Ποιος αφορούν τα συνέδρια των κομμάτων στην Ελλάδα του σήμερα;

Τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης και μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '90 τα συνέδρια των κομμάτων στην χώρα μας είχαν μεγάλη σημασία αφού καθόριζαν τις πολιτικές τους, το εκλογικό τους πρόγραμμα και τη στάση τους απέναντι στα θέματα που απασχολούσαν την κοινωνία. Τις εποχές εκείνες - που τα κόμματα είχαν ισχυρή κομματική βάση και αρκετές χιλιάδες μέλη - η εκλογή συνέδρου ήταν μια δύσκολη υπόθεση που προϋπόθετε εκατοντάδες ψήφους. Τα συνέδρια επίσης ήταν ένας τόπος όπου δοκιμάζονταν οι εσωκομματικές ισορροπίες - όχι μόνο σ' επίπεδο εκλογής στα κομματικά όργανα αλλά καθορισμού πολιτικών, με ουσιαστική και μαζική συμμετοχή των συνέδρων. Οι αρχηγοί των κομμάτων - ακόμα και σε περιόδους παντοδυναμίας - ήταν πάντα "μαζεμένοι" και πολλές φορές καθυστερούσαν τη διεξαγωγή τους μέχρι οι ισορροπίες να έρθουν προς το μέρος τους. Δεν είναι τυχαίο ότι π.χ. το 1ο συνέδριο της ΕΔΗΚ το 1978 οδήγησε στη διάσπαση των κεντρώου χώρου στην χώρα μας, ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου έδωσε το "ο.κ." να γίνει το πρώτο συνέδριο του κόμματος μόλις το 1984 (έχοντας κάνει εκτός συνεδρίου το μεγάλο εσωκομματικό ξεκαθάρισμα στα τέλη της δεκαετίας του 1970) ενώ το 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε την τελική νίκη των εκσυγχρονιστών απέναντι στο Παπανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ, με το οποίο είχε συμπράξει για τελευταία φορά ο Κώστας Λαλιώτης. Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι χρειάστηκαν να γίνει έκτακτο συνέδριο στην Ν. Δημοκρατία το 1981 ώστε να υπάρξουν προγραμματικές αλλαγές, καθώς και το ότι το ΚΚΕ έκανε δύο συνέδρια το 1991 (το 13ο και το 14ο) τα οποία οδήγησαν σε δύο μεγάλες διασπάσεις και καθόρισαν την μορφή του κόμματος εώς σήμερα.
Όλα αυτά τα συνέδρια ήταν μαζικά, απασχολούσαν τον μέσο Έλληνα και οι αποφάσεις των συνεδρίων ήταν εκείνες που έθεταν τις βάσεις - μέσα από μεγάλες αντιπαραθέσεις και διαμάχες - για το αύριο των κομμάτων και της χώρας. Μπορεί οι κομματικές ηγεσίες να ήλεγχαν σε μεγάλο βαθμό αποφάσεις και συζητήσεις, αλλά τουλάχιστον σου δινόταν η αίσθηση ότι τα συνέδρια μπορούσαν να συνεισφέρουν στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας.

Από ένα σημείο και μετά όμως ο χαρακτήρας των συνεδρίων άλλαξε. Οι σύνεδροι κατέληξαν να γίνονται αποκλειστικά χειροκροτητές των αρχηγών, οι αρνητικές εισηγήσεις και η κριτική έγινε σπανιότερη της γαλάζιας φάλαινας στο Αιγαίο, οι εισηγήσεις παρουσιάζονταν μπροστά σε άδεια καθίσματα με πολύ λίγους να παρακολουθούν ουσιαστικά το τι συμβαίνει εντός των αιθουσών που διεξάγονται οι διεργασίες και τους περισσότερους να ενδιαφέρονται μόνο για το πως θα κάνουν καινούργιες κομματικές γνωριμίες που θα τους δώσουν μέλλον στο "κομματικό αύριο". Είναι αλήθεια ότι πολύ λίγα συνέδρια τα τελευταία 20 χρόνια έδωσαν νέα πνοή στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας. Με την ταυτόχρονη μείωση του αριθμού των μελών των κομμάτων και τις κομματικές πολιτικές να καθορίζονται σχεδόν αποκλειστικά από μία κλειστή κάστα, τα συνέδρια

κατέληξαν να γίνουν μια τυπική διαδικασία, στην οποία υπήρχε συνωστισμός για τις θέσεις στον κομματικό μηχανισμό, και από την οποία λίγοι θυμούνταν τι είχε ειπωθεί. Ο δε συνωστισμός για τις κομματικές θέσεις γινόταν από ανθρώπους που για να φτάσουν στο συνέδριο εκλέγονταν από 20-30 άλλους - σημάδι της μικρής απήχησής τους από τον μέσο Έλληνα ψηφοφόρο. Ταυτόχρονα οι αποφάσεις των κομματικών οργάνων έχει τόση σημασία στον καθορισμό της πολιτικής που δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με μια πρόχειρη στατιστική πάνω το 80% των αποφάσεων των κεντρικών πολιτικών οργανώσεων των κυβερνητικών κομμάτων - οι οποίες δεν αφορούσαν εκ των υστέρων επικυρώσεις κυβερνητικών επιλογών - καταπατήθηκε μεταξύ των ετών 1996-2016.

Ο εκφυλισμός των κομματικών συνεδρίων αποδείχτηκε γι' άλλη μια φορά από το πρόσφατο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα συνέδριο που δεν έγινε πέρσυ - όταν υπήρχε ακόμα εσωκομματική αντιπολίτευση - γιατί κάτι τέτοιο θα έβγαζε "όλα τ' άπλυτα στη φόρα" και θα υπήρχε ουσιαστική άσκηση κριτικής προς την κομματική και κυβερνητική ηγεσία. Έγινε τώρα με διαδικασίες εξπρές, χωρίς να το πάρει χαμπάρι κανείς...Αν άκουγε δε κανείς τις εισηγήσεις και τις τοποθετήσεις των συνέδρων θα νόμιζε ότι είτε ζει σε άλλη χώρα (αφού τα πάντα παρουσιάζονταν σχεδόν ρόδινα) είτε το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συντελεί μια επανάσταση μεγαλύτερη από την Οκτωβριανή στην Ρωσία του 1917. Πουθενά αυτοκριτική για το πόσο έξω έπεσε ο Αλέξης ή για το πόσο μεγάλο είναι το συντελεθέν ξεπούλημα. Κουβέντα για τα παλιά συνθήματα περί "άδικου" ΕΝΦΙΑ, για την προστασία των δημοσίων αγαθών, για τα λιμάνια, τ' αεροδρόμια, για τις συντάξεις...Δεν είναι τυχαίο ότι ο μεγαλύτερος φορομπήχτης των τελευταίων

χρόνιων Τρύφωνας Αλεξιάδης εκλέχθηκε πανηγυρικά στην κεντρική πολιτική επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με σειρά άλλων προσώπων που έλαμψαν στον αγώνα "ποιος θα καταπατήσει γρηγορότερα εδάφια από το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ". Η αυτιστικού τύπου ιδεοληψία των συνέδρων επιβεβαιώθηκε αφού παρακάπτοντας ιδιωτικοποιήσεις, ανεργία, αυξανόμενο χρέος, μαζική μετανάστευση, προσφυγικό, δικαιοσύνη, Καλογρίτσες, ΕΝΦΙΑ, φορολογία, ασφαλιστικό, αυτοί φρόντισαν να εκλέξουν εκ των πρώτων στην ΚΠΕ τους πλέον αποτυχημένους υπουργούς της κυβέρνησης, δηλ. τους Φίλη, Πολλάκη και Ξάνθο: το δε πρώτο επειδή "τα έβαλε με την εκκλησία"

(δίνοντας του αέρα για να συνεχίσει να βγαίνει στα κανάλια να μπουρδολογεί) τους δε δεύτερους γιατί "τα έβαλαν με τους δημοσιογράφους" (που τολμούν να τονίζουν ότι επί των ημερών τους τα νοσοκομεία είναι υπό διάλυση, οι διοικητές συνεχίζουν να είναι χαμηλού επιπέδου και πλέον δεν καλύπτονται όχι μόνο οι θέσεις των μονίμων γιατρών στις μονάδες υγείας αλλά επιπλέον και αυτές των ειδικευομένων).
Το highlight βέβαια του συνεδρίου - και η απόδειξη του χαμηλού επιπέδου των συνέδρων - ήταν η επιβολή της επανάληψης της ψηφοφορίας για την μέγιστη ποσόστωση των στελεχών που κατέχουν κυβερνητική θέση, στην ΚΠΕ. Ένα περιστατικό που θα διδάσκετε σε σεμινάρια εκπαίδευσης υποψηφίων ηγετών απολυταρχικών καθεστώτων ως παράδειγμα προς μίμηση και το οποίο χάρισε στιγμές γέλιου στην αντιπολίτευση. 

Αλλά ας είμαστε σοβαροί. Το συνέδριο, οι αποφάσεις του και τα συμπεράσματά του αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει σωτηρία σ' αυτή την χώρα: όταν ένα (υποτίθεται) αριστερό κόμμα δεν αντιδράει στην μετάλλαξή του σε κάτι δεξιότερο του δεξιού, όταν οι αντιδράσεις για την επιβολή πολιτικών από ξένα κέντρα είναι μηδαμινές, όταν δεν υπάρχει ουσιαστική κριτική για τίποτα από τα δεκάδες αρνητικά της κυβέρνησης και για την κρίση νεποτισμού και βολέματος που έχει συνεπάρει όλα τα κυβερνητικά στελέχη, όταν δε βγαίνει ως κεντρικό μήνυμα προς τα έξω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να συγκρουστεί με την Εκκλησία (τον μόνο οργανισμό που του στάθηκε στο προσφυγικό και όχι μόνο), σε πιάνει θλίψη για τα όσα μας περιμένουν - ανεξάρτητα αν είσαι ΣΥΡΙΖΑ ή όχι...

Η μόνη ελπίδα που υπάρχει είναι ν' αποδειχτεί γι' άλλη μια φορά τα τελευταία χρόνια, αυτό που γράψαμε στην αρχή: ότι τα συνέδρια των κομμάτων στην χώρα μας γίνονται για γίνουν και οι αποφάσεις τους δεν αφορούν και δεν επηρεάζουν κανένα και τίποτα...

Τα σκίτσα είναι του Α.Πετρουλάκη ("Καθημερινή"), του Κ.Γρηγοριάδη ("Εφημερίδα των Συντακτών"), του Κ.Μητρόπουλου ("Τα Νέα"), του Γ.Ιωάννου ("Εφημερίδα των Συντακτών") και του Δ.Χαντζόπουλου ("Καθημερινή").