Αλλαγές, συγχωνεύσεις και κλείσιμο σε ΑΕΙ και ΤΕΙ στην χώρα μας...(Τι σχεδιάζετε για Σχολές και Τμήματα)

Το θέμα ανανεώθηκε με την κατάθεση του σχεδίου "Αθηνά" (Γενάρης 2013)

Είδηση (προερχόμενη από το "Έθνος" εξου και το στρογγύλεμα των λέξεων και η γενικότερη απαξίωση με την οποία αντιμετωπίζονται ορισμένες πτυχές του θέματος): Σχέδιο με την κωδική ονομασία «Αθηνά» έρχεται να σαρώσει ΑΕΙ και ΤΕΙ, από την επόμενη κιόλας ακαδημαϊκή χρονιά. H «Αθηνά» θα κλείσει άμεσα, τουλάχιστον τέσσερα περιφερειακά πανεπιστήμια, και περισσότερες από 150 σχολές ανώτατης και ανώτερης τεχνολογικής εκπαίδευσης.
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας, καθώς αυτό επιβάλλεται από την οικονομική συγκυρία, την τρόικα, αλλά και από τις ακαδημαϊκές συνθήκες, που φαίνονται ώριμες για κάτι τέτοιο.
Τα πρώτα λουκέτα στα ΑΕΙ θα μπουν εντός του 2013.
Στο «μικροσκόπιο των προτεραιοτήτων» φαίνεται να εισέρχονται άμεσα τα πανεπιστήμια: Στερεάς Ελλάδος, Δυτικής Ελλάδος, Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, ενώ θα χρειαστεί να συγχωνευθούν σχολές και στα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου, Αιγαίου, Θράκης και Θεσσαλίας.

Στην ίδια φάση του σχεδίου αναδιοργάνωσης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, περισσότερα από 150 τμήματα χαμηλής έως ανύπαρκτης ζήτησης από τους υποψηφίους, τα οποία συγχρόνως παρουσιάζουν και μια φθίνουσα πορεία στην «παραγωγή πτυχιούχων» την τελευταία πενταετία, θα κλείσουν. Η σάρωση θα αφορά όλα τα ΑΕΙ αλλά και τα ΤΕΙ, για τα οποία το φοιτητικό ενδιαφέρον έχει εκλείψει εδώ και χρόνια. Ο υπουργός Παιδείας κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτό­πουλος, εγκατέλειψε το όνομα «Καλλικράτης» που είχε δυσφημιστεί από τα ΜΜΕ, καθώς θεωρήθηκε ότι... δεν επιτέλεσε το καθήκον του, και δίνει στη μεταρρύθμισή το όνομα «Αθηνά», συνώνυμο της σοφίας και της σύνεσης.Το σχέδιο «Αθηνά» στην παιδεία εκτιμάται ότι θα προσφέρει εξορθολογισμό του αριθμού των σχολών, αλλά και «λογική και ευαισθησία», προς τους φοιτητές, το διδακτικό προσωπικό και τις τοπικές κοινωνίες.

1. Πώς θα γίνει το «κούρεμα»
Εντός του Αυγούστου, αναλαμβάνει τα ηνία της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) ο νέος πρόεδρός της, κι αμέσως η ομάδα εργασίας για την αναδιοργάνωση των ΑΕΙ-ΤΕΙ πιάνει δουλειά. Ενα από τα κρίσιμα θέματα που θα διαχειριστεί η ΑΔΙΠ είναι η σύνταξη μελέτης για τη νέα «γεωγραφία» της ανώτατης εκπαίδευσης, για την οποία θα γίνει διάλογος με τους εκπροσώπους των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ.
Με βάση προηγούμενα πορίσματα για τα συμβαίνοντα στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης η ΑΔΙΠ θα προτείνει τα κριτήρια...για το «κούρεμα» των σχολών. Κριτήρια, ακαδημαϊκά, κοινωνικά και οικονομικά. Στόχος θα είναι η συσπείρωση των δυνάμεων των πανεπιστημίων, καθώς και το σταμάτημα της πανσπερμίας και του κατακερματισμού των σχολών. Συγχωνεύσεις παντού... το σύνθημα.
2. ΤΕΙ στα αζήτητα
Ψηλά στη λίστα της... αποψίλωσης βρίσκονται περίπου 60 τμήματα ΤΕΙ με χαμηλή ζήτηση και ποσοστά αποφοίτησης σχεδόν μηδενικά. Εντατικά θα μελετηθούν οι σχολές Διοίκησης Επιχειρήσεων, Τουρισμού, Ιχθυοκαλλιεργειών, Υδατοκαλλιεργειών, Ανθοκομίας, Βιολογικών Καλλιεργειών και άλλες που στέκονται... ασθενώς στον χάρτη των τεχνολογικών ιδρυμάτων, και οι περισσότερες από αυτές θα κλείσουν. Ηδη στο φετινό μηχανογραφικό έπαψαν να υφίστανται 11 σχολές των ΤΕΙ. «Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα σημαντικό πρόβλημα ως προς τη στρέβλωση της αποστολής των ΤΕΙ, τα οποία τείνουν να υιοθετήσουν το ακαδημαϊκό προφίλ του πανεπιστημιακού τομέα», αναφέρει χαρακτηριστικά Εκθεση του Υπ. Παιδείας.
3. Τα πρώτα λουκέτα
Συμφωνα με τα στοιχεία των Εκθέσεων της ΑΔΙΠ και του ΟΟΣΑ, είναι δεκάδες οι όμοιες σχολές. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν 22 Παιδαγωγικά τμήματα, 32 σχολές Πληροφορικής, 14 Γεωπονίας, 14 Θεάτρου, 21 σχολές Αρχιτεκτονικής, 36 Οικονομικά τμήματα και 50 τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων! Ετσι λοιπόν το πρώτο βήμα εξορθολογισμού αποφασίστηκε να γίνει με τα Πανεπιστήμια Στερεάς Ελλάδος, Δυτικής Ελλάδας, Μακεδονίας και Δυτικής Μακεδονίας.
Παλαιότερες μελέτες, ως προς αυτά τα ΑΕΙ, κατέληγαν στο ότι, τα δύο Τμήματα του Παν. Στερεάς Ελλάδας θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενσωματωθούν στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, λόγω ύπαρξης συναφών Τμημάτων σε αυτά, ενώ οι σχολές του Δυτικής Ελλάδας θα μπορούσαν να επανέλθουν στο Παν. Ιωαννίνων. Στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας: Τα Τμήματα της Φλώρινας ενσωματώνονται εύκολα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τα δύο Τμήματα Μηχανικών στην Κοζάνη δεν έχουν υποδομές και δεν θεωρούνται βιώσιμα. Πάντως ο εξορθολογισμός των ΑΕΙ-ΤΕΙ θα βασιστεί σε τρεις συνιστώσες:

• Στη Θεματική, όπου θα συγχωνευθούν τμήματα για να αποτελέσουν στη συνέχεια διευρυμένες ακαδημαϊκές μονάδες.
• Στη χωροταξική συνιστώσα, που θα σημάνει μετακινήσεις πολλών «αδύναμων» σχολών προς σχολές ελκυστικότερες, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους.
• Στη Διοικητική, όπου ολόκληρα ΑΕΙ θα ενσωματωθούν σε άλλα με παρόμοια θεματική κατεύθυνση.

4. Στο κόκκινο... 150 σχολές
Ο ανασχεδιασμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που είναι προ των πυλών, θα περικόψει δραστικά το πλήθος των ΑΕΙ και των ΤΕΙ. Σήμερα λειτουργούν 24 ΑΕΙ σε 36 διαφορετικές πόλεις και 16 ΤΕΙ σε 40 πόλεις και κωμοπόλεις. Συνολικά υπάρχουν περισσότερα από 590 τμήματα. Από το 1999 έως το 2009 ιδρύθηκαν περίπου 100 νέα Τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ, λόγω της χρηματοδότησης από την ΕΕ.
Από τα πανεπιστήμια, όσα βρίσκονται σε Αττική, Πάτρα, Iωάννινα, Κέρκυρα και Χανιά λειτουργούν σε μία πόλη, ενώ τα υπόλοιπα «απλώνονται» σε δύο έως έξι πόλεις.
Προβλέψεις
Αναλόγως με τις τελικές αποφάσεις για το κλείσιμο ή τη συγχώνευση σχολών, θα υπάρξει αντίστοιχη πρόβλεψη και για τον αριθμό των ήδη φοιτούντων σε υπό κατάργηση πανεπιστήμια και τμήματα.
Αλλωστε η κατάργηση ή η συγχώνευση των ΑΕΙ δεν θα σημάνει αυτόματα και τη διακοπή των σπουδών των φοιτητών.
Η μεταφορά τους σε ομοειδή επιστημονικά αντικείμενα, των πανεπιστημίων υποδοχής, είναι ένας τρόπος να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Γεγονός είναι όμως ότι ανάμεσα στα ακαδημαϊκά ή κοινωνικά κριτήρια τα οποία θα αναζητήσει η ομάδα εργασίας της ΑΔΙΠ και του υπ. Παιδείας θα είναι και ο αριθμός των φοιτητών-σπουδαστών στα υπό λουκέτο ιδρύματα. Οσον αφορά τα δεκάδες ΤΕΙ που αναμένεται να...κοπούν οριστικά από το χάρτη, αυτά είναι ήδη απαξιωμένα από τους σπουδαστές τους, εδώ και χρόνια.
Τι προτείνει ο ΟΟΣΑ για το «κούρεμα» των σχολών
Το ελληνικό σύστημα ανώτερης εκπαίδευσης αποτελείται από πολλά μικρότερα, ιδιαιτέρως κατακερματισμένα τμήματα με υψηλά επίπεδα αλληλοεπικάλυψης. Τα προβλήματα εντοπίζονται σε πολλά επίπεδα:
Εντός περιφερειών: η Ελλάδα έχει παρουσιάσει αύξηση ιδρυμάτων, αλλά ακόμα σημαντικότερο στοιχείο ως προς την αποδοτικότητα είναι ότι τόσο τα πανεπιστήμια όσο και τα ΤΕΙ έχουν δημιουργήσει παραρτήματα, συχνά με ένα ή δύο τμήματα μόνο, σε μικρές πόλεις εντός των περιφερειών τους.
Στο πλαίσιο ομοίων επιστημονικών κλάδων: προγράμματα πτυχίων σε συγκεκριμένες επιστήμες και επαγγέλματα έχουν διασπαστεί σε μικρότερα προγράμματα, που διαφέρουν ελάχιστα μεταξύ τους, ενδεχομένως για να δικαιολογηθεί η δημιουργία νέων τμημάτων και ο αυξημένος αριθμός ακαδημαϊκών θέσεων.
Τα παραδείγματα
Εξειδικεύοντας ακόμη περισσότερο, οι ιθύνοντες του ΟΟΣΑ προχωρούν στην ανάδειξη χαρακτηριστικών παραδειγμάτων, για τους ομοειδείς επιστημονικούς κλάδους:
Στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης υπάρχουν δύο χωριστά τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ένα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και το άλλο στις Σέρρες).
Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών υπάρχει ένα Τμήμα Οικονομικών και ένα Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών. Επιπλέον, στο ίδιο Πανεπιστήμιο υπάρχει ένα Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και ένα άλλο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας.
Στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, υπάρχει ένα Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και ένα Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης.
Στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας υπάρχουν ξεχωριστά τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Μάρκετινγκ και Διοίκησης Διαδικασιών (βρίσκεται στην Εδεσσα) και Διοικητικής Τεχνολογίας (βρίσκεται στη Νάουσα).
Στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης υπάρχουν ξεχωριστά τμήματα Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών.
Στο Πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου υπάρχουν τμήματα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τηλεπικοινωνιών και επίσης Επιστήμης και Τεχνολογίας Υπολογιστών.         

Μεταξύ των αλλαγών που επέρχονται, περιλαμβάνεται η ομοσπονδοποίηση των πανεπιστημίων των Αθηνών σε ένα ίδρυμα όπου θα υπάγονται διοικητικά όλα τα πανεπιστημιακά Ιδρύματα, πλην του Πανεπιστήμιου Αθηνών και του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου. Δημιουργείται επίσης ένα ομόσπονδο Τεχνολογικό Ιδρυμα Αθήνας (ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά και ΑΣΠΑΙΤ ενώνονται) ενώ αναβαθμίζεται το διεθνές πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το οποίο θα επικοινωνεί με έδρες ελληνικών σπουδών στο εξωτερικό.

Σε πρώτη φάση

Σύμφωνα με τον κ. Αρβανοτόπουλο, στην Αθήνα θα λειτουργεί ένα ομοσπονδιακού τύπου πανεπιστήμιο, κατά τα πρότυπα της Βρετανίας και Γαλλίας, με την επωνυμία «Αδαμάντιος Κοραής» στο οποίο εντάσσονται το Γεωπονικό, το Οικονομικό, το Πάντειο, το Πανεπιστήμιο Πειραιά και το Χαροκόπειο. Οι πόλεις που δεν θα έχουν κανένα τμήμα ή σχολή είναι 12. Πρόκειται για την Ιεράπετρα, τον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, το Αίγιο, την Αμαλιάδα, τη Λευκάδα, το Αργοστόλι, τη Ναύπακτο, τη Λειβαδιά, τα Μουδανιά, τη Βέροια, την Έδεσσα και τη Νάουσα.

Παράλληλα, θα μειωθούν κατά 94 τα τμήματα στο φετινό μηχανογραφικό των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων. Πέρυσι ήταν 480 και τώρα θα είναι 386.

Επίσης, θα υπάρξει αύξηση των εισακτέων στα πανεπιστήμια, κατά 15% και ιδιαίτερα σε σχολές και τμήματα θετικής κατεύθυνσης, ενώ στα ΤΕΙ θα υπάρξει μείωση περίπου 30% σε τμήματα με ομοειδές γνωστικό αντικείμενο.

Σην Αθήνα δημιουργείται Ομοσπονδοτεχνολογικό Ίδρυμα, στο οποίο υπάγονται τα ΤΕΙ Αθήνας, Πειραιά και η ΑΣΠΑΙΤΕ, ενώ, αναβαθμίζεται το Διεθνές Πανεπιστήμιο και θα συνδεθεί με τμήματα Ελληνικών Σπουδών πανεπιστημίων του εξωτερικού. Τα πανεπιστήμια με διοικούσες επιτροπές ή λιγότερα από τέσσερα τμήματα της περιφέρειας απορροφώνται από άλλα πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος, χωρίζεται στα δύο και τα τμήματα της Λαμίας μεταφέρονται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ενώ ένα τμήμα απορροφάται από το Πάντειο. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας συγχωνεύεται με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ενώ, δύο τμήματά του μεταφέρονται στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας απορροφάται από το Πανεπιστήμιο Πατρών. Δεν θα απολυθούν ή απομακρυνθούν από την εργασία τους το διδακτικό προσωπικό και οι εργαζόμενοι στα τμήματα που συγχωνεύονται ή απορροφώνται. Επίσης, οι φοιτητές των τμημάτων αυτών θα παραμείνουν ώσπου να τελειώσουν τις σπουδές τους, αλλά θα μεταφερθούν στο τμήμα που θα απορροφήσει το δικό τους, σε όποιες περιπτώσεις συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το ίδιο θα γίνει με τους διδάσκοντες και τους εργαζόμενους. Ακόμη, δεν θα εφαρμοστεί το πλαφόν της βάσης του 10.

Σχόλιο: Επειδή το άρθρο αντικατοπτρίζει την άποψη του υπουργείου θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε που θεωρούμε ότι υπάρχει λάθος και που όντως χρειάζονται αλλαγές, ξεκινώντας από τη γενική παρατήρηση ότι υπάρχει μια σαφέστατη (και επικίνδυνη) σύγχυση μεταξύ Τμήματος, Σχολής και Πανεπιστημίου. Ένας διαχωρισμός είναι απαραίτητος για να δούμε ποια θα είναι η βέλτιστη επόμενη κίνηση.

Καταρχήν να παραδεχθούμε το αυτονόητο. Το άνοιγμα δεκάδων σχολών με πολιτικά κριτήρια ήταν μια λανθασμένη τακτική που άνθισε τις δύο προηγούμενες δεκαετίες στην χώρα μας. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι όλες οι κινήσεις ήταν λανθασμένες, ούτε ότι τα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν είχαν σκοπό ύπαρξης και προσφοράς. Το μεγάλο πρόβλημα της Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης στην χώρα μας, είναι ότι δημιουργήθηκαν Σχολές χωρίς επαγγελματικά προσόντα και αντικείμενο, με την κάλυψη μιας θεωρητικής μελέτης για το τι "θα" συνέβαινε και όχι την πραγματική κατάσταση. Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν όντως υπάρχουν Σχολές που έχουν μειωμένη ζήτηση, γιατί είναι συνδεδεμένες είτε με (κακώς) απαξιωμένες επαγγελματικές δραστηριότητες (βλ. ιχθυοκαλλιέργειες), είτε γιατί θεωρείται ότι το "πτυχίο δεν χρειάζεται γιατί τα ξέρουμε όλα" (αγροτική και ζωϊκή παραγωγή), είτε ο χώρος λειτουργεί με τέτοια ασυδοσία που το πτυχίο θεωρείται περίπου ως "βάρος" γιατί συνδέεται με την ανάγκη πληρωμής μεγαλύτερου μισθού (βλ. τουρισμός).
Αυτό δείχνει το ότι ούτε το κράτος λειτούργησε όπως θα έπρεπε επιβάλλοντας κάποια ποιοτικά στάνταρντς σε κάποιους κλάδους, ενώ και οι δραστηριοποιούμενοι στους τομείς αυτούς λειτουργούν με βάση το γρήγορο κέρδος και όχι προσβλέποντας σε βάθος χρόνου. Γι' αυτό και στην αγροτική και ζωϊκή παραγωγή η πλειοψηφία λειτουργεί με όρους της δεκαετίας του '60, γι' αυτό και στον τουρισμό έχουμε μείνει στο "Rooms to Let" της δεκαετίας του '80, στον Ζορμπά και τον μουσακά. Αυτό πρέπει ν' αλλάξει και να υπάρξει ενημέρωση για τα σαφή πλεονεκτήματα εκπαίδευσης και αποτελέσματος, πράγμα που είναι δουλειά των επαγγελματικών κλάδων, των πανεπιστημίων και του κράτους.
 
Με βάση το πνεύμα της προσφοράς και της ζήτησης, όντως κάποια Τμήματα δεν έχουν λόγω ύπαρξης - αυτό όμως δε σημαίνει ότι οι προσφερόμενοι κλάδοι θα πρέπει να καταργηθούν αυτόματα: π.χ. Είναι μεγάλο εκπαιδευτικό πισωγύρισμα για μια χώρα που θέλει (θεωρητικά) να στηριχθεί στην αγροτική παραγωγή της να σταματήσουν να παρέχονται κύκλοι σπουδών σε "Βιολογικές Καλλιέργειες", "Υδατοκαλλιέργειες" κ.ο.κ. που είναι το μέλλον στον αγροτικό τομέα. Θα πρέπει να υπάρξει εμπεριστατομένη μελέτη, στην οποία ο βασικός άξονας ΔΕΝ θα είναι η μείωση του κόστους αλλά ο (καλώς εννοούμενος) εξορθολισμός. Μια λύση θα μπορούσε να είναι το να δίνεται η δυνατότητα σ' ένα Τμήμα να προσφέρει κύκλους σπουδών χωρίς την ταύτιση τους με ομότιτλο Τμήμα.

Κατά την άποψή μας, η θεωρεία της "αλληλοκάλυψης" είναι αφελής και επικίνδυνη. Σε όλο τον προηγμένο κόσμο, υπάρχει σαφής η τάση για δημιουργία εξιδικευμένων κύκλων σπουδών και τμημάτων και επομένως ο παρεμφερής τίτλος ενός τμήματος με κάποιο άλλο, δεν υποδηλώνει αυτόματα και ταύτιση. Μπορεί όντως στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης να υπάρχουν ξεχωριστά τμήματα Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών, αλλά μια προσεκτική μελέτη στο ερευνητικό έργο, τα μαθήματα και το γνωστικό αντικείμενο των δυο τμημάτων δείχνει τη διαφορά τους. Το ίδιο συμβαίνει σε σειρά άλλων τμημάτων. Δεν είναι αληθές αυτό παντού αλλά είναι η πλειοψηφία. Ενδεχομένως, να χρειάζεται ο επαναπροσδιορισμός των στόχων τους (π.χ. η προσφορά μόνο μεταπτυχιακών, η μεγαλύτερη σύνδεση τους με την έρευνα κ.λπ),  αλλά αυτό θα πρέπει να γίνει με γνώμονα το που βρίσκεται η παγκόσμια τάση και ποιές είναι οι ανάγκες μας, ερευνητικά, ως χώρα.

Από κει και πέρα το θέμα της διασποράς των ΑΕΙ είναι ένα ζήτημα το οποίο θα πρέπει ν΄απασχολήσει. Το ζητούμενο όμως και πάλι δεν μπορεί να είναι μόνο οικονομικό, αλλά να έχει σχέση με τα προσφερόμενα και την αναγκαιότητα τους. Σε μια εποχή που οι πανεπιστημιακές σπουδές είναι ανάγκη, είναι προφανές ότι τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ στην Ελλάδα δεν μπορεί να είναι 3-4, "τοποθετημένα" στις 3-4 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Από την άλλη όμως δεν μπορούν να είναι και 40. Θα μπορούσε ίσως να υπάρξει μια υποβάθμιση τους σε επίπεδο Σχολών που να προσφέρεται γνώση βασισμένη στις τοπική παραγωγική δραστηριότητα και τεχνογνωσία ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει κεντρική διοίκηση ΑΕΙ.

Έχοντας το τελευταίο ως βάση σκέψης (δεν θα μπορούσες π.χ. να έχεις Σχολή Αρχιτεκτονικής σε μια πόλη που στην ουσία δημιουργήθηκε τα τελευταία 40 χρόνια, ούτε να διδάσκεις Ιχθυοκαλλιέργειες στην Κρήτη που δεν υπάρχουν υποδομές), δε θεωρούμε λάθος τη διασπορά τμημάτων και σχολών σε διάφορες πόλεις. Συμβαίνει σε πολλά μεγάλα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο, τα οποία προσφέρουν εξιδεικευμένα τμήματα σε διαφορετικές πόλεις που το αντικείμενο συνδέεται με την τοπική παράδοση ή οικονομία.Πρέπει να υπάρχει βέβαια ένα σαφές σκεπτικό και μια περιφερειακή ενότητα - αλλά ως ιδέα και πρακτική είναι επιτυχημένη.

Κλείνοντας να παρατηρήσουμε ότι σε όλες τις τελευταίες μεταρρυθμίσεις απουσιάζουν δύο βασικά στοιχεία. Το πρώτο είναι η επαναβεβαίωση του αρχικού στόχου της εξιδίκευσης με τον οποίο δημιουργήθηκε η τρίτη γενιά πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της χώρας μας (βλ. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πολυτεχνείο Κρήτης κ.ά). Ενώ αρχικά σ' αυτά δημιουργούνταν τμήματα με καινοτόμο γνωστικό αντικείμενο, μοναδικά στον ελληνικό χώρο, στη συνέχεια είχαμε την αντιγραφή τους ή τη δημιουργία σε αυτά κορεσμένων τμημάτων, πράγμα που δημιούργησε συνθήκες "καθυστέρησης". Αυτό οδήγησε εν μέρει στα σημερινά φαινόμενα.

Το δεύτερο είναι ο επανακαθορισμός του ρόλου των ΤΕΙ. Ο πρόσφατος νόμος (μπορείτε να βρείτε εδώ στοιχεία για την υπερψήφισή του και εδώ την αναλυτική παρουσίασή του) άφηνε περιθώρια αναβάθμισής τους και εξομείωσής τους με τα ΑΕΙ, πράγμα που είναι λανθασμένο και ακυρώνει ουσιαστικά το λόγο ύπαρξής τους. Τα ΤΕΙ δημιουργήθηκαν για τη εκπαίδευση επικουρικού προσωπικού στο επιστημονικό προσωπικό (π.χ. Εργοδηγοί για Μηχανικούς) και παροχή τεχνολογικής εκπαίδευσης σε κλάδους που η δημιουργία ΑΕΙ δεν ήταν αναγκαία (π.χ. Τουριστικά Επαγγέλματα). Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι η εκπαίδευση είναι απαραίτητα κατώτερη - σημαίνει ότι η κατεύθυνσή της είναι διαφορετική και ολόκληροι τομείς στους κλάδους που υπάρχουν ΑΕΙ, δεν καλύπτονται ή η κάλυψή τους είναι επιδερμική. Επομένως η εξομείωσή τους είναι επικίνδυνη όσο αφορά την παροχή υπηρεσιών ιδιαίτερα στους κλάδους που σχετίζονται με την ασφάλεια και την υγεία (βλ. Πολυτεχνικές Σχολές). Ακόμα όμως και αν γινόταν αναβάθμιση, αυτό θα χρειαζόταν μεγάλες επενδύσεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό, εργαστήρια ενώ παράλληλα θα στερούσε από Τεχνολόγους την αγορά οδηγώντας σε υπόβαθμιση των πτυχίων των αντίστοιχων ΑΕΙ. Το πρόβλημα αυτό παραμένει ανοιχτό και τώρα.

Τέλος να παρατηρήσουμε το εξής: μήπως η μείωση των εισακτέων, σε μια κοινωνία που επιζητά εναγωνίως την απόκτηση ενός πτυχίου, θα οδηγήσει στην αύξηση της πελατείας σε όλα εκείνα τ' αμφιβόλου ποιότητας ιδιωτικά ΚΜΣ (λεπτομέρειες γι' αυτά εδώ) τα οποία λειτουργούν ασύδοτα στην χώρα μας; Δεν λέμε όχι εξαρχής - απλά το τοποθετούμε ως τροφή για σκέψη...

(Μέσα σ' όλα παρουσιάστηκε και το αναθεωρημένο νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι αλλαγές μικρές και άνευ ουσιαστικής σημασίας όπως μπορείτε να δείτε στο σχέδιο νόμου που βρίσκεται εδώ).