριο 1942 προστέθηκαν και οι δραματικές καιρικές συνθήκες. Οι θερμοκρασίες που σημειώθηκαν ήταν πρωτοφανείς για τα ιστορικά δεδομένα της χώρας. Το χιόνι που επι-σκέφτηκε την πρωτεύουσα από τις αρχές Ιανουαρίου έφτανε στα 20-30 εκατοστά, ενώ στα προάστια, όπως η Αγία Παρασκευή, το Χαλάνδρι, η Κηφισιά, η Εκάλη και το Μαρούσι, ξεπερνούσε τα 50 εκατοστά. Η θερμοκρασία τις νυκτερινές ώρες έπεφτε στους μείον 4-5 βαθμούς. Ακόμη χειρότερη ήταν η κατάσταση στη Μακεδονία, αφού στη Θεσσαλονίκη η θερμοκρασία κατέβηκε στους 7 βαθμούς υπό το μηδέν, στη Φλώρινα -18 και στην Κοζάνη -16! Προς τα τέλη Ιανουαρίου το θερμόμετρο στην Αθήνα συνέχιζε να κατεβαίνει κάτω από το μηδέν, ενώ στη Θεσσαλονίκη, στις 24 Ιανουαρίου 1942, το θερμόμετρο μέσα στην πόλη κατέγραφε 13 βαθμούς κάτω από το μηδέν. Γενικότερα στη Μακεδονία οι θερμοκρασίες κυμάνθηκαν μεταξύ 18 και 22 βαθμών κάτω από το μηδέν, ενώ το χιόνι στο Αμύνταιο έφθανε στα τρία μέτρα. Για να ζεσταθούν οι κάτοικοι της Αττικής άρχισαν να ξυλεύουν τα γύρω δάση (Κοκκιναρά, Πεντέλης, Καστριού, Στροφυλίου, Μαγκουφάνας κ.ά.) και συνέχιζαν παρά τις αντιδράσεις των Γερμανικών Αρχών. Όταν δε η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο, ο εξαθλιωμένος πληθυσμός ξεπάστρευε τα δένδρα και τις δενδροστοιχίες μέσα στην πόλη των Αθηνών! Η ανάγκη για επιβίωση ξεπερνούσε κάθε αναστολή και απειλή. Το ηλεκτρικό ρεύμα κοβόταν επί 6 ή 8 ώρες την ημέρα και από τις 10 Ιανουαρίου κοβόταν εντελώς από το πρωί μέχρι το απόγευμα (07:00-18:00). Διακόπηκε η συγκοινωνία των τρόλεϊ, έκλεισαν τα σχολεία και κόπηκε το φωταέριο στην Αθήνα «λόγω ελλείψεως γαιάνθρακος»"

Τα όσα συνέβαιναν στους δρόμους εκείνο τον χειμώνα ήταν συγκλονιστικά. Γράφει ο ζωγράφος Περικλής Βυζάντιος στο ημερολόγιό του, τον χειμώνα του 1941:

 "14 Νοεμβρίου 1941: Κοιτάω κάθε μέρα τους ανθρώπους που συναντώ στο δρόμο, είναι όλοι αλλαγμένοι και η εξάντληση είναι ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους...Σήμερα άρχισε να κάνει κρύο. Ο χειμώνας φτάνει, και μαζί με αυτόν η μεγάλη δυστυχία. Θέρμανση δεν υπάρχει, φάρμακα δεν υπάρχουν, φαγητά για έναν άρρωστο είναι ακόμη δυσκολότερο να βρεθούν. Ποια τρέλα κάνει τους ανθρώπους να δημιουργούν έτσι τη δυστυχία τους; Στον άλλο πόλεμο έλεγα, και μαζί με μένα όλος ο κόσμος, πως θα έπαυαν μετά το τέλος του οι άνθρωποι να σκέπτονται κατακτήσεις, και ότι ύστερα από την τετράγωνη απόδειξη πως κανείς δεν βγαίνει ωφελημένος από τον πόλεμο, θα σκέφτονταν με φρίκη μια τέτοια ανοησία. Και όμως.
20 Νοεμβρίου 1941: Σήμερα το πρωί μαθεύτηκε σε όλη την πόλη πως οι Άγγλοι άρχισαν φοβερή επίθεση στη Λιβύη και το Τομπρούκ. (Εγώ δεν έχω ραδιόφωνο, έχει χαλάσει, αλλά μου το είπαν είκοσι διαφορετικοί άνθρωποι στο δρόμο). Έτσι άρχισαν οι ελπίδες της Απελευθέρωσης να ξυπνούν πάλι. Ο κόσμος είναι πια σε απελπιστική θέση, τα πρόσωπα και εκείνων που ως τώρα κάπως κρατιόνταν άρχισαν να έχουν καταφανή τα συμπτώματα της εξάντλησης.
24 Νοεμβρίου 1941: Χτες ένας γνωστός μου είχε πάει στο κέντρο «Piccadilly» να φάει ένα γλυκό, όταν ένα παιδάκι, που τον τραβούσε να του δώσει κάτι, λιποθύμησε μπροστά του από εξάντληση. Το σήκωσε, του έδωσε ένα ποτήρι νερό, και όταν το μικρό συνήλθε, του έφερε ένα δισκάκι με τρία γλυκά για να φάει. Ο μικρός, μόλις τα είδε, γούρλωσε τα μάτια του και άρχισε να φωνάζει και να γελάει, ένα δυνατό, παράξενο γέλιο. Το δυστυχισμένο μικρό είχε τρελαθεί από τη θέα της τροφής.Έξω από το εστιατόριο «Αβέρωφ», προχτές...........τη νύχτα, στα σκοτεινά, ακουγότανε μια γοερή φωνή: «Πάρτε το, πάρτε το». Πλησίασαν μερικοί, με την ιδέα πως κάτι πουλούσε ο μεσόκοπος εξαντλημένος άνθρωπος. Ο δυστυχισμένος δεν πουλούσε τίποτε, πρόσφερε στους περαστικούς ένα δυστυχισμένο κοκαλιάρικο αγοράκι, το παιδί του, που δεν μπορούσε πια να το θρέψει. «Πάρτε το, λυπηθείτε το, θα πεθάνει».
24 Δεκεμβρίου: Παραμονή Χριστουγέννων. Τα παιδάκια ήρθανε σαν κάθε χρόνο να τραγουδήσουν τα κάλαντα:- Καλήν εσπέραν, άρχοντες.....Άρχοντες; Πεινασμένοι, δεν είχαμε να δώσουμε τίποτε να φάνε τα πεινασμένα παιδάκια, που μόλις στέκονταν ορθά πάνω στα αδύνατα πόδια τους. Περίλυπα κοιτούσαν τα κουρελιασμένα χαρτονομίσματα που τους δίναμε σαν να τα κοροϊδεύαμε, αφού γνωρίζαμε κι εμείς κι αυτά πως δεν αντιπροσώπευαν τίποτε.
26 Δεκεμβρίου 1941: Χθες μάθαμε την πτώση της Βεγγάζης. Η είδηση ήταν το χριστουγεννιάτικο δώρο μας.

