Καινούργια κατορθώματα της υπουργού Παιδείας - ακυρώση βιβλίου Ιστορίας / Ο τρόμος των κρατούντων για την οικονομία

Η υπουργός Παιδείας κυρία Διαμαντοπούλου από την αρχή της θητείας της, μ' ένα ρεσιτάλ κινήσεων (βλέπε νόμος για ΑΕΙ-ΤΕΙ, περικοπές ξένων γλωσσών, συγχωνεύσεις σχολείων, κατάργηση αθλητικών σχολείων εν μέσω της χρονιάς) και σκανδάλων (δείτε σχετικά εδώ), έχει προκαλέσει σειρά αντιδράσεων και έχει δημιουργήσει βάσιμες αμφιβολίες για το ρόλο της στον υπουργείο. Το τελευταίο επεισόδιο έχει σχέση με το βιβλίο ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού και την απόρριψή του μετά από εισήγηση αποσπασμένης δασκάλας-συμβούλου της του κλίματος Ρεπούση, παρά τη θετική εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, το οποίο οδεύει προς κλείσιμο (για να μπορεί κάθε κυρία Διαμαντοπούλου ν' αλωνίζει στηριζόμενη στις γνώμες των "υμετέρων" "προθύμων"). Το θέμα ανακινήθηκε από την εφημερίδα "Παρόν" και το παρουσιάζουμε αυτούσιο. Τα συμπεράσματα δικά σας:

Είδηση: Απέρριψε η υπουργός Παιδείας το νέο, σύγχρονο, παιδαγωγικά κατάλληλο και επιστημονικά άρτιο, σύμφωνα με το ίδιο το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (!), εγχειρίδιο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, το οποίο θα αντικαθιστούσε από τη νέα σχολική χρονιά το «προοδευτικό» πόνημα της Ρεπούση, γράφαμε στο προηγούμενο φύλλο μας.

Την απορριπτική εισήγηση έκανε μια αποσπασμένη (καλά, δεν έλεγε η υπουργός ότι απαγόρευσε τις αποσπάσεις;) δασκάλα στο υπουργείο Παιδείας, η δρ Ελένη Μπούντα, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων της τόσο το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, όσο και την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Παιδείας, η οποία είχε γνωματεύσει θετικά για την εκτύπωση και τη διανομή του.

Από πού αντλεί άραγε η δρ Μπούντα αυτήν τη γενναιότητα; Κάποιοι λένε, λόγω της στενής της σχέσης με την υπουργό. Αλλά γιατί η υπουργός να θέλει να μην εκτυπωθεί και να διανεμηθεί ένα σχολικό βιβλίο που έχει εγκρίνει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο που η ίδια έχει στελεχώσει, που έχουν προωθήσει για εκτύπωση οι αρμόδιες υπηρεσίες και που η ίδια κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει προλάβει, λόγω φόρτου εργασίας, να διαβάσει;

Άλλοι είναι οι λόγοι, όπως μαθαίνουμε από αρμοδιότερους να αποφανθούν.

Πρώτον, η δρ Μπούντα είναι υποψήφια σχολική σύμβουλος (http://www.minedu.gov.gr/publications/docs2011 /dektoi_kai_mh_dektoi_110513.xls) και η υποψηφιότητά της κρίνεται αυτήν την εποχή. Άρα χρειάζεται «πόντους». Και αναρωτιόμαστε: Σε ποιους δίνει εξετάσεις η κ. Μπούντα, κόβοντας τον δρόμο του νέου βιβλίου προς τις σχολικές αίθουσες; Ποιοι θα εκτιμήσουν «δεόντως» την πρωτοβουλία της να έχει «αυτόνομη» και «κριτική» σκέψη και να αγνοεί γνωματεύσεις κρατικών οργάνων και υπηρεσιών;

Δεύτερον, η κ. Μπούντα θεωρεί τον εαυτό της λίαν ειδικό επί του θέματος, διότι το 2006 έχει συγγράψει διδακτορική διατριβή στο… Πάντειο για τη… Διδακτική της Ιστορίας! (http://library.panteion.gr:8080/dspace/bitstream/123456789/184/1/bounta.pdf)

Γιατί όχι, θα μου πείτε. Στο Πάντειο θεραπεύονται τα πάντα, πλην των εκατοντάδων εκατομμυρίων που έκαναν φτερά… Ο τίτλος της διατριβής, «Η ιστορία στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Αναλυτικά προγράμματα και ιστορική σκέψη των μαθητών», και τα ονόματα που παρελαύνουν στις σελίδες της για να θεμελιώσουν τους ισχυρισμούς της συγγραφέως είναι αυτά της Ρεπούση, της Δραγώνα, της Φραγκουδάκη, της Αβδελά και του Κόκκινου. Η Δραγώνα και η Φραγκουδάκη, από το Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Αθηνών, δεν έχουν γράψει ακόμη σχολικά εγχειρίδια, αλλά η Ρεπούση και ο Κόκκινος το έχουν δοκιμάσει. Η πρώτη για το Δημοτικό, με τις γνωστές γελοιότητες για τον «συνωστισμό», και ο δεύτερος για το Λύκειο, με τις ανιστόρητες αναφορές στην κυπριακή ιστορία. Με τέτοιους μέντορες, η λογοκρισία του νέου βιβλίου είναι ό,τι πιο φυσιολογικό: εφαρμογή, από θέση εξουσίας, των ιδεολογικών αγκυλώσεων μιας δασκάλας που είναι ακόμη υπνωτισμένη από τις ισχυρές ιδεολογικές επιρροές των ινδαλμάτων της. Το πώς αντιλαμβάνεται τη διδασκαλία της Ιστορίας η σύμβουλος της υπουργού Παιδείας, το εκθέτει η ίδια στη σελ. 131 της διατριβής της:

«Το τι ακριβώς ζητούσε και ζητά το εκάστοτε κράτος από το μάθημα της Ιστορίας έχει αποτυπωθεί, από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά, στα Αναλυτικά Προγράμματα. Σʼ αυτά ορίζονται με σαφήνεια οι όροι, αλλά και τα όρια, καθώς και ο τρόπος προσφοράς του μορφωτικού αγαθού στο μαθητή, σʼ αυτά σκιαγραφείται το πρότυπο του ιδεατού αυριανού πολίτη, όπως η κάθε πολιτεία ορίζει. Η Ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία είναι εκ των πραγμάτων και στις γενικές της γραμμές αντανάκλαση της κυρίαρχης ιδεολογίας. Στο γενικό πλαίσιο του παιδευτικού ιδεολογήματος, το μάθημα της Ιστορίας είχε και έχει μια ιδιάζουσα θέση. Εξιδανικεύει ή συσκοτίζει τις ερμηνευτικές διαμάχες, οι οποίες σχετίζονται με το εθνικό παρελθόν και τις ταξικές συγκρούσεις που διαπερνούν το κοινωνικοπολιτικό σύστημα».

Και έρχεται η δρ Μπούντα, ως άλλη Ζαν ντʼ Αρκ, να μπει σφήνα ανάμεσα στην «κυρίαρχη ιδεολογία» και στην προοδευτική ιδεολογία που η ίδια εκπροσωπεί, και με τη θέση εξουσίας που κατέχει να «σαμποτάρει» το πέρασμά της στο σχολείο! Αυτή κι αν δεν είναι… επανάσταση διά της «κριτικής λογοκρισίας»… Ταλαίπωρη αστική τάξη, με την κυρίαρχη ιδεολογία που νομίζεις ότι περνάς στο σχολείο… Σου την έφερε η Μπούντα…

Και μετά έρχονται οι θεμελιώσεις στη σελίδα 297:

«Η μακρόχρονη εξάλλου απομάκρυνσή τους, η απουσία διαύλων επικοινωνίας έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην ιστοριογραφία (Ρεπούση, 2000: 320): η απομόνωση του διδακτικού αντικειμένου από τις επιστημολογικές και ιστοριογραφικές εξελίξεις συνέβαλε στην ενίσχυση της σχέσης σχολικής ιστορίας και συλλογικής μνήμης, δρομολόγησε την ενδυνάμωση στερεοτύπων, που εδραιώνονται στη συλλογική μνήμη και λειτουργούν καθοριστικά στην ιστορική σκέψη της κοινωνίας».

Πώς μπορεί, λοιπόν, να αφήσει κανείς ένα εγκεκριμένο σχολικό βιβλίο να μπει στις αίθουσες, όταν αυτό συμβάλλει στην ενίσχυση της σχέσης σχολικής ιστορίας και συλλογικής μνήμης; Εδώ τα πράγματα μιλούν από μόνα τους…

Και το σημαντικό πιο κάτω, στη σελ. 299:

«Η διδασκαλία της Ιστορίας στα παιδιά του Δημοτικού στην Ελλάδα είναι παραδοσιακά συνυφασμένη με τον στόχο της εθνικής διαπαιδαγώγησης και περιορίζεται στις διδακτικές τεχνικές της απλουστευμένης αφήγησης ιστορικών γεγονότων. Η ικανότητα των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης να προχωρήσουν σταδιακά στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης γύρω από την ίδια τη φύση της ιστορικής γνώσης και να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται ότι η Ιστορία την οποία διδάσκονται είναι μια πολιτισμικά προσδιορισμένη κατασκευή (!), ακόμα και τις τελευταίες δεκαετίες, παρά τις κάποιες αλλαγές εγείρει ερωτήματα και αμφιβολίες στους ειδικούς, με αποτέλεσμα η διδασκαλία της Ιστορίας να μην προσφέρει τη δυνατότητα στους μικρούς μαθητές να δοκιμάσουν…»

Όπερ έδει δείξαι. Εθνική συνείδηση; Τι είναι αυτό; Α πα πα πα… Και πάλι η θεμελίωση μέσω των γνωστών ονομάτων:

«Αυτή η παραδοσιακά διαμορφωμένη εθνική ταυτότητα που καλλιεργούν τα ΑΠ, και η οποία εκφράστηκε στην ιστορική σκέψη των υποκειμένων της έρευνας, στηριγμένη σε ιδεολογήματα που ενισχύουν την άγνοια (!), την εσωστρέφεια και την προγονολατρεία (!) δεν μπορεί να είναι χρήσιμη ούτε στα άτομα, ούτε στις κοινωνικές ομάδες, αλλά ούτε και στα έθνη (Φραγκουδάκη - Δραγώνα, 1997), κυρίως μέσα στο πλαίσιο της σύγχρονης ευρωπαϊκής και παγκόσμιας πραγματικότητας, η κατανόηση της οποίας προϋποθέτει αναπτυγμένη κριτική ιστορική σκέψη και γνώση, σύνθετες διανοητικές και κοινωνικές δεξιότητες για τη συνδιαλλαγή και κατανόηση του άλλου, την αποδοχή εναλλακτικών απόψεων, την ικανότητα συνεχούς ελέγχου, επαναπροσδιορισμού και σύνθεσης των απόψεων κάθε φορά με βάση τα νέα δεδομένα».

Για να καταλήξει στη σελ. 302:

«Με βάση τα παραπάνω μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αν τα παιδιά από μικρά εκπαιδευτούν συστηματικά στην ιστορική έρευνα και ιστορική ερμηνεία με την άσκησή τους στην κριτική μελέτη πολλών και διαφορετικών ιστορικών κειμένων και στην επεξεργασία υλικών, γραπτών και άλλων καταλοίπων, θα καλλιεργήσουν περαιτέρω τις δυνατότητές τους και θα αναπτύξουν τις ιστορικές τους δεξιότητες»!

Και εμείς προσθέτουμε:

Για να γίνει αυτό χρειάζονται σύμβουλοι της υπουργού Παιδείας που διαθέτουν οι ίδιοι κριτική σκέψη και δεν ασκούν λογοκρισία σε σχολικά βιβλία που ενέκρινε πρόσφατα το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, όταν αυτά δεν συμβαδίζουν με την ιδεολογία τους ή με τα συμφέροντά τους. Γιατί αν οι αποσπασμένοι δάσκαλοι στο υπουργείο Παιδείας που επιθυμούν να γίνουν σχολικοί σύμβουλοι κάνουν εκπαιδευτική πολιτική, τότε απλοποιούνται πολλά πράγματα. Καταργήστε όχι μόνο το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, αλλά και όλα τα υπόλοιπα. Οι δάσκαλοι ξέρουν καλύτερα να συμβουλεύουν... Και κοστίζουν λιγότερο. Απλώς οι αποφάσεις τους κοστίζουν περισσότερο στη νέα γενιά.

Η λογοκρισία που γίνεται στο υπουργείο Παιδείας αυτήν τη στιγμή εν ονόματι της «προόδου» είναι σκάνδαλο πρώτου μεγέθους. Είναι ντροπή όχι μόνο για το υπουργείο, αλλά για όλους μας! Αυτή είναι η κριτική σκέψη της νέας εποχής;

Και για να μην ξεχνιόμαστε... Τις τελευταίες μέρες ζούμε σ' ένα κλίμα αισιοδοξίας για το μέλλον. Εμείς έχουμε τοποθετηθεί με σκεπτικισμό απέναντι σ' αυτό το φαινόμενο (διαβάστε εδώ σχετικά), θεωρώντας ότι δε βασίζεται σε πραγματικά στοιχεία αλλά σε μια ψυχολογία που ναι μεν παίζει ρόλο, αλλά δεν είναι καθοριστική. Προς ενίσχυση αυτού σας παραθέτουμε ένα παλιότερο, αλλά επίκαιρο άρθρο του καθηγητή Ξενοφώντα Κοντιάδη από την εφημερίδα "Έθνος" το οποίο περιγράφει τη λογική πίσω από τις πρακτικές της δημιουργίας του κλίματος, όσο κι αν κανείς δεν μπορεί να συμφωνεί σε όλα, δεν μπορεί παρά να το κρίνει ενδιαφέρον:

"Η οικονομία τελεί σε αμφίδρομη σχέση με την ψυχολογία της κρίσης. Η κυβέρνηση Παπανδρέου αντιλήφθηκε, ασφαλώς με καθυστέρηση, ότι οι δόσεις κριτικής και αυτοοικτιρμού για την κατάσταση της χώρας, τις οποίες χρησιμοποίησε κατά την πρώτη περίοδο διακυβέρνησης, ήταν ισχυρότερες από τις αναγκαίες. Πράγματι, παρέλαβε ένα υπερχρεωμένο κράτος, με διαλυμένη Δημόσια Διοίκηση, ακραία παραοικονομία και διαφθορά. Η ανάδειξη των προβλημάτων συνιστούσε προϋπόθεση για τις θεραπείες-σοκ που έκρινε επιβεβλημένες. Ομως, η υπέρβαση της δοσολογίας οδήγησε την οικονομία σε κώμα, προκαλώντας κατακόρυφη άνοδο των επιτοκίων δανεισμού και αγγίζοντας τη χρεοκοπία.

Τις τελευταίες εβδομάδες εξαπολύθηκε μία οργανωμένη επίθεση αισιοδοξίας, ώστε να αντιστραφεί η ψυχολογία της καταστροφής, να πεισθούν οι δυνάμει δανειστές ότι η αναδιάρθρωση του χρέους δεν είναι αναπόφευκτη, να επαναπατριστούν οι καταθέσεις από το εξωτερικό, να κινηθεί η αγορά, να επιτευχθεί ανάπτυξη και επενδύσεις. Βέβαια η επιστροφή στην προτέρα κατάσταση αποτελεί ασύγκριτα δυσκολότερη υπόθεση από την πρόκληση πανικού. Απαιτεί χρόνο, ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, επιχειρήματα που θεμελιώνονται σε παρεμβάσεις με πολιτικό και κοινωνικό κόστος. Σε περιβάλλον παγκοσμιοποιημένων αγορών, υπό συνθήκες ενιαίου νομίσματος, τα εργαλεία που διαθέτει το κράτος για να αντιμετωπίσει την κρίση είναι περιορισμένα. Και η «θετική προπαγάνδα» αποδεικνύεται αργόσυρτη και επισφαλής.

Πίσω από τις δηλώσεις αισιοδοξίας και αυτοπεποίθησης των κυβερνώντων κρύβεται σήμερα ο διογκούμενος φόβος της αποτυχίας. Πίσω από τις κουΐντες, στα παρασκήνια της εξουσίας, διεξάγεται καθημερινά μια αγωνιώδης προσπάθεια ανάταξης της ημιθανούς οικονομίας. Ολα σχεδόν τα πεδία δημόσιας πολιτικής εμφανίζονται ελλειμματικά, δαιδαλώδη, με κρυμμένα συμφέροντα, παθογένειες δεκαετιών, εστίες κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος. Στην πραγματικότητα οι κρατούντες δεν αισθάνονται καμία βεβαιότητα ότι θα τιθασευτεί η Λερναία Υδρα της φοροδιαφυγής ή ο Λεβιάθαν της γραφειοκρατίας. Οι προϋποθέσεις που τέθηκαν με το Μνημόνιο δεν γίνεται να εκπληρωθούν με λογιστικά τρικ, αφού παρακολουθούνται επισταμένως από τους τοποτηρητές της Τρόικας. Και την ίδια ώρα η αγορά «στεγνώνει», οι άνεργοι πληθαίνουν και οι απομυζούμενοι φαίνεται να μην έχουν άλλο να δώσουν. Οι κατέχοντες, ούτως ή άλλως, γνώριζαν τον τρόπο να παραμείνουν στο απυρόβλητο.

Την άλλη όψη του τρόμου των κρατούντων συνιστά η αγωνία της κοινωνίας, ιδίως των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων, που αντιλαμβάνονται ότι δεν καταρρέει μόνο ένα μοντέλο ζωής, αλλά διακυβεύονται πλέον βασικά βιοτικά αγαθά. Εργασία, κοινωνική ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη, αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, μέσα σε λίγους μήνες μοιάζουν να γίνονται ολοένα πιο επισφαλή.

Ομως, τη στιγμή που ο «ιερός τρόμος» των κρατούντων θα αποκαλυφθεί μπροστά στα έκπληκτα μάτια των πολιτών, η εκ βάθρων αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού θα καταστεί αναπόδραστη. Τώρα λοιπόν, αντί για καταστροφολογία οι κρατούντες προβάλλουν ένα μόνιμο, κούφιο χαμόγελο, μήπως οι νεόπτωχοι κάτοικοι της χώρας ξεγελαστούν και δεν εξεγερθούν, μαινόμενοι εναντίον των μελών της πολιτικής τάξης συλλήβδην, που «τα φάγανε όλοι μαζί», κατά τη ρήση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης."