Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, ο Ρικ Πιτίνο, οι τραυματισμοί και το Προ-ολυμπιακό του Καναδά

 Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα. Μπορεί να έχει μεγάλη ιστορία αλλά παραμένει μικρή χώρα. Αυτό ισχύει σε όλους τους τομείς, πόσο μάλλον στον αθλητισμό. Και όταν στην χώρα μας πλέον οι νέοι δεν αθλούνται - ούτε μαζικά και ερασιτεχνικά αλλά ούτε επαγγελματικά - είναι προφανές ότι η δεξαμενή κάποια στιγμή θα στερέψει.

Έτσι μετά το 2004, όπου συνέβει και μια τεραστίων διαστάσεων πανστρατεία του παγκόσμιου ελληνισμού για να παρουσιαστεί η χώρα μας όσο το δυνατόν καλύτερη στους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα πράγματα πήραν τον κατήφορο. Για κάποια χρόνια είχαμε καλές φουρνιές σε κάποια αθλήματα, αλλά η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια ο κατήφορος είναι μεγάλος και οι λόγοι είναι πολλοί (αλλά όχι της παρούσης).

Εξαίρεση δεν αποτελεί ούτε το μπάσκετ. Με πολύ μικρό αναπτυξιακό υπόβαθρο τα τελευταία χρόνια, και προπονητές που δεν πλέον δε διδάσκουν τα βασικά του αθλήματος στις μικρές ηλικίες, ρίχνοντας βάρος στο αποτέλεσμα και όχι στην εκμάθηνση και την ανάπτυξη, τα πράγματα έγιναν στάσιμα. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και στις μικρές κατηγορίες οι περισσότεροι απ' αυτούς που ξεχωρίζουν είναι πρώην ταλέντα και 35άρηδες που έχουν φάει "με το κουτάλι" τα γήπεδα.

Για κάποια χρόνια η χώρα μας είχε την τύχη να συμπληρώνει τις "ελλείψεις" της με ομογενείς. Με σωστή προσέγγιση και ενσωμάτωσή τους στην εθνική από τις μικρές ηλικίες, οι αδερφοί Καλάθη, ο Κουφός και ο Μπράμος έγιναν κομμάτι της προσπάθειας, παίρνοντας κάποιοι συμπληρωματικό και κάποιοι άλλοι πιο σημαντικό ρόλο. 

Τα χρόνια όμως πέρασαν, ο πρόεδρος της ομοσπονδίας και οι συν αυτώ κουράστηκαν για να κυνηγάνε ταλέντα στην Ελλάδα και στην Αμερική, η θέση του ομοσπονδιακού προπονητή έγινε υπόθεση δύο καλοκαιρινών μηνών, με αποτέλεσμα λίγοι να θέλουν ν' ασχοληθούν σοβαρά. Οι μαζικές αποχωρήσεις της μεγάλης φουρνιάς έφεραν, την χώρα στο όριό της - μακριά από επιτυχίες. Βρεθήκαμε πολλές φορές ένα κλικ, από την μεγάλη επιτυχία αλλά ποτέ δεν τα καταφέραμε. 

Κι ύστερα ήρθαν ο Γιάννης και ο Θανάσης. Ο πρώτος διαφημίστηκε ως το μεγαλύτερο ταλέντο που έβγαλε το ελληνικό μπάσκετ, πέρασε γρήγορα τον Ατλαντικό (χωρίς να έχει παίξει ούτε ένα αγώνα σε Α1 ή Ευρωλίγκα) και είχε την τύχη να επενδύσει πάνω του μια μικρομεσαία ομάδα του ΝΒΑ - οι Μιλγουόκι Μπακς. Η σκληρή δουλειά, που αποτελεί το σήμα κατατεθέν του, η έμφυτη αθλητικότητά του και η εντυπωσιακή εξέλιξή του, έδωσαν καινούργιο ενδιαφέρον στην υπόθεση "εθνική μπάσκετ". Μαζί του εμφανίστηκε και ο Θανάσης: Μπορεί να μην είχε το ταλέντο του Γιάννη, αλλά όντας μεγαλύτερος, μπασκετικά ωριμότερος και σίγουρα πιο προσκολλημένος στην ιδέα της εθνικής απ' ότι ο μικρότερος αδερφός του (που παρά το status του, δεν έδειξε την ίδια προσήλωση στην εθνική, με άλλους μεγάλους Ευρωπαίους αστέρες του ΝΒΑ) να γίνει απαραίτητος στην ομάδα. Η αθλητικότητα, η αφοβία και η αμυντική του διάθεση τον έκαναν σημαντικότατο στέλεχος στο παζλ της εθνικής, και όχι μόνο "τον μεγάλο αδερφό του Γιάννη" που "παίζει χαριστικά στην εθνική για να είναι ευχαριστημένος ο αδερφός του".

Όμως το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα μπάσκετ της Κίνας στα 2019 μας χτύπησε την μεγάλη καμπάνα. Έχοντας περάσει "αέρα" στα προκριματικά (κατά βάση με τα δεύτερα) και με την παρουσία του ΜVP του ΝΒΑ, Γιάννη Αντετοκούνμπο, στις τάξεις της ομάδας, είχαμε μεγάλες ελπίδες για επιτυχία. Όμως η έλλειψη προπονητή με παραστάσεις στο υψηλότερο επίπεδο, η κακή διαχείρηση του υλικού (αφού είδαμε πολλές φορές τους αθλητές μας να "κουτουλάνε" ο ένας τον άλλο στον αγωνιστικό χώρο και να έχουν αλλοπρόσαλλη χρονική παρουσία), οι ελλείψεις σε ψηλούς και σουτέρ, η κακή διαχείρηση εως και ατυχία ενός αγώνα (αυτού με την Βραζιλία) και η σαφέστατη εύνοια προς τους αντιπάλους μας σ' έναν άλλο (αυτού με την Τσεχία) μας έστειλαν στο σπίτι μας νωρίτερα από την ώρα μας. Εκεί φάνηκε ξεκάθαρα ότι οι παλιές νοοτροπίες (όπου οι παρατρεχάμενοι αφήνονται να δημιουργούν έριδες στην ομάδα και που τ' αγωνιστικά συστήματα δεν αρκούν για να κάνουμε τ' αυτονόητα στο παρκέ), η λογική "με τέτοιους αθλητές δεν χρειαζόμαστε καν προπονητή" δεν αρκούσαν για να προχωρήσει η ομάδα, ενώ παράλληλα και η έλλειψη προστασίας της εθνικής (όπου φτάσαμε σε σημείο διαιτητής να λέει στον πάγκο της εθνικής "η εποχή σας πέρασε", δίνοντας τεχνική ποινή μετά από διαμαρτυρία για ένα "φάλτσο" σφύριγμα) κατέδειξαν ότι χρειαζόμαστε κάτι διαφορετικό για τη συνέχεια καθώς και ότι αν θέλουμε να ξαναέχουμε διακρίσεις στο μέλλον, θα πρέπει να υπάρξουν δομικές αλλαγές σε πολλά επίπεδα. 

Κι έτσι εμφανίστηκε ο Πιτίνο. Μια από τις μεγαλύτερες προπονητικές προσωπικότητες στον πλανήτη, βρέθηκε στην χώρα μας από σπόντα για να προπονήσει τον ΠΑΟ και όταν "είδε φως" στην εθνική, μπήκε δεχόμενος να το κάνει χωρίς μισθό. Βέβαια ο άνθρωπος στο μυαλό του είχε μια γρήγορη, "αμερικάνικη" ομάδα, με τον Σπανούλη αρχηγό-ηγέτη, τους Καλάθη - Ντόρσεϊ - Σλούκα στα γκάρντ,  Παπανικολάου-Θανάση-Παπαπέτρου στο "3", και μπροστά Πρίντεζη-Παπαγιάννη-Κουφό-Μήτογλου στα καλύτερά τους, με τον Γιάννη να παίζει παντού. Στα χαρτιά η ομάδα είχε προοπτική, δυναμική και ταλέντο, ενώ το σημαντικότερο ήταν το ότι όλοι (μετά από καιρό) φαίνονταν θετικοί για να πάρουν μέρος. Αλλά η πράξη αποδείχτηκε εντελώς διαφορετική απ' ότι η θεωρία.

Είπαμε όμως, η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα. Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες μπασκετμπολίστες που ανήκουν στο πολύ πάνω ράφι, είναι αριθμητικά λίγοι.  Έτσι όταν φάνηκε από το πρόγραμμα του ΝΒΑ ότι τα playoffs τα πράγματα θα τραβούσαν μακρυά, και επομένως η συμμετοχή για τους 2+1 Έλληνες της εθνικής στο Προ-ολυμπιακό θα ήταν δύσκολη, αρχίσαμε να μετράμε σιγά-σιγά πιθανές απώλειες. Μετά τραυματίστηκε σοβαρά ο Κώστας Παπανικολάου, με αποτέλεσμα να μην έχει (ακόμα και σήμερα, 6 μήνες μετά τον τραυματισμό του) τη δυνατότητα να προπονηθεί σε φουλ ρυθμούς. Σ' αυτούς προσθέστε τον Ντόρσεϊ (ο οποίος όπως δεν προσήλθε στην εθνική το 2019 γιατί ήθελε να κυνηγήσει "το όνειρο του ΝΒΑ", έτσι και τώρα κάνει το ίδιο) και τον Κουφό (τον οποίο κάποιοι στην ομοσπονδία δε θέλουν για λόγους που αγγίζουν τα ορια του κουτσομπολιού) για να καταλάβετε ότι η ανίκητη, στα χαρτιά, ομάδα έχει μεγάλη έλλειψη ταλέντου, προοπτικής και παραστάσεων, σε "θέσεις-κλειδιά", παρά την παρουσία μιας"αλεπούς των πάγκων" (του Ρικ Πιτίνο) και την επιστροφή του Βασίλη Σπανούλη στα γαλανόλευκα, για την τελευταία του ευκαιρία να πάρει μέρος σε Ολυμπιακούς Αγώνες.

Το γιατί φτάσαμε να μετράμε τα κουκιά και να μη μας βγαίνουν είναι βέβαια απλό. Όπως είπαμε και πριν, τα τελευταία χρόνια οι ομάδες δεν επενδύουν σε Έλληνες, το ταλέντο είναι περιορισμένο και η εξέλιξη των "ταλαντούχων" μικρή (για τους λόγους προαναφέραμε). Έτσι στο Προολυμπιακό του Καναδά σε λίγο καιρό, τα πράγματα θα είναι δύσκολα, τόσο απέναντι στους Τσέχους και τους Τούρκους, όσο και απέναντι στους οικοδεσπότες Καναδούς.

Και είναι κρίμα γιατί οι "καλοί" Έλληνες είναι όντως πολύ καλοί. Αλλά τα χρόνια περνάνε, η ομάδα δεν προχωράει και από πίσω αυτοί που έρχονται είναι λίγοι και λιγότερο ταλαντούχοι. Ας ελπίσουμε ότι οι αλλαγές που έρχονται - στην ομοσπονδία αλλά και στην νοοτροπία - να βελτιώσουν τα πράγματα, ώστε να ξαναδούμε μεγάλες επιτυχίες και να μην καταλήξουμε πάλι να ευχόμαστε ν' αποκλειστούν ομάδες νωρίς από τις υποχρεώσεις τους, ώστε να έχουμε τους λίγους πολύ καλούς μας, υγιείς στην εθνική... 

Στα 2010, στο τουρνουά Ακρόπολις η εθνική μας νίκησε 123-49 τον Καναδά. Έντεκα χρόνια μετά, η ομάδα του Καναδά φαντάζει το μεγάλο φαβορί για να περάσει στους Ολυμπιακούς. Οι συγκρίσεις προκαλούν θλίψη. Και όλα αυτά παρότι από την τότε έχουν αποσυρθεί ο Σκορτσιανίτης και ο Διαμαντίδης και απουσιάζουν οι Βασιλειάδης και Περπέρογλου, αλλά αγωνίζονται ακόμα οι Σπανούλης, Πρίντεζης και Καλάθης. Η μεν ομάδα του Καναδά εξελίχθηκε, η δε δική μας οπισθοδρόμησε...

Τι είναι τελικά η Eurovision; "Πανηγυράκι" η "μεγαλύτερη μουσική συνάντηση της Ευρώπης";

Ο διαγωνισμός της Eurovision πάντα τραβούσε τα τηλεοπτικά (και όχι μόνο) βλέμματα. Από την εποχή που οι Antique οδήγησαν για πρώτη φορά μετά από χρόνια την χώρα μας στην 5άδα του διαγωνισμού, το ενδιαφέρον ανέβηκε ακόμα περισσότερο. Πλέον η χώρα μας δε συμμετείχε για "την χαρά της συμμετοχής" αλλά έπαιρνε μέρος και διεκδικούσε θέση "μεταλλίου" και γιατί όχι, νικητή. Το ενδιαφέρον παρέμεινε και όταν οι καλές εποχές πέρασαν ανεπιστρεπτί, με αποκλεισμούς στους ημιτελικούς και αποτυχημένες εμφανίσεις στα τελικά (όταν περνούσαμε). Θυμηθείτε τι συνέβει τις εποχές της ΝΕΡΙΤ, όταν παραλίγο να μη στείλουμε καθόλου τραγούδι στο διαγωνισμό...

Αυτό όμως που πάντα παρέμενε όλο αυτό το διάστημα, ήταν η κόντρα "οπαδών" και "αρνητών" του διαγωνισμού. "Το γεγονός της χρονιάς" για τους μεν, "πανηγυράκι χωρίς σημασία για τους δε". Με λίγα λόγια ένας ακόμα λόγος για να κάνουμε αυτό που μας αρέσει περισσότερο από τον ήλιο, τη θάλασσα και τις βόλτες την παραλία: να διχαζόμαστε και να μαλώνουμε.

Το 2021 η  Eurovision δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Μετά τη μη διεξαγωγή του διαγωνισμού το 2020, ήταν αναμενόμενο ότι το ενδιαφέρον θα ήταν μεγάλο. Και είναι φοβερό ότι πριν από το "μεγάλο Σάββατο του τελικού" (στον οποίο η χώρα μας συμμετείχε περνώντας από το σκόπελο των ημιτελικών), είχε αρχίσει πάλι το γνωστό τροπάριο και από τις δύο πλευρές. Οι μεν να ημνούν το διαγωνισμό και οι δε να τον καταδικάζουν. Ευτυχώς δε φτάσαμε πάλι στα γεγονότα του 2003, όταν με αφορμή την χρήση αγγλικού στίχου στο "Ι will die for you" είχε κάνει παρέμβαση ως και ο Μίκης Θεοδωράκης (για ν' αποδειχτεί για μια ακόμα φορά ότι είμαστε καταπληκτικοί ως λαός στο να δίνουμε σημασία σε μη σημαντικά πράγματα).

Αυτό δε σημαίνει όμως ότι ο πνευματικός κόσμος της χώρας παρέμεινε αμέτοχος. Ειδικά μετά το τέλος της βραδιάς και με την ανακοίνωση των μεγάλων θεαματικοτήτων της ΕΡΤ1, είχαμε καταιγισμό άρθρων και αναρτήσεων για "την κατάντια της χώρας" και καταδίκη του καναλιού που έδωσε τόσο θεσμό στο διαγωνισμό. Ναι του ίδιου καναλιού που έχει 30 ντοκυμανταίρ την εβδομάδα, καταπληκτικές μουσικές εκπομπές και που οι σειρές του είναι (σε γενικές γραμμές) υψηλού επιπέδου. Το τραγελαφικό την ίδια ώρα που οι αρθογράφοι κατακεραύνονουν το διαγωνισμό τη Eurovision, οι ιστοσελίδες που τους φιλοξενούν δημοσιεύουν ειδήσεις του τύπου "Μάγεψε το τραγούδι της Κύπρου", "Κόλαση οι τραγουδίστριες της Σερβίας" κ.ο.κ. Κάποιοι κακεντρεχείς θα που ότι αυτό γίνεται γιατί η Eurovision πουλάει - εμείς θα πούμε ότι πιθανότατα αυτό να συμβαίνει στα πρόθυρα της "σφαιρικής ενημέρωσης".

Όπως και να έχει ο διαγωνισμός είναι απλά ένας διαγωνισμός τραγουδιού. Είναι ο τελευταίος μεγάλος πανευρωπαϊκός διαγωνισμός και είναι λογικό να τραβάει το ενδιαφέρον του κόσμου. Είναι επίσης ένας καλός (εντός και εκτός εισαγωγικών) περισπασμός, σε μια εποχή που οι "χαλαρές" ειδήσεις, οι οποίες μπορεί να ενδιαφέρουν τον κόσμο, είναι λίγες. Σε μια εποχή που υπάρχει αβεβαιότητα για το μέλλον, τα πράγματα σα εργασιακά δε δείχνουν καλά, οι μισθοί καταρρέουν και δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει, χρειάζονται και αυτά. Αρκεί να μην τους δίνουμε παραπάνω σημασία απ' όση πρέπει. Γιατί η ζωή συνεχίζεται και μετά τη Eurovision...

Και για να κλείσουμε: Μπορεί σήμερα η υποκουλτούρα να κυριαρχεί, αλλά και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, με την Ελλάδα εκπαιδευτικά ποιοτικά σε καλύτερη κατάσταση απ' ότι σήμερα, την κρατική ραδιοτηλεόραση να προστατεύει "ποιοτικά" τον ελληνικό λαό και τον ελληνικό πολιτισμό να είναι στα ντουζένια του σε όλα τα επίπεδα, ο κόσμος έβλεπε ταινίες σεξ στους κινηματογράφους, έσπαγε πιάτα στα μπουζούκια και τραγουδούσε "Σ' αγαπάω, μ' ακούς". Υποκουλτούρα υπήρχε λοιπόν και θα υπάρχει πάντα.

Κέρδος να υπάρχει, και ας επιβαρύνεται το περιβάλλον: το παράδειγμα του bitcoin και του Elton Musk

Ο Elon Musk είναι ένας από τους πλέον γνωστούς αλλά και αμφιλεγόμενους επιχειρηματίες της εποχής μας. Έχοντας ιδρύσει και οδηγήσει την Tesla στην κορυφή της καινοτομίας και έχοντας μια σχέση αγάπης/μίσους με την τεχνολογία, καθώς και την υποστήριξη πολύ ισχυρών funds, έχει καταφέρει να έχει μια δύναμη δυσανάλογα μεγαλύτερη του μεριδίου αγοράς της εταιρείας του.

Όταν όμως κάνει τοποθετήσεις έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει τις αγορές, γιατί πολύ απλά ο κόσμος τον ακούει. Είναι αυτό που λέμε λαϊκά, πραγματικός "influencer".

Έτσι  όταν η Tesla ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο ότι θα αγόραζε Bitcoin αξίας 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων και θα άρχιζε παράλληλα να το δέχεται ως μέσο πληρωμής, ήταν αναμενόμενο ότι αυτό θα επηρέαζε την τιμή του κρυπτονομίσματος. Βέβαια η απόφαση αυτή του ιδιοκτήτη της Elon Musk, παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί την ίδια στιγμή δεν είχε κάτι να προσθέσει για τη σπατάλη ενέργειας που είναι συνδεδεμένη με το κρυπτονόμισμα - παρά την προφανή ασυνέπεια αυτής της στάσης με τα "πράσινα διαπιστευτήρια" που διαθέτει η εταιρεία του.

Κι όταν άλλοι υποστηρικτές του Bitcoin υποστήριξαν έκθεση στην οποία προβαλλόταν ο ισχυρισμός ότι ο συνδυασμός εξόρυξης κρυπτονομισμάτων και πρότζεκτ ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον, ο Musk επαίνεσε το περιεχόμενό της ως "αληθινό", παρόλο που οι υπεραισιόδοξες προβλέψεις της μύριζαν "πράσινο ξέπλυμα" μη φιλικών προς το περιβάλλον δραστηριοτήτων.

Βέβαια λίγους μήνες αργότερα ο Musk ανέκρουσε πρίμα, αναγνωρίζοντας ότι οι ενεργειακά απαράδεκτοι αλγόριθμοι ηλεκτρονικής εξόρυξης του κρυπτονομίσματος καταναλώνουν περισσότερη ισχύ από ολόκληρες χώρες. Και δημιουργείται το ερώτημα: η ταχύτητα της ξαφνικής στροφής του καταδεικνύει κερδοσκοπία ή δείχνει προχειρότητα όσο αφορά το τη στρατηγική μιας εταιρείας που υποτίθεται ότι αγαπάει το περιβάλλον; Όπως και να έχει, αυτή η μεταστροφή επηρέασε τους οπαδούς των κρυπτονομισμάτων οι οποίοι κρέμονται από κάθε λέξη του Musk και οι οποίοι επλήγησαν από την απώλεια 365 δισεκατομμύρια δολ. στην κεφαλαιοποίηση του Bitcoin μετά την απόφαση του Musk να σταματήσει την υποστήριξη πληρωμών για αυτοκίνητα Tesla με το συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα. 

Η αλήθεια βέβαια είναι απλή: H φθηνή και άφθονη ενέργεια είναι απαραίτητη για τους εξορύκτες κρυπτονομισμάτων. Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί με τα σημερινά δεδομένα με ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, και έτσι στην πραγματικότητα ο "βρώμικος" άνθρακας αντιπροσωπεύει περίπου το 38% στο ενεργειακό μείγμα εξόρυξης, σύμφωνα με το Cambridge Center for Alternative Finance. Οι εκτιμήσεις περί της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας από το δίκτυο του Bitcoin ποικίλλουν πολύ, ωστόσο κυμαίνονταν από 20-80 τεραβατώρες το 2019 σε περισσότερες από 100 το 2021.Παρά τις προσπάθειες των διάσημων υποστηρικτών του κρυπτονομίσματος, να προωθήσουν αφηγήσεις σχετικά με την "ανανεώσιμη εξόρυξη", το πλήθος των αφιονισμένων οπαδών των κρυπτονομισμάτων δεν έφτασε ποτέ ούτε καν κοντά στην προσπάθεια επίλυσης των ενεργειακών ζητημάτων που συνδέονται με την εξόρυξη. 

Έτσι, και χωρίς να βγάλουμε τη πιθανότητα κερδοσκοπίας τελείως εκτός πλάνου, η στροφή 180 μοιρών της Tesla υποδηλώνει ότι η διαφημιστική εκστρατεία γύρω από την υποστήριξη της εταιρείας στο Bitcoin μπορεί να μην άξιζε τα ερωτηματικά και τις αμφιβολίες που γεννήθηκαν σε θεσμικούς επενδυτές, οι οποίοι όλο και περισσότερο δίνουν προσοχή σε περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες, καθώς και σε ζητήματα εταιρικής διακυβέρνησης. "Μπορούν οι επενδυτές αειφορίας να εξετάσουν το ενδεχόμενο απόκτησης μεριδίων σε εταιρείες οι οποίες έχουν σχέση με κρυπτονομίσματα;", αναρωτιόταν ο οικονομολόγος της UBS Paul Donovan τον Φεβρουάριο. Ο Musk έκανε πλέον την απάντηση λίγο πιο εύκολη, ακόμα κι αν σημείωσε ότι η Tesla θα διατηρήσει το δικό της χαρτοφυλάκιο σε Bitcoin (αν και σε πιο περιορισμένο απ' το αρχικό του μέγεθος).

Η κίνηση του Musk μπορεί επίσης να καταδεικνύει ότι τα αυτοκίνητα Tesla δεν "φεύγουν" από τα ράφια σαν ζεστό ψωμί ως αποτέλεσμα της αποδοχής πληρωμής με Bitcoin.Μια άλλη άβολη αλήθεια για το Bitcoin είναι ότι οι τεράστιες μεταβολές στην τιμή του και η τεχνητά περιορισμένη προσφορά του το καθιστούν πολύ καλύτερο ως εργαλείο για κερδοσκοπικές αποταμιεύσεις παρά για την αγορά πραγμάτων - κάτι που μπορεί να αποτελεί "καμπανάκι" για τις φορολογικές αρχές ανά τον κόσμο.Στα τέλη Μαρτίου, εκπρόσωπος της Tesla ανέφερε στο CoinDesk ότι δεν ήταν σαφές εάν υπήρχαν έστω και κάποιες πληρωμές για αγορά αυτοκινήτων με το συγκεκριμένο κρυπτονόμισμα.

Εις υγείαν του κορόιδου

Η εταιρεία όμως δεν έχασε. Και το γιατί είναι απλό: H Tesla αποκάλυψε ότι είχε προσποριστεί έσοδα 101 εκατομμυρίων δολ. από την πώληση περίπου 10% του χαρτοφυλακίου που διατηρούσε σε Bitcoin. 

Βέβαια ο Musk δεν είναι (τελείως) ανόητος. Έτσι άφησε αρκετή "βενζίνη στο ρεζερβουάρ" προκειμένου να αποφύγει να αφήσει εντελώς "στα κρύα του λουτρού" τους κρυπτονομισματικούς "μαθητές" του. Αφήνοντας την πόρτα ανοιχτή για τη χρήση ψηφιακών νομισμάτων τα οποία είναι λιγότερο ενεργειακά "σπάταλα" από το Bitcoin, αντισταθμίζει τα στοιχήματά του για το μέλλον του χρήματος - και διατηρεί το δικαίωμα να συνεχίσει να "τρολάρει" το Διαδίκτυο.  Π.χ. το Ethereum, εν τω μεταξύ, στοχεύει να απομακρυνθεί από το μοντέλο εξόρυξης το οποίο βασίζεται σε υπολογιστική "εργασία" προς ένα νέο το οποίο να τροφοδοτείται από ήδη υπάρχοντα "μερίδια" σε κρυπτονομίσματα. Εναλλακτικά μοντέλα υφίστανται ήδη. Ωστόσο, όσο περισσότερο ο Musk κάνει συνεχείς στροφές σε ζητήματα πληρωμών και ασχολείται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να εντοπίσει κανείς πού τελειώνει το μέλλον του χρήματος και πού αρχίζει η "απάτη". Αυτό, δηλαδή, που είναι ακριβώς και το πραγματικό ζήτημα.

Όλοι ζητάνε κάτι εκτός από εμάς...

Παρά την πανδημία, η Ε.Ε. δείχνει να παρακάμπτει τα μαθήματα του Brexit και να προχωράει με γοργό βηματισμό στο άνοιγμα της "ευρωπαϊκής αγκαλιάς" και στα υπόλοιπα Βαλκανικά κράτη. Το πως αυτό θα ωφελήσει την ευρωπαϊκή οικογένεια παραμένει υπό αμφισβήτηση και (μεγάλη) συζήτηση. Αυτό που φαίνεται όμως είναι κάτι άλλο - όλοι ζητάνε υποχωρήσεις και αλλαγές πολιτικής από τις "υπό ένταξη" χώρες, εκτός από την Ελλάδα, η οποία σε πολλές φορές έχει όχι ζωτικά συμφέροντα να υπερασπιστεί, ειδικά στην περίπτωση των Σκοπίων και της Αλβανίας, όπου υπάρχουν (σε πείσμα πολλών) εθνικές ελληνικές μειονότητες (διαβάστε σχετικά εδώ και εδώ), οι οποίες καταπιέζονται. Για τα μαθήματα που πρέπει να πάρουμε από τη στάση ορισμένων χωρών γράφει ο Κωνσταντίνος Χολέβας:

Ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας καλεί το Κόσσοβο να συμφωνήσει σε καίρια ζητήματα με τη Σερβία, αν θέλει να έχει ευρωπαϊκή προοπτική.Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Όλιβερ Βάρχελι καλεί τα Σκόπια να τα βρουν με τη Βουλγαρία για να αρθούν τα εμπόδια προς την πιθανή ευρωπαϊκή ένταξη. Η Βουλγαρία, ακόμη και υπό τη σημερινή υπηρεσιακή κυβέρνηση, καλεί τα Σκόπια να παύσουν να