Ιστορίες της εποχής του κορωναϊού: Θεωρίες συνωμοσίας για την προέλευση της πανδημίας

Ταυτόχρονα με την εμφάνιση του κορωναϊού, εμφανίστηκε και μια μεγάλη σειρά θεωριών συνωμοσίας που προσπαθούσαν να εξηγήσουν την προέλευσή του. Οι δε θεωρίες αυτές βρήκαν πολλές φορές πρόσφορο έδαφος και σε επίπεδο κυβερνητικών στελεχών. Ξεκινώντας από τους Κινέζους που σ' επίπεδο τοπικών αξιωματούχων κατηγορούσαν τις ΗΠΑ ότι ο κορωναϊός ήταν αποτέλεσμα πειραμάτων του αμερικανικού στρατού που απελευθερώθηκε για ν' ανακόψει το "κινέζικο θαύμα" και συνεχίζοντας με τον Τράμπ που ονόμασε ανοιχτά τον ιό ως "κινέζικο" αφήνοντας αιχμές για δόλο στον τρόπο αντιμετώπισης του, στην αρχή της κρίσης, δεν μπορεί να προκαλεί έκπληξη ότι τέτοιες θεωρείες βρήκαν πρόσφορο έδαφος σε πολλούς ανθρώπους, που προσπαθούσαν να εξηγήσουν το πως η ζωή τους άλλαξε - σχεδόν "ξαφνικά" - σε τόσο μεγάλο βαθμό, χωρίς οι ίδιοι να μπορούν να κάνουν κάτι για ν' αλλάξουν τα πράγματα.

Έτσι διαβάζουμε για το πως το 5G δίκτυο βοηθάει στην "εξάπλωσή" του, στο πως ο Μπιλ Γκέιτς "χρηματοδότησε" την δημιουργία του, για το πως ο κορωναϊός έχει δημιουργηθεί "χρόνια πριν"σε εργαστήριο (τη στιγμή που δεκάδες έρευνες έχουν αποδείξει με αδιάσειστα στοιχεία ότι ο ιός μεταδόθηκε από ζώα σε ανθρώπους) και απλά τώρα βγήκε "εκτός ελέγχου" (χρησιμοποιώντας ως απόδειξη την ένδειξη που υπάρχει στο Dettol ότι "εξαφανίζει" από επιφάνειες τους κορωναϊούς  - παραβλέποντας ότι πριν την εμφάνιση του COVID-19 υπήρχαν άλλοι γνωστοί κορωναϊοί που επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό) κ.ο.κ. Η λίστα είναι ατελείωτη.

Στο όργιο παραπληροφόρησης βοήθησαν και αρκετοί επιστήμονες που εκφράζοντας - πολλές φορές επιστημονικά αναπόδεικτες στην συγκεκριμένη περίπτωση - προσωπικές απόψεις όσο αφορά τη διάδοση και την αντιμετώπιση του κορωναϊού, οδήγησαν στον πανικό ή την υπερβολική αισιοδοξία.

Κάποιες φορές όμως τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά απ' όσο μπορεί κανείς να φανταστεί και δεν χρειάζεται καμία θεωρία συνωμοσίας για να εξηγήσει το πως φτάσαμε στο σήμερα.

Τις τελευταίες 2-3 δεκαετίες ο άνθρωπος κάνει μια πρωτοφανή - έμμεση και άμεση - επίθεση στο οικοσύστημα του πλανήτη. Οι πάγοι στην Σιβηρία, την Γροιλανδία, την Ανταρκτική και τον Καναδά λιώνουν με ταχύτατους ρυθμούς, όχι μόνο ανεβάζοντας τη στάθμη του νερού παγκόσμια και διαταρράσοντας τα οικοσυστήματα, αλλά και απελευθερώνοντας βακτήρια που ήταν καλυμμένα στον πάγο για εκατομμύρια χρόνια  -βακτήρια και μικροοργανισμούς με τα οποία ο άνθρωπος δεν είχε έρθει ποτέ σ' επαφή. Παρθένα και αρχέγονα δάση στην Ασία, την Αφρική και τον Νότια Αμερική εξαφανίζονται δίνοντας χώρο σε δρόμους, χωριά, πόλεις και χωράφια για τους ανθρώπους - εκθέτοντας τον όμως παράλληλα σε ασθένειες, ιούς και βακτήρια για τα οποία ο οργανισμός μας δεν έχει αναπτύξει άμυνες. Το ίδιο συμβαίνει και με την μόλυνση και την υπεραλίευση των θαλασσών.

Αυτό όμως είναι μόνο η μία πλευρά του προβλήματος.

Αν αυτό συνέβαινε σε μια άλλη σχετικά σύγχρονη εποχή, οποιοσδήποτε ιός θα μπορούσε ν' αντιμετωπιστεί με μια σκληρή καραντίνα - τη μόνη σίγουρη μέθοδο που εφαρμόζεται σε τέτοιες περιπτώσεις από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα - και την ταυτόχρονη προσπάθεια για εύρεση θεραπείας.

Στην εποχή μας όμως, στην οποία κάποιος μπορεί να βρεθεί από την μία άκρη του κόσμου στην άλλη σε λιγότερο από 48 ώρες και όπου όλα θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους, κάτι τέτοιο φαντάζει δύσκολο: 

H επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού ως κυρίαρχου μοντέλου εξάσκησης εξουσίας, αδυνάτισε τις άμυνες αντίστασης των εθνικών συστημάτων υγείας, του μοναδικού τρόπου προστασίας της δημόσιας υγείας. Ο αριθμός των νοσοκομείων, των κλινών και των ΜΕΘ μειώθηκε, το στοκ των διαθέσιμων μέτρων προστασίας (μάσκες, γάντια, στολές προστασίας) εξαφανίστηκε, η επένδυση σε ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό έγινε σχεδόν μηδενική. Αυτό δεν ισχύει μόνο για χώρες, που χτυπήθηκαν βάναυσα από την πρόσφατη οικονομική κρίση, όπως η Ελλάδα, αλλά και σε εύρωστες όπως η Γαλλία και η Ιταλία. Έτσι σε μια περίπτωση πανδημίας - η οποία ήταν τόσο αναμενόμενη ώστε μεγάλα μουσεία του κόσμου όπως το Σμιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον, αφιέρωναν ολόκληρες αίθουσες για να εξηγήσουν το πως θα συμβεί και το πόσο αναπόφευκτη ήταν - η αδυναμία αντιμετώπισης ήταν μάλλον αναμενόμενη. 

Την ίδια στιγμή το δόγμα "η οικονομία πάνω απ' όλα", επικράτησε της κοινής λογικής στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, τόσο κατά τη φάση του περιορισμού διάδοσης όσο και της προετοιμασίας της αναπόφευκτης διάδοσης της στις διάφορες περιοχές του πλανήτη: π.χ. η Μεγάλη Βρετανία και η Γερμανία συνέχισαν να έχουν απευθείας αεροδρομική σύνδεση με το Γιουχάν μέχρι και το ολικό "lockdown" της περιοχής, ενώ επέτρεπαν δεκάδες εμπορικές πτήσεις με το Μιλάνο, την Φλωρεντία και το Τρεβίζο, σε μια περίοδο που ένα σημαντικό κομμάτι της Λομβαρδίας (η πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή εστία του κορωναϊού) ήταν αποκλεισμένο από τις ίδιες τις ιταλικές αρχές. Την ίδια στιγμή, καμία χώρα δε φρόντισε να προετοιμαστεί για την εμφάνιση του ιού: Τ' αποθέματα προστατευτικού υγιεινομικού υλικού παρέμεναν χαμηλά, η δημιουργία καινούργιων ΜΕΘ ήταν ανύπαρκτη καθώς και ο σχεδιασμός για τον τρόπο αντιμετώπισής του. 

Η δε ανυπαρξία συνεργασίας μεταξύ των χωρών, τόσο σε παγκόσμιο όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης μια ενδεχόμενης πανδημίας - κατέδειξε για μια ακόμα φορά ότι οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν χτισμένοι στην άμμο. π.χ. Προκαλεί το λιγότερο οργή το ότι "κατάσχονται" παραγγελίες υγιεινομικού υλικού καθώς μεταφέρονται από μια "συμμαχική" χώρα σε άλλη ενώ είναι εύλογη η απορία για την επόμενη μέρα όταν υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης της ασθένειας: από την μία καταστολή και "lockdowns" και από την άλλη εφαρμογή της "ανοσίας της αγέλης", που καθιστούν προβληματική τη συνύπαρξη της επόμενης μέρας. Βέβαια για να είμαστε ειλικρινείς αυτά συμβαίνουν και σ' εθνικό επίπεδο: είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρχει πανευρωπαϊκή συνεργασία για την αγορά υλικού, την ίδια στιγμή που πολιτείες των ΗΠΑ συναγωνίζονται η μία την άλλη αυξάνοντας σε δυσθεώρητα επίπεδα τις τιμές τους!

Τέλος φαίνεται ξεκάθαρα ότι η ανθρωπότητα δεν έλαβε σε καμία περίπτωση σοβαρά υπόψιν της, τα προηγούμενα "καμπανάκια" της γρίπης των πτηνών και των χοίρων. Η εμπειρία δεν εμπεδώθηκε και δεν έγινε κομμάτι του σχεδιασμού για την "επόμενη φορά". Το "δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού" έλεγαν οι αρχαίοι: εμείς φτάσαμε στις 3 και παραμείναμε αδαείς...

Που θέλουμε να καταλήξουμε; Οι θεωρίες συνωμοσίες είναι συνήθως καλές για να δώσουν εξηγήσεις σε καταστάσεις που θ' απομακρύνουν την ευθύνη από πάνω μας. Όπως έφταιγαν "οι Εβραίοι" για την οικονομική κατάσταση της Γερμανίας κατά τους ναζί την περίοδο του Μεσοπολέμου και "οι Έλληνες" για την αδυναμία των Τούρκων ν' αναπτύξουν σοβαροί οικονομική  δραστηριότητα στην Κωνσταντινούπολη τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, έτσι και σήμερα φταίει ο Γκέιτς και οι κεραίες του δικτύου 5G για τη διάδοση του κορωναϊού. Και αν για την περίπτωση Γκέιτς το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι ο άνθρωπος μιλούσε για την ανάγκη προετοιμασίας για τον κίνδυνο πανδημίας από το 2010 (έχοντας ξοδέψει εκατομμύρια για να ενισχύσει τους μηχανισμούς εντοπισμού και να βοηθήσει τον κόσμο να διδαχθεί από το μάθημα της γρίπης των πτηνών το 2002 (προσπαθώντας δηλ. να προλάβει ότι συνέβει με την περίπτωση του κορωναϊού), στην περίπτωση της 5G θεωρίας συνωμοσίας συναντώνται το επιστημονικά ακατόρθωτο με την ανοησία: Το 5G λειτουργεί μέσω ενός ηλεκτρομαγνητικού φάσματος - αποτελείται δηλαδή από κύματα φωτονίων μέσω των οποίων είναι αδύνατο να διαδοθούν βιολογικά σωματίδια (από τα οποία αποτελείται ο κορωνάϊος) αποτελούμενα από πρωτεϊνες και νουκλεϊκά οξέα. Απλώς - στη δική μας διάσταση και στο δικό μας σύμπαν - δεν μπορεί να συμβεί. 

Όπως και να έχει όμως είναι πολύ πιο εύκολο για όλους μας, να προσπαθήσουμε να βρούμε και να πιστέψουμε μια απίθανη ιστορία για την προέλευση ενός ιού, που αφαίρεσαι εκατομμύρια ζωής και κατέστρεψε πολύ περισσότερες. Η ανθρώπινη βλακεία και απρονοησία είναι σίγουρα πιο δύσκολο να κατηγορηθούν, σε κάθε περίπτωση...