Και όπως ήταν φυσικό η "μαύρη αγορά" πέρασε στην σκληρότερή της φάση, όπως σημειώνει ο Παναγιώτης Σάμιος: "Η δεύτερη φάση, Δεκέμβρης 1941- Μάρτης 1942, ήταν και η πιο τραγική. Λόγω των αυξημένων αναγκών, της μεγάλης ζήτησης, του φοβερού, κρύου χειμώνα και της μειωμένης παραγωγής δημητριακών οι τιμές των προϊόντων εκτοξεύτηκαν. Οι μεγάλοι έμποροι και διακινητές οργανώθηκαν καλύτερα. Ταξίδευαν στην επαρχία, προμηθεύονταν τα αγαθά σε καλές τιμές, τα μετέφεραν με ασφάλεια στην πόλη, τα έκρυβαν σε αποθήκες, πολλές φορές τα νόθευαν κιόλας και περίμεναν την κατάλληλη στιγμή για να τα ρίξουν στην αγορά με τη βοήθεια των συνεργατών τους. Όλα αυτά  προϋπέθεταν την ανοχή, την κάλυψη και τη συνεργασία της «Κυβέρνησης» και των κατοχικών αρχών. Το κύκλωμα εξαιτίας των τεράστιων κερδών είχε ισχυρές προσβάσεις. Οι φήμες οργίαζαν. Μιλούσαν ακόμα και για υπουργούς που ήταν ανακατεμένοι."

Δεν είναι τυχαία τα λόγια του ποιητή Δ.Γλυνού για την κατάσταση: "…και στη δική μας χώρα από την πρώτη στιγμή έτρεξαν κοντά στους καταχτητές τα φιλόδοξα και ιδιοτελή καθάρματα. Έτρεξαν πρώτα πρώτα οι Τσολάκογλοι, οι Μπάκοι, οι Γκοτζαμάνηδες, οι Καραμάνοι, στρατηγοί, απάτριδες, πολιτικάντηδες, τυχοδιώκτες. Με την πρόφαση να περισώσουν τάχα κάτι από την καταστροφή, μα στην πραγματικότητα για να εξασφαλίσουν αξιώματα, πρωτοκαθεδρίες, φαγοπότια, ρεμούλες για τον εαυτό τους, τους συγγενείς τους και τους φίλους τους, εδέχθηκαν να κυλιούνται καθημερινά στη λάσπη της προδοσίας, να κοψομεσιάζονται, να υποβοηθάνε τη λεηλασία και την ερήμωση της χώρας τους και να δίνουνε πρόσχημα νομιμότητας σε όλα τα κακουργήματα των κατακτητών…Ένας υπουργός είχε κάποτε την αναισχυντία να πει σε φίλους του που τον ρώτησαν πώς μένει στην Κυβέρνηση αφού ο λαός πεθαίνει στους δρόμους από την πείνα: - Εγώ έχω το αυτοκίνητό μου. Καλά τρώγω και πίνω. Ο λαός που ήθελε πόλεμο, ας βγάλει τώρα τα μάτια του.."

Αυτά εν ολίγοις...Καλό είναι θυμόμαστε και να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας...