Σενάρια σωτηρίας και "επιλεκτική χρεωκοπία" την χώρα μας / Ιδιωτικοποιήσεις, ΔΕΠΑ και αγωγοί ενεργείας

Είδηση: Δύο βασικά σχέδια συζητούνται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη όσο αφορά το σχέδιο βοήθειας προς την χώρα μας. Το πρώτο είναι το Γερμανικό σχέδιο, παρόμοιο με την "Συμφωνία της Βιέννης" η οποία ενεργοποιήθηκε το 2008 για την διασφάλιση του ανατολικοευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το 2ο, το λεγόμενο "γαλλικό σχέδιο" προβλέπει την επανεπένδυση του 50% των ομολόγων που λήγουν έως τα μέσα του 2014 σε νέους τίτλους 30ετούς διάρκειας και του 20% σε ένα ειδικό ταμείο, σε ομόλογα μηδενικού επιτοκίου, τα οποία πιθανότατα θα έχουν την εγγύηση του προσωρινού μηχανισμού ευρω-στήριξης (EFSF).Τα κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν στο ειδικό ταμείο θα λειτουργούν ως ασφάλεια που θα εγγυάται την αποπληρωμή των ομολόγων μετά από 30 χρόνια και έτσι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν θα προσφέρουν κρατικές εγγυήσεις όπως ζητούσαν αρκετές τράπεζες. Στόχος του γαλλικού σχεδίου είναι τα νέα ομόλογα να έχουν την υψηλότερη πιστοληπτική διαβάθμιση «ΑΑΑ» και να είναι εγγυημένα είτε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είτε από τον EFSF.

Τα νέα 30ετή ομόλογα θα έχουν ετήσιο επιτόκιο (κουπόνι) 5,5% -συν ένα 2,5% κατ' έτος ανάλογα με την αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ. Οι ελληνικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία κατέχουν συνοδικά 70 δισ. ευρώ κρατικών ομολόγων. Οι τίτλοι που κατέχουν οι τράπεζες και λήγουν μέχρι το 2014 είναι περίπου 20 δισ. ευρώ. Οι γαλλικές τράπεζες θα ανακυκλώσουν το 70% των κρατικών ομολόγων που λήγουν έως τα μέσα του 2014, δηλαδή 10 δισ. ευρώ περίπου, σε σύνολο 14 δισ. ευρώ. Ερωτηματικό παραμένει η στάση της ΕΚΤ, που κατέχει άμεσα ελληνικά ομόλογα αξίας 48 δισ. ευρώ. Αν και επισήμως αποκλείται η συμμετοχή της, ωστόσο αν συμμετάσχει εκτιμάται ότι μπορεί να ην προκληθεί πιστωτικό επεισόδιο, παρά την αναμενόμενη πιστληπτική υποβάθμιση. Συνολικά, σύμφωνα με την RBC Capital Markets, οι εμπορικές τράπεζες ελέγχουν το 27% του ελληνικού κρατικού χρέους, οι διαχειριστές κεφαλαίων, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία και οι ξένες κεντρικές τράπεζες το 43%, η ΕΚΤ το 14% και το υπόλοιπο 16% από ΕΕ και ΔΝΤ.

Σύμφωνα με την Citigroup, οι ευρωπαϊκές τράπεζες κατέχουν ομόλογα αξίας 17,2 δισ. ευρώ που λήγουν ώς τα τέλη του 2013, οι ελληνικές τράπεζες 22 δισ. ευρώ και η Τράπεζα της Ελλάδας 5,1 δισ. ευρώ. Το σύνολο της βοήθειας σ' αυτό το σχέδιο (μαζί με τα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις) προσδιορίζεται στα 100 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή τρεις Γερμανοί οικονομολόγοι, οι κύριοι Thorsten Polleit (επικεφαλής οικονομολόγος της Barclays Capital και επίτιμος καθηγητής στη Frankfurt School of Finance & Management), Ulrich van Suntum (Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Εφαρμοσμένων Οικονομικών Ερευνών) και Anton Wiegers (πρώην ανώτατο στέλεχος της Allianz), προτείνουν κάτι εντελώς διαφορετικό. Οι οποίοι πολύ απλά προτείνουν να αγοράσει η ΕΚΤ το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών ομολόγων που αυτή την ώρα “κυκλοφορούν” στην αγορά, με την αγοραία αξία τους όμως και παράλληλα να παραιτηθεί από ένα μέρος των αξιώσεών της έναντι της Ελλάδας.

Οι περί ων ο λόγος “σοφοί” προειδοποιούν πως με όποια πρόταση/ρύθμιση κι αν προκριθεί στο επερχόμενο Eurogroup για την μετακύλιση του ελληνικού χρέους το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο: η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το χρέος της, ενώ εξέλειπε πλέον και το οποιοδήποτε περιθώριο νέων περικοπών, εξοικονόμησης πόρων, ή νέων φόρων για τους Έλληνες πολίτες.

Οι Γερμανοί οικονομολόγοι εκτιμούν πως οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα καθώς “ήδη η κρίση έχει αρχίσει να μεταδίδεται και σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης, όπως στην Πορτογαλία”, όπως γράφουν χαρακτηριστικά. Συνεπώς, εκτιμούν πως η μόνη λύση που μπορεί να δώσει αποτελέσματα άμεσα είναι η αγορά των ελληνικών ομολόγων στην τρέχουσα αξία τους, κάτι που αυτομάτως μειώνει τη δανειακή επιβάρυνση της χώρας με την προϋπόθεση ότι ο νέος κάτοχος (εν προκειμένω η ΕΚΤ) δεν θα απαιτήσει να πληρωθεί από την Ελλάδα τη διαφορά μεταξύ ονομαστικής και τρέχουσας αγοραίας αξίας των συγκεκριμένων ομολόγων.

Ως πιθανούς αγοραστές – νέους δανειστές – της Ελλάδας με μια τέτοια μέθοδο οι Γερμανοί σοφοί κατονομάζουν είτε την ΕΚΤ, είτε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθερότητας (EFSF) και σε δεύτερη ανάγνωση ακόμα και κράτη της Ευρωζώνης μέσω διμερών συμβάσεων με την χώρα μας.

Βέβαια οι ίδιοι οι συντάκτες αυτής της έκθεσης τονίζουν πως – όπως και σε κάθε σενάριο – έτσι και σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν προβλήματα. Με κυριότερο το που και πως θα μπορούσε η ΕΚΤ να βρει αρκετούς κατόχους ελληνικών ομολόγων ... “διατεθειμένους να πουλήσουν στην τρέχουσα αξία της αγοράς”. Με το δεδομένο πως στην πλειονότητά τους οι σημερινοί ομολογιούχοι είναι τράπεζες και ασφαλιστικές, γενικώς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, για να δεχθούν μια τέτοια επιλογή θα σήμαινε πως θα έπρεπε να εγγράψουν ζημίες στους ισολογισμούς τους (η διαφορά από την ονομαστική αξίας αγοράς των ομολόγων σε σχέση με την σημερινή αγοραία).

Τέλος οι Γερμανοί οικονομολόγοι παραδέχονται πως για να εφαρμοστεί αυτή η λύση που προτείνουν θα χρειαστεί ίσως και μια τροποποίηση (επί το αυστηρότερο) των όρων της Συνθήκης του Μάαστριχτ στην κατεύθυνση των αυτόματων κυρώσεων για χώρες που αδυνατούν να τηρήσουν τα κοινοτικά δεδομένα αναφορικά με τα δημοσιονομικά τους μεγέθη. Κι αυτό για να διασφαλιστεί πως η “λύση” τους δεν θα καταστεί πάγια τακτική και “εργαλείο” χρήσης-διάσωσης κρατών στο μέλλον, αφού προφανέστατα αποτελεί λύση “εκτάκτου ανάγκης” για τη δεδομένη περίπτωση της Ελλάδας.

Σε εντελώς διαφορετικό μοτίβο, την επιμήκυνση της περιόδου λήξης των ελληνικών ομολόγων κατά επτά χρόνια, προτείνει ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης Ανχελ Γκουρία, επισημαίνοντας, παράλληλα, ότι αργότερα μπορεί να εξετασθεί ακόμα και το ενδεχόμενο «κουρέματος», εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο.

Σε δηλώσεις που έκανε στο περιθώριο συνεδρίου στη νότια Γαλλία, ο κ. Γκουρία περιέγραψε τις ιδέες του για τον τρόπο επίλυσης της ελληνικής κρίσης, κάνοντας λόγο για ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει την επέκταση της χρονικής διάρκειας των ομολόγων έως επτά χρόνια, προκειμένου να προσδιοριστεί σε μεταγενέστερο χρόνο αν υπάρχει η ανάγκη και «κούρεμα».

Αυτό θα αφορά «το χρέος που λήγει σήμερα, αύριο, τα επόμενα πέντε χρόνια. Αυτό πάει για τα επόμενα επτά χρόνια. Στη συνέχεια θα γνωρίζουμε καλύτερα αν υπάρχει η ανάγκη για κάποια μείωση στην ονομαστική αξία του χρέους», σημείωσε.

Σημειώνεται ότι μέχρι τα τέλη του 2014 λήγουν κρατικά ομόλογα συνολικής αξίας 97 δισ. ευρώ περίπου.

Όπως και να έχει όμως, η συμμετοχή των "ιδιωτών" προβλέπεται να είναι μικρή. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν στα χαρτοφυλάκια τους τίτλους αξίας 12 δισ. ευρώ περίπου, οι γερμανικές έχουν πει ότι θα συμμετάσχουν με 3,2 δισ. ευρώ. Η συμμετοχή των γαλλικών τραπεζών αναμένεται υψηλότερη σε σχέση με τις γερμανικές, ενώ από άλλες τράπεζες υπολογίζεται στα 2 δισ. ευρώ περίπου. Έτσι, ενδεχομένως η συνολική συμμετοχή των ιδιωτών να ξεπεράσει τα 15 δισ. και να διαμορφωθεί κοντά στα 20 δισ. ευρώ περίπου.

Σχόλιο: Από που να ξεκινήσει κανείς για τα λαμπρά σχέδια που σκοπό έχουν ν' αποτελειώσουν την χώρα μας; Καταρχήν, η μισή "βοήθεια" αφορά πηγές για τις οποίες δεν χρειαζόταν διαμεσολάβηση κανενός αφού περιλαμβάνει έσοδα από αποκρατικοποιήσεις που δεν έχουμε την ανάγκη κανενός για να τα βάλουμε στο "πακέτο". Κατά δεύτερον η υπεσχεμένη "ιδιωτική εθελοντική συμμετοχή" είναι το λιγότερο κοροϊδία αφού οι ελληνικές τράπεζες (για τις οποίες επίσης δεν χρειάζεται να υπάρξει παρέμβαση της τρόικας) συνεισφέρουν κατά συντριπτικό ποσοστό. Άρα τι μένει; Και πάλι όμως...

Το λεγόμενο Γαλλικό σχέδιο θα δώσει το τελευταίο χτύπημα στην χώρα μας. Καταρχήν το επιτόκιο είναι κολοσσιαίο για τα σημερινά ευρωπαϊκά δεδομένα. Δεύτερον η περίοδος αποπληρωμής είναι μικρή, αν ακολουθηθεί η πρόταση των Γερμανικών τραπεζών (10-15 έτη). Τρίτον η χώρα μας θ' αναγκαστεί ν' αγοράσει "ασφάλεια" από το "ευρωπαϊκό δίκτυ ασφαλείας", πράγμα που αυτή τη στιγμή δεν μπορεί πρακτικά να κάνει και τέταρτον, πέραν αυτού το ποσού, θα πρέπει να βρει τρόπους να καλύψει το 50% των δανείων στην ονομαστική τους αξία και όχι στην τρέχουσα. Αυτό είτε θα την οδηγήσει στην χρεωκοπία, είτε σ' ένα ξεπούλημα το οποίο θα περιλαμβάνει και τα εσώρουχα που φοράμε. Βέβαια οι Γάλλοι δεν το πρότειναν επειδή μας αγαπούν. Απλά οι Γαλλικές τράπεζες (όπως η BNP Paribas) και τα γαλλικά ασφαλιστικά ταμεία έχουν μεγάλη έκθεση στα ελληνικά ομόλογα και προσπαθούν να σπρώξουν εμάς στο γκρεμό για να σιγουρέψουν όσα περισσότερα μπορούν (πράγμα που αποδεικνύει πόσο κούφια λόγια είναι αυτά πέρι ευρωπαϊκής αλληλεγγύης).

Δεν είναι τυχαίο ότι πέραν από γνωστούς οικονομολόγους (όπως ο Randall Wray) ακόμα και φιλοκυβερνητικές εφημερίδες όπως το Βήμα, φαίνονται να συμφωνούν με αυτή μας τη θέση. Ο Παντελής Καψής γράφει χαρακτηριστικά: "Τις τεχνικές λεπτομέρειες μπορεί να μην τις καταλάβουμε ποτέ. Το επιτόκιο του 8%, όμως, με το οποίο πρότειναν να μας δανείσουν οι Γάλλοι, δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει ότι θα μας οδηγήσει στη χρεοκοπία. Δάνειο ζητάμε, όχι πιστοποιητικό θανάτου." Και δεν είναι ο μόνος. Αυτό το λένε εδώ και καιρό γνωστοί οικονομολόγοι που συντάσσονται με τη θέση των Γερμανών "σοφών". Ο αρχισυντάκτης επί τραπεζικών θεμάτων των Financial Times, Πάτρικ Τζένκινς τονίζει την ανάγκη να πληρώσουν και οι ιδιώτες επενδυτές, αφού "τόσα χρόνια επωφελούνταν από τα υψηλά επιτόκια που λάμβαναν".

Και βέβαια η λύση δεν είναι μόνο "η μείωση του επιπέδου του κόστους εξυπηρέτησης [σ.σ. επιτόκια) του χρέους αν το Μεσοπρόθεσμο προχωρήσει για να δούμε αν μπορεί να γίνει τίποτα ώστε να το κάνουμε περισσότερο βιώσιμο", όπως λέει ο Σουηδός υπουργός Οικονομικών. Το πρόβλημα είναι το ίδιο το χρέος που πρέπει να μειωθεί, κάτι που δεν έγινε την περίοδο που μπορούσε να γίνει δηλαδή πριν το 1ο μνημόνιο.

Με βάση τα δεδομένα που έχουμε στο τραπέζι, το "κούρεμα" των ομολόγων (για το οποίο έχουμε γράψει υπό την μορφή ερωτήσεων-απαντήσεων εδώ) ίσως να είναι η καλύτερη λύση. Είναι η πιο αξιοπρεπής; Όχι. Με βάση αυτά που θα μπορούσαμε να κάνουμε στο παρελθόν και αυτά που μπορούμε να κάνουμε τώρα (δείτε εδώ αναλυτικά), υπήρχαν και υπάρχουν άλλες κινήσεις που μπορούν να γίνουν ώστε και το χρέος να μειωθεί και να μπορούμε να σταθούμε αξιοπρεπώς χωρίς τη χρεοκοπία να γίνεται πράξη (έστω και για μια ημέρα). Γι' αυτό και θα συμφωνήσουμε με την κυβέρνηση: η συναίνεση είναι αναγκαία. Συναίνεση όχι όμως για "νέα μνημόνια" για τα οποία θα πανηγυρίζει στην υπογραφή τους (πάλι βάζοντας άλλα υπό ψήφιση και άλλα στην υπογραφή όπως έγινε και με το 1ο μνημόνιο και με το Μεσοπρόθεσμο) και μετά θα κλαίμε ομαδικά. Συναίνεση χρειάζεται για να βρούμε λύσεις με γνώμονα το δίκαιο και το καλό του λαού και όχι των πιστωτών. Αλλά αυτό αμφιβάλλουμε αν θα το δούμε ποτέ.

Και κάτι τελευταίο... Η ΔΕΠΑ (η ΔΕΚΟ που είναι υπεύθυνη για το φυσικό αέριο στην χώρα μας) αποτελεί μια από τις πρώτες εταιρείες δημοσίου συμφέροντος που βαίνουν υπό ιδιωτικοποίηση, χωρίς μάλιστα να υπάρχουν αντιδράσεις μεγέθους ανάλογου με αυτές που έχουμε για τις εταιρείες υδάτων και την ΔΕΗ. Εκ των υστέρων φαίνεται ότι αυτό είναι παράβλεψη όλων. Ο λόγος; Η θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη όσο αφορά την δίοδο ενεργειακών αγωγών από την Ρωσία, το Ιραν και τις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας προς την Ευρώπη. Για παράδειγμα, Ο ελληνικός, τουρκικός και ιταλικός αγωγός (ελληνοϊταλικός υποθαλάσσιος), που θα μεταφέρει φυσικό αέριο στη Δ. Ευρώπη (ITGI) αποτελεί ένα σημαντικό βήμα και ήδη προχωρεί. Σε αυτόν μετέχει η ελληνική ΔΕΠΑ, η ιταλική Edison και η τουρκική Botas. Έτσι δεν πρέπει να θεωρείται ως υπερβολή η εκτίμηση ότι Η ΔΕΠΑ θα αποτελέσει «μήλον της Εριδος» για τις μεγάλες ενεργειακές εταιρίες. Εν όψει της πώλησής της, όπως και όλες οι ΔΕΚΟ, ήδη πολλοί ετοιμάζονται να την «κτυπήσουν», προκειμένου, εκτός των άλλων, να αποκτήσουν πρόσβαση στον αγωγό ITGI, καθώς και σε άλλες μεγάλες¨"δουλειές". Για να μην πάμε στα ΕΛ.ΠΕ που η υπογραφή της νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας που "εξορθολόγισε" το εργασιακό κόστος και η μεγάλη κερδοφορία της, την κάνει σαφέστατα πιο θελκτική στα μάτια των υποψηφίων επενδυτών που βλέπουν μονοπώλια με σημαντικές θέσεις στα Βαλκάνια (ας μην ξεχνάμε οτι τα ΕΛ.ΠΕ. αποτελούν κι έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς της χώρας) να δίνονται έναντι χαμηλού τιμήματος. Τρελλοί είναι να μην τρέξουν ν' αγοράσουν; (Τουλάχιστον ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Νότια Κρήτη και το Ιόνιο - για τις υπόλοιπες περιοχές δεν βλέπουμε να γίνεται τίποτα αφού εκκρεμεί ακόμα το θέμα της ΑΟΖ για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ).

Πηγές ειδήσεων: "Ελεύθερος Τύπος", "Πρώτο Θέμα", "Τα Νέα"