Αναρτήσεις
Τι σημαίνει το "Ναι" και τι σημαίνει το "Όχι"; Προσπαθήσαμε να αναλύσουμε τις πιθανές περιπτώσεις, απαντώντας σε πιθανές ερωτήσεις...
Στο πρώτο μέρος εξετάζουμε το τομέα του συνταξιοδοτικού, των ιδιωτικοποιήσεων και παραθέτουμε τις εκτιμήσεις μας στις περιπτωσεις υπερψήφισης και απόρριψης των προτάσεων των δανειστών.
Τι σημαίνει το «Ναι»...
Συνταξιοδοτικό:
*Θα εφαρμοστεί πλήρως ο νόμος του 2010, γνωστός και ως νόμος «Λοβέρδου» (3863/2010). Αυτό μεταφράζεται, για όσους θα βγουν στη σύνταξη από 1.1.2015 και μετά το εξής: Μικρή μείωση (έως 1% ετησίως) για τις υψηλές συντάξεις και αντίστοιχα μικρή αύξηση (0,5% - 0,8% ετησίως) για τις χαμηλές συντάξεις.
*Μείωση συνταξιοδοτικής δαπάνης, άρα μείωση συντάξεων, τόσο για το τρέχον έτος όσο και για το επόμενο. Η εξοικονόμηση θα ανέλθει το 2015 σε 0,25% - 0,5% του ΑΕΠ και σε 1% του ΑΕΠ για το 2016.
*Πρόωρη συνταξιοδότηση: Εφαρμογή ισχυρών αντικινήτρων. Συμπεριλαμβάνονται ποινές για την πρόωρη συνταξιοδότηση και σταδιακή εξάλειψη των εξαιρέσεων εξαιτίας κεκτημένων δικαιωμάτων υιοθετώντας προσαρμόζοντας όλους στο όριο ηλικίας των 67 ετών ή των 62 ετών με 40 χρόνια εργασίας μέχρι το 2022, με τη ρύθμιση αυτή να αφορά όλους όσοι συνταξιοδοτούνται (με την εξαίρεση τα βαρέα και ανθυγειινά και τις μητέρες παιδιών με ειδικές ανάγκες ΑΜΕΑ) μετά τις 30 Ιουνίου του 2015. Θα υπάρξει ειδική νομοθεσία που θα προβλέπει ετήσιο πέναλτι για όσους επηρεάζονται από την επέκταση των ορίων συνταξιοδότησης, και θέλουν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα ίση με 16% επί της σύνταξης που θα χορηγείται, για κάθε έτος μικρότερο του 62ου έτους ηλικίας του δικαιούχου.
*Εντάσσονται όλα τα επικουρικά ταμεία στο ΕΤΕΑ, γεγονός που υποκρύπτει περικοπές επικουρικών συντάξεων για τα ταμεία που χορηγούν συντάξεις με άλλους όρους (πχ ΤΕΑΠΑΣΑ, ταμείο εργαζομένων στα Σώματα Ασφαλείας). Διασφάλιση ότι από την 1η Ιανουαρίου 2015 όλα τα επικουρικά ταμεία μπορούν να χρηματοδοτηθούν χωρίς την κρατική χρηματοδότηση, μόνο με δικούς τους πόρους και ταυτόχρονη εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.
*Περιορισμός δικαιούχων που λαμβάνουν τη σύνταξη των ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ.
*Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ για όλους τους συνταξιούχους μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2019. Η ρύθμιση θα αφορά άμεσα το 20% των «υψηλότερων» δικαιούχων.
*Πάγωμα των μηνιαίων εγγυημένων συνταξιοδοτικών εισφορών σε ονομαστικούς όρους έως το 2021.
*Όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά τις 30 Ιουνίου 2015 θα τους παρέχεται η βασική εγγυημένη σύνταξη, εάν είναι ηλικίας κάτω των 67 ετών. Σήμερα η βασική σύνταξη ανέρχεται στα 280 ευρώ το μήνα. Το αναλογικό τμήμα της σύνταξής τους θα το λάβουν μετά το 67ο έτος της ηλικίας τους.
*Αύξηση των εισφορών υγείας από 4% σε 6% τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις, γεγονός που αποτελεί έμμεση «οριζόντια» περικοπή όλων των συντάξεων.
*Σταδιακή κατάργηση των χρηματοδοτούμενων εξαιρέσεων και εναρμόνιση των εισφορών όλων των ασφαλιστικών ταμείων με αυτές που ισχύουν στο ΙΚΑ από την 1η Ιουλίου 2015. Το μέτρο αυτό επηρεάζει κυρίως του ασφαλισμένους αγρότες στον ΟΓΑ. Ο λόγος είναι ότι ο Οργανισμός για να καλύψει τις συνταξιοδοτικές του δαπάνες, χρηματοδοτείται σε ποσοστό 80% από τον κρατικό προϋπολογισμό. Έτσι, στο ενδεχόμενο που σταματούσε η κρατική χρηματοδότηση θα έπρεπε ο ΟΓΑ να προχωρήσει σε δραματική αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εν ενεργεία ασφαλισμένων για να καλύψει τη διαφορά. Υπολογίζεται ότι θα πραγματοποιηθεί έως και τριπλασιασμός των εισφορών. Έτσι, για παράδειγμα, εάν σήμερα ασφαλισμένος αγρότης καταβάλλει 63 ευρώ το μήνα εισφορά, στο νέο καθεστώς θα κληθεί να πληρώσει περίπου 190 ευρώ το μήνα.
*Στενότερη σύνδεση μεταξύ εισφορών και παροχών. Το μέτρο αυτό, αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέες παρεμβάσεις προς το χειρότερο στις συντάξεις.
*Διεύρυνση και εκσυγχρονισμός τόσο του συστήματος εισφορών όσο και της συνταξιοδοτικής βάσης για τους αυτοαπασχολούμενους, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς από το ονομαστικό στο πραγματικό εισόδημα και υποβολή στη διαδικασία καταβολής βασικών εισφορών. Το μέτρο αυτό υποκρύπτει παρεμβάσεις έως και πιθανή κατάργηση της βασικής σύνταξης που χορηγεί ο ΟΑΕΕ στους συνταξιούχους του πρώην ΤΕΒΕ.
*Εναρμόνιση των κανόνων για τα συνταξιοδοτικά προνόμια του ΟΓΑ με το υπόλοιπο συνταξιοδοτικό σύστημα, εκτός εάν ο ΟΓΑ ενσωματωθεί σε άλλα ταμεία.
*Η συγχώνευση των ασφαλιστικών ταμείων θα λάβει χώρα έως το τέλος του 2017 και σε διάστημα δύο ετών. Το 2015 η διαδικασία θα ενεργοποιηθεί μέσω νομοθεσίας που θα ενώνει όλα τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
Ιδιωτικοποιήσεις:
Για να πούμε τα πράγματα απλά, ιδιωτικοποιούνται - σε τιμές χαμηλότερες από την πραγματική και αντικειμενική τους αξία - τα πάντα (λιμάνια, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι, φορέας διαχείρισης ηλεκτρικού ρεύματος, Ελληνικό, δημόσιες εκτάσεις κ.λπ.), εκτός από τα μουσεία, τους θεσμοθετημένους αρχαιολογικούς χώρους, και τους φορείς διαχείρισης υδάτων - γιατί αυτό αντίκειται στις ευρωπαϊκές νομοθεσίες και το Σύνταγμα - ενώ δεν έχουν περάσει ακόμα στον έλεγχο του ΤΑΙΠΕΔ. Αυτό έχει πολλές παραμέτρους, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση που προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων, η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να επιστρέψει ευρωπαϊκές επιδοτήσεις (που έχει παραλάβει για τ' αεροδρόμια των Χανίων και της Θεσσαλονίκης) που θα εξαλείψουν το όφελος από την πώλησή του συνόλου αυτών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Και οι ελληνικές προτάσεις περιλαμβάνουν εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις, αλλά αποκλείονται απ' αυτό ο ΑΔΜΗΕ (φορέας διαχείρησης ηλεκτρικής ενέργειας), η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ (το 10% του Δημοσίου) και επανεξετάζεται η λίστα των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου που είναι υπό τον έλεγχο του ΤΑΙΠΕΔ.
Τι σημαίνει το «Όχι»
Εάν υπερψηφιστεί το «Όχι» στο δημοψήφισμα, τότε είναι πιθανό να επανακάμψει στο προσκήνιο η ελληνική πρόταση, που επίσης περιλαμβάνει σημαντικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό, έστω και λιγότερο επώδυνες. Αυτό βέβαια δεν είναι σίγουρο καθότι, θεωρείται ότι σε μια τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να προσεγγίσει περισσότερο το "πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης".
Σε κάθε περίπτωση η τελευταίε ελληνική πρόταση περιλαμβάνει:
Συνταξιοδοτικό:
* ΕΚΑΣ: Η ελληνική πλευρά, επιθυμεί την αντικατάσταση και όχι την κατάργηση, του ΕΚΑΣ έως το 2018 και την αντικατάστασή του με μια άλλη προνοιακή παροχή.
*Πρόωρη συνταξιοδότηση: Η κυβέρνηση αντιπροτείνει σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας από τον Οκτώβριο του 2015 έως το 2022. Όμως, ούτε στην ελληνική πρόταση υπάρχει αναφορά σε προστασία θεμελιωμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Επίσης, υπάρχει σύγκλιση στην επιβολή πρόσθετου πέναλτι 10%, εκτός από το 6% που ισχύει σήμερα, για όσους επιδιώξουν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα.
*Λειτουργία νόμου «Λοβέρδου: Η κυβέρνηση θέλει να καταργήσει συνολικά το νόμο 3863/2010 που θέσπισε τη βασική και την αναλογική σύνταξη και να επαναφέρει τις παλαιότερες διατάξεις.
*Εισφορές - Ταμεία: Η κυβέρνηση στην αντιπρότασή της φαίνεται να υιοθετεί την ιδιαίτερα σκληρή απαίτηση των δανειστών, που κάνει λόγο για εναρμόνιση των εισφορών όλων των Ταμείων, με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση των ασφαλισμένων του ΟΓΑ.
* Εισφορές: Η κυβέρνηση επιμένει στην πρόταση για αύξηση στο 5% των αντίστοιχων εισφορών των συνταξιούχων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, από 4% που είναι σήμερα. Επίσης επιθυμεί αντίστοιχη αύξηση και στην επικουρική σύνταξη. Κάνει ακόμα ειδική αναφορά στο μέτρο της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών του ΙΚΑ κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες (2,9 για εργοδότες και 1 για εργαζόμενους), μέτρο που είχε απορριφθεί από τους δανειστές ως υφεσιακό.
*Συνταξιοδοτική δαπάνη: Η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται την πρόταση των δανειστών για εξοικονόμηση 0,25%-0,5% του ΑΕΠ για το 2015, δηλαδή 450 εκατ. ευρώ έως 900 εκατ. ευρώ και 1% του ΑΕΠ για το 2016, δηλαδή 1,8 δισ. ευρώ, που σημαίνει περικοπές στις συντάξεις.
*Επικουρική σύνταξη: Η ελληνική πλευρά αποδέχεται την ενοποίηση των ταμείων υπό το ΕΤΕΑ, χωρίς να αναφέρεται σε κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης, όχι όμως και την εύρεση ισοδύναμων.
*ΣτΕ: Η Ελλάδα δεσμεύεται να καλύψει το κόστος (έως 2 δισεκ ευρώ) της απόφασης του Συμβουλίου Επικρατείας για αποκατάσταση των συντάξεων
*ΟΑΕΕ: Η Ελλάδα εξετάζει τον υπολογισμό των εισφορών με βάση το πραγματικό εισόδημα, παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο συνδέεται και με τον επανέλεγχο της βασικής σύνταξης.
*Ταμεία: Οι Ενοποιήσεις Ασφαλιστικών Ταμείων, η Ελλάδα προτείνει να ολοκληρωθούν σε τρεις φάσεις, έως το 2018.
*ΟΓΑ: Η Ελλάδα αποδέχεται επανέλεγχο στις συντάξεις των ανασφάλιστων υπερηλίκων.
Πιθανά σενάρια
Σε κάθε περίπτωση τόσο οι δανειακές πληρωμές της χώρας παραμένουν εκκρεμείς μέχρι τα τέλη του Ιουλίου.
α) Ο ελληνικός λαός υπερψηφίζει την πρόταση των δανειστών:
Τα μέτρα που περιγράφονται στην τελευταία πρόταση των δανειστών εφαρμόζονται (ίσως με μικρές αλλαγές - ως ένδειξη καλής θελήσεως από τους δανειστές), με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το χρέος (παρά τ' αντιθέτως θρυλούμενα), είναι δεδομένο ότι η Ελλάδα θ' αναγκαστεί να ζητήσει νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα (βλ. Μνημόνιο) εντός 6 μηνών - για το δεδομένο διάστημα μέχρι τότε η Ελλάδα θα έχει καλυμμένες τις δανειακές της υποχρεώσεις, αλλά θα πρέπει να βρει τρόπους για την χρηματοδότηση των υπόλοιπων αναγκών της, δεδομένου ότι τα ποσά του δανείου θα καλύπτουν αυτές και μόνο. Τα μέτρα που θα ζητηθούν θα είναι φυσικά επιπλέον σε ότι εφαρμοστεί, σχεδόν αυτόματα με το "ναι" - παράλληλα δε, η χρηματοδότηση θα γίνει από το νέο μηχανισμό υποστήριξης της ευρωζώνης, ο οποίος έχει αυστηρότερους όρους όχι μόνο για την αποταμίευση αλλά ακόμα και για την έναρξη συνομιλιών με τους αιτούντες δάνειο.
Είναι δεδομένο επίσης ότι σε μια τέτοια περίπτωση, θα υπάρξουν πιέσεις προς την κυβέρνηση να παραιτηθεί και να υπάρξει είτε προσφυγή στις κάλπες (πιθανό σενάριο) ή ν' αντικατασταθεί με μια κυβέρνηση στην οποία θα συνυπάρχουν ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι (αδύνατο). Ο Πρωθυπουργός προς το παρόν διαβεβαιώνει ότι θα εφαρμόσει την εντολή του λαού, αλλά οπωσδήποτε θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο γι' αυτόν να το κάνει πράξη με δεδομένη την αμφισβήτηση που θα έχει ν' αντιμετωπίσει από το εξωτερικό και το εσωτερικό. Σε κάθε περίπτωση, οι δανειστές θα προτιμούσαν μια πιο βολική κυβέρνηση - τύπου Παπαδήμου ή Σαμαρά - αφού θεωρούν τον ΣΥΡΙΖΑ αντιδραστικό στοιχείο.
Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση πάντως, είναι πιθανόν οι έλεγχοι κεφαλαίου να παραμείνουν σε ισχύ, αλλά σε λιγότερο έντονο βαθμό.
β) Ο ελληνικός λαός καταψηφίζει την πρόταση των δανειστών:
Η Ελλάδα ζητάει ουσιαστική επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, έχοντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ανά χείρας. Σ' αυτή την περίπτωση, παραμένει ασαφές το πόσο αυτές θα κρατήσουν, όπως φυσικά και το αποτέλεσμα που θα έχουν.
Σε περίπτωση που είναι επιτυχείς, η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει (σχεδόν κατ' ελάχιστον) τα μέτρα των προτάσεων που κατέθεσε, με την ελπίδα όμως να μπορέσει ν' αποφύγει κάποια απ' αυτά, σε περίπτωση που βρει εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης ή έσοδα. Το σενάριο αυτό έχει χαμηλές πιθανότητες εφαρμογής, δεδομένου ότι αν εξαιρέσει κανείς την πιθανή χρηματοδότηση από την καινούργια διεθνή τράπεζα των BRICS ή την προ-είσπραξη εσόδων από τον ελληνό-τουρκικό-ρωσικό αγωγό, δεν υπάρχουν τέτοιες προοπτικές στον ορίζοντα. Η επιτυχία θα εξαρτάται κυρίως από το σαφές πλάνο για την διαχείριση του χρέους και κατά πόσο οι δανειστές θα είναι έτοιμοι να δώσουν μια ουσιαστική ελάφρυνσή του σε άμεσο χρονικό διάστημα.
Αν είναι αποτυχείς τότε υπάρχει καινούργια σειρά σεναρίων: καταρχήν η Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένη - για να σώσει οτιδήποτε αν σώζεται - να καταγγείλει μέρος του δημόσιου χρέους, χρησιμοποιώντας τα συμπεράσματα της διεθνούς επιτροπής λογιστικού ελέγχου που συνεδρίασε υπό την αιγίδα της ελληνικής Βουλής. Όσο συμβαίνει αυτό - για το οποίο η προσφυγή θα πρέπει να γίνει σε διεθνές δικαστήριο - το ελληνικό χρέος θα παραμένει "παγωμένο", αλλά παράλληλα θεωρείται αδύνατο να μπορέσει η χώρα μας να διεκδικήσει χρηματοδότηση από τις διεθνείς αγορές.
Σενάριο εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη και το ευρώ, δεν υφίσταται - γιατί αυτό δεν μπορεί να συμβεί με βάση τις συνθήκες δημιουργίας του ευρώ. Παρόλα αυτά, οι πιέσεις προς την χώρα μας θα ενταθούν - με κάθε τρόπο.
Σε θεωρητική βάση, όσο βρισκόμαστε εντός ευρώ, η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη να στηρίζει τις τράπεζες (έστω και αν εφαρμόσει "κούρεμα ενεχύρων"), παρέχοντας ρευστότητα. Το πόσο θα μπορέσει όμως να συνεχίσει να το κάνει (δεδομένης της μεγάλης έκθεσής της στις ελληνικές τράπεζες) παραμένει άγνωστο - και εκεί ακριβώς είναι ο κίνδυνος τόσο για το ευρώ, όσο και για την χώρα μας.
Και σε αυτήν την περίπτωση, οι έλεγχοι κεφαλαίου θα παραμείνουν σε ισχύ: η διάρκειά τους και ο βαθμός τους, θα εξαρτηθεί από το πιο σενάριο θα επικρατήσει.
(με στοιχεία από το dikaiologitika.gr)
Στο πρώτο μέρος εξετάζουμε το τομέα του συνταξιοδοτικού, των ιδιωτικοποιήσεων και παραθέτουμε τις εκτιμήσεις μας στις περιπτωσεις υπερψήφισης και απόρριψης των προτάσεων των δανειστών.
Τι σημαίνει το «Ναι»...
Συνταξιοδοτικό:
*Θα εφαρμοστεί πλήρως ο νόμος του 2010, γνωστός και ως νόμος «Λοβέρδου» (3863/2010). Αυτό μεταφράζεται, για όσους θα βγουν στη σύνταξη από 1.1.2015 και μετά το εξής: Μικρή μείωση (έως 1% ετησίως) για τις υψηλές συντάξεις και αντίστοιχα μικρή αύξηση (0,5% - 0,8% ετησίως) για τις χαμηλές συντάξεις.
*Μείωση συνταξιοδοτικής δαπάνης, άρα μείωση συντάξεων, τόσο για το τρέχον έτος όσο και για το επόμενο. Η εξοικονόμηση θα ανέλθει το 2015 σε 0,25% - 0,5% του ΑΕΠ και σε 1% του ΑΕΠ για το 2016.
*Πρόωρη συνταξιοδότηση: Εφαρμογή ισχυρών αντικινήτρων. Συμπεριλαμβάνονται ποινές για την πρόωρη συνταξιοδότηση και σταδιακή εξάλειψη των εξαιρέσεων εξαιτίας κεκτημένων δικαιωμάτων υιοθετώντας προσαρμόζοντας όλους στο όριο ηλικίας των 67 ετών ή των 62 ετών με 40 χρόνια εργασίας μέχρι το 2022, με τη ρύθμιση αυτή να αφορά όλους όσοι συνταξιοδοτούνται (με την εξαίρεση τα βαρέα και ανθυγειινά και τις μητέρες παιδιών με ειδικές ανάγκες ΑΜΕΑ) μετά τις 30 Ιουνίου του 2015. Θα υπάρξει ειδική νομοθεσία που θα προβλέπει ετήσιο πέναλτι για όσους επηρεάζονται από την επέκταση των ορίων συνταξιοδότησης, και θέλουν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα ίση με 16% επί της σύνταξης που θα χορηγείται, για κάθε έτος μικρότερο του 62ου έτους ηλικίας του δικαιούχου.
*Εντάσσονται όλα τα επικουρικά ταμεία στο ΕΤΕΑ, γεγονός που υποκρύπτει περικοπές επικουρικών συντάξεων για τα ταμεία που χορηγούν συντάξεις με άλλους όρους (πχ ΤΕΑΠΑΣΑ, ταμείο εργαζομένων στα Σώματα Ασφαλείας). Διασφάλιση ότι από την 1η Ιανουαρίου 2015 όλα τα επικουρικά ταμεία μπορούν να χρηματοδοτηθούν χωρίς την κρατική χρηματοδότηση, μόνο με δικούς τους πόρους και ταυτόχρονη εφαρμογή ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.
*Περιορισμός δικαιούχων που λαμβάνουν τη σύνταξη των ανασφάλιστων υπερηλίκων του ΟΓΑ.
*Σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ για όλους τους συνταξιούχους μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου 2019. Η ρύθμιση θα αφορά άμεσα το 20% των «υψηλότερων» δικαιούχων.
*Πάγωμα των μηνιαίων εγγυημένων συνταξιοδοτικών εισφορών σε ονομαστικούς όρους έως το 2021.
*Όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά τις 30 Ιουνίου 2015 θα τους παρέχεται η βασική εγγυημένη σύνταξη, εάν είναι ηλικίας κάτω των 67 ετών. Σήμερα η βασική σύνταξη ανέρχεται στα 280 ευρώ το μήνα. Το αναλογικό τμήμα της σύνταξής τους θα το λάβουν μετά το 67ο έτος της ηλικίας τους.
*Αύξηση των εισφορών υγείας από 4% σε 6% τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις, γεγονός που αποτελεί έμμεση «οριζόντια» περικοπή όλων των συντάξεων.
*Σταδιακή κατάργηση των χρηματοδοτούμενων εξαιρέσεων και εναρμόνιση των εισφορών όλων των ασφαλιστικών ταμείων με αυτές που ισχύουν στο ΙΚΑ από την 1η Ιουλίου 2015. Το μέτρο αυτό επηρεάζει κυρίως του ασφαλισμένους αγρότες στον ΟΓΑ. Ο λόγος είναι ότι ο Οργανισμός για να καλύψει τις συνταξιοδοτικές του δαπάνες, χρηματοδοτείται σε ποσοστό 80% από τον κρατικό προϋπολογισμό. Έτσι, στο ενδεχόμενο που σταματούσε η κρατική χρηματοδότηση θα έπρεπε ο ΟΓΑ να προχωρήσει σε δραματική αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εν ενεργεία ασφαλισμένων για να καλύψει τη διαφορά. Υπολογίζεται ότι θα πραγματοποιηθεί έως και τριπλασιασμός των εισφορών. Έτσι, για παράδειγμα, εάν σήμερα ασφαλισμένος αγρότης καταβάλλει 63 ευρώ το μήνα εισφορά, στο νέο καθεστώς θα κληθεί να πληρώσει περίπου 190 ευρώ το μήνα.
*Στενότερη σύνδεση μεταξύ εισφορών και παροχών. Το μέτρο αυτό, αν και δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέες παρεμβάσεις προς το χειρότερο στις συντάξεις.
*Διεύρυνση και εκσυγχρονισμός τόσο του συστήματος εισφορών όσο και της συνταξιοδοτικής βάσης για τους αυτοαπασχολούμενους, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς από το ονομαστικό στο πραγματικό εισόδημα και υποβολή στη διαδικασία καταβολής βασικών εισφορών. Το μέτρο αυτό υποκρύπτει παρεμβάσεις έως και πιθανή κατάργηση της βασικής σύνταξης που χορηγεί ο ΟΑΕΕ στους συνταξιούχους του πρώην ΤΕΒΕ.
*Εναρμόνιση των κανόνων για τα συνταξιοδοτικά προνόμια του ΟΓΑ με το υπόλοιπο συνταξιοδοτικό σύστημα, εκτός εάν ο ΟΓΑ ενσωματωθεί σε άλλα ταμεία.
*Η συγχώνευση των ασφαλιστικών ταμείων θα λάβει χώρα έως το τέλος του 2017 και σε διάστημα δύο ετών. Το 2015 η διαδικασία θα ενεργοποιηθεί μέσω νομοθεσίας που θα ενώνει όλα τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
Ιδιωτικοποιήσεις:
Για να πούμε τα πράγματα απλά, ιδιωτικοποιούνται - σε τιμές χαμηλότερες από την πραγματική και αντικειμενική τους αξία - τα πάντα (λιμάνια, αεροδρόμια, αυτοκινητόδρομοι, φορέας διαχείρισης ηλεκτρικού ρεύματος, Ελληνικό, δημόσιες εκτάσεις κ.λπ.), εκτός από τα μουσεία, τους θεσμοθετημένους αρχαιολογικούς χώρους, και τους φορείς διαχείρισης υδάτων - γιατί αυτό αντίκειται στις ευρωπαϊκές νομοθεσίες και το Σύνταγμα - ενώ δεν έχουν περάσει ακόμα στον έλεγχο του ΤΑΙΠΕΔ. Αυτό έχει πολλές παραμέτρους, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση που προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων, η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να επιστρέψει ευρωπαϊκές επιδοτήσεις (που έχει παραλάβει για τ' αεροδρόμια των Χανίων και της Θεσσαλονίκης) που θα εξαλείψουν το όφελος από την πώλησή του συνόλου αυτών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Και οι ελληνικές προτάσεις περιλαμβάνουν εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις, αλλά αποκλείονται απ' αυτό ο ΑΔΜΗΕ (φορέας διαχείρησης ηλεκτρικής ενέργειας), η ΔΕΗ, ο ΟΤΕ (το 10% του Δημοσίου) και επανεξετάζεται η λίστα των περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου που είναι υπό τον έλεγχο του ΤΑΙΠΕΔ.
Τι σημαίνει το «Όχι»
Εάν υπερψηφιστεί το «Όχι» στο δημοψήφισμα, τότε είναι πιθανό να επανακάμψει στο προσκήνιο η ελληνική πρόταση, που επίσης περιλαμβάνει σημαντικές παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό, έστω και λιγότερο επώδυνες. Αυτό βέβαια δεν είναι σίγουρο καθότι, θεωρείται ότι σε μια τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να προσεγγίσει περισσότερο το "πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης".
Σε κάθε περίπτωση η τελευταίε ελληνική πρόταση περιλαμβάνει:
Συνταξιοδοτικό:
* ΕΚΑΣ: Η ελληνική πλευρά, επιθυμεί την αντικατάσταση και όχι την κατάργηση, του ΕΚΑΣ έως το 2018 και την αντικατάστασή του με μια άλλη προνοιακή παροχή.
*Πρόωρη συνταξιοδότηση: Η κυβέρνηση αντιπροτείνει σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας από τον Οκτώβριο του 2015 έως το 2022. Όμως, ούτε στην ελληνική πρόταση υπάρχει αναφορά σε προστασία θεμελιωμένων συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Επίσης, υπάρχει σύγκλιση στην επιβολή πρόσθετου πέναλτι 10%, εκτός από το 6% που ισχύει σήμερα, για όσους επιδιώξουν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα.
*Λειτουργία νόμου «Λοβέρδου: Η κυβέρνηση θέλει να καταργήσει συνολικά το νόμο 3863/2010 που θέσπισε τη βασική και την αναλογική σύνταξη και να επαναφέρει τις παλαιότερες διατάξεις.
*Εισφορές - Ταμεία: Η κυβέρνηση στην αντιπρότασή της φαίνεται να υιοθετεί την ιδιαίτερα σκληρή απαίτηση των δανειστών, που κάνει λόγο για εναρμόνιση των εισφορών όλων των Ταμείων, με αποτέλεσμα τη σημαντική επιβάρυνση των ασφαλισμένων του ΟΓΑ.
* Εισφορές: Η κυβέρνηση επιμένει στην πρόταση για αύξηση στο 5% των αντίστοιχων εισφορών των συνταξιούχων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, από 4% που είναι σήμερα. Επίσης επιθυμεί αντίστοιχη αύξηση και στην επικουρική σύνταξη. Κάνει ακόμα ειδική αναφορά στο μέτρο της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών του ΙΚΑ κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες (2,9 για εργοδότες και 1 για εργαζόμενους), μέτρο που είχε απορριφθεί από τους δανειστές ως υφεσιακό.
*Συνταξιοδοτική δαπάνη: Η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται την πρόταση των δανειστών για εξοικονόμηση 0,25%-0,5% του ΑΕΠ για το 2015, δηλαδή 450 εκατ. ευρώ έως 900 εκατ. ευρώ και 1% του ΑΕΠ για το 2016, δηλαδή 1,8 δισ. ευρώ, που σημαίνει περικοπές στις συντάξεις.
*Επικουρική σύνταξη: Η ελληνική πλευρά αποδέχεται την ενοποίηση των ταμείων υπό το ΕΤΕΑ, χωρίς να αναφέρεται σε κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης, όχι όμως και την εύρεση ισοδύναμων.
*ΣτΕ: Η Ελλάδα δεσμεύεται να καλύψει το κόστος (έως 2 δισεκ ευρώ) της απόφασης του Συμβουλίου Επικρατείας για αποκατάσταση των συντάξεων
*ΟΑΕΕ: Η Ελλάδα εξετάζει τον υπολογισμό των εισφορών με βάση το πραγματικό εισόδημα, παρά το γεγονός ότι κάτι τέτοιο συνδέεται και με τον επανέλεγχο της βασικής σύνταξης.
*Ταμεία: Οι Ενοποιήσεις Ασφαλιστικών Ταμείων, η Ελλάδα προτείνει να ολοκληρωθούν σε τρεις φάσεις, έως το 2018.
*ΟΓΑ: Η Ελλάδα αποδέχεται επανέλεγχο στις συντάξεις των ανασφάλιστων υπερηλίκων.
Πιθανά σενάρια
Σε κάθε περίπτωση τόσο οι δανειακές πληρωμές της χώρας παραμένουν εκκρεμείς μέχρι τα τέλη του Ιουλίου.
α) Ο ελληνικός λαός υπερψηφίζει την πρόταση των δανειστών:
Τα μέτρα που περιγράφονται στην τελευταία πρόταση των δανειστών εφαρμόζονται (ίσως με μικρές αλλαγές - ως ένδειξη καλής θελήσεως από τους δανειστές), με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το χρέος (παρά τ' αντιθέτως θρυλούμενα), είναι δεδομένο ότι η Ελλάδα θ' αναγκαστεί να ζητήσει νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα (βλ. Μνημόνιο) εντός 6 μηνών - για το δεδομένο διάστημα μέχρι τότε η Ελλάδα θα έχει καλυμμένες τις δανειακές της υποχρεώσεις, αλλά θα πρέπει να βρει τρόπους για την χρηματοδότηση των υπόλοιπων αναγκών της, δεδομένου ότι τα ποσά του δανείου θα καλύπτουν αυτές και μόνο. Τα μέτρα που θα ζητηθούν θα είναι φυσικά επιπλέον σε ότι εφαρμοστεί, σχεδόν αυτόματα με το "ναι" - παράλληλα δε, η χρηματοδότηση θα γίνει από το νέο μηχανισμό υποστήριξης της ευρωζώνης, ο οποίος έχει αυστηρότερους όρους όχι μόνο για την αποταμίευση αλλά ακόμα και για την έναρξη συνομιλιών με τους αιτούντες δάνειο.
Είναι δεδομένο επίσης ότι σε μια τέτοια περίπτωση, θα υπάρξουν πιέσεις προς την κυβέρνηση να παραιτηθεί και να υπάρξει είτε προσφυγή στις κάλπες (πιθανό σενάριο) ή ν' αντικατασταθεί με μια κυβέρνηση στην οποία θα συνυπάρχουν ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι (αδύνατο). Ο Πρωθυπουργός προς το παρόν διαβεβαιώνει ότι θα εφαρμόσει την εντολή του λαού, αλλά οπωσδήποτε θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο γι' αυτόν να το κάνει πράξη με δεδομένη την αμφισβήτηση που θα έχει ν' αντιμετωπίσει από το εξωτερικό και το εσωτερικό. Σε κάθε περίπτωση, οι δανειστές θα προτιμούσαν μια πιο βολική κυβέρνηση - τύπου Παπαδήμου ή Σαμαρά - αφού θεωρούν τον ΣΥΡΙΖΑ αντιδραστικό στοιχείο.
Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση πάντως, είναι πιθανόν οι έλεγχοι κεφαλαίου να παραμείνουν σε ισχύ, αλλά σε λιγότερο έντονο βαθμό.
β) Ο ελληνικός λαός καταψηφίζει την πρόταση των δανειστών:
Η Ελλάδα ζητάει ουσιαστική επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, έχοντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ανά χείρας. Σ' αυτή την περίπτωση, παραμένει ασαφές το πόσο αυτές θα κρατήσουν, όπως φυσικά και το αποτέλεσμα που θα έχουν.
Σε περίπτωση που είναι επιτυχείς, η Ελλάδα θα πρέπει να εφαρμόσει (σχεδόν κατ' ελάχιστον) τα μέτρα των προτάσεων που κατέθεσε, με την ελπίδα όμως να μπορέσει ν' αποφύγει κάποια απ' αυτά, σε περίπτωση που βρει εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης ή έσοδα. Το σενάριο αυτό έχει χαμηλές πιθανότητες εφαρμογής, δεδομένου ότι αν εξαιρέσει κανείς την πιθανή χρηματοδότηση από την καινούργια διεθνή τράπεζα των BRICS ή την προ-είσπραξη εσόδων από τον ελληνό-τουρκικό-ρωσικό αγωγό, δεν υπάρχουν τέτοιες προοπτικές στον ορίζοντα. Η επιτυχία θα εξαρτάται κυρίως από το σαφές πλάνο για την διαχείριση του χρέους και κατά πόσο οι δανειστές θα είναι έτοιμοι να δώσουν μια ουσιαστική ελάφρυνσή του σε άμεσο χρονικό διάστημα.
Αν είναι αποτυχείς τότε υπάρχει καινούργια σειρά σεναρίων: καταρχήν η Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένη - για να σώσει οτιδήποτε αν σώζεται - να καταγγείλει μέρος του δημόσιου χρέους, χρησιμοποιώντας τα συμπεράσματα της διεθνούς επιτροπής λογιστικού ελέγχου που συνεδρίασε υπό την αιγίδα της ελληνικής Βουλής. Όσο συμβαίνει αυτό - για το οποίο η προσφυγή θα πρέπει να γίνει σε διεθνές δικαστήριο - το ελληνικό χρέος θα παραμένει "παγωμένο", αλλά παράλληλα θεωρείται αδύνατο να μπορέσει η χώρα μας να διεκδικήσει χρηματοδότηση από τις διεθνείς αγορές.
Σενάριο εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη και το ευρώ, δεν υφίσταται - γιατί αυτό δεν μπορεί να συμβεί με βάση τις συνθήκες δημιουργίας του ευρώ. Παρόλα αυτά, οι πιέσεις προς την χώρα μας θα ενταθούν - με κάθε τρόπο.
Σε θεωρητική βάση, όσο βρισκόμαστε εντός ευρώ, η ΕΚΤ είναι υποχρεωμένη να στηρίζει τις τράπεζες (έστω και αν εφαρμόσει "κούρεμα ενεχύρων"), παρέχοντας ρευστότητα. Το πόσο θα μπορέσει όμως να συνεχίσει να το κάνει (δεδομένης της μεγάλης έκθεσής της στις ελληνικές τράπεζες) παραμένει άγνωστο - και εκεί ακριβώς είναι ο κίνδυνος τόσο για το ευρώ, όσο και για την χώρα μας.
Και σε αυτήν την περίπτωση, οι έλεγχοι κεφαλαίου θα παραμείνουν σε ισχύ: η διάρκειά τους και ο βαθμός τους, θα εξαρτηθεί από το πιο σενάριο θα επικρατήσει.
(με στοιχεία από το dikaiologitika.gr)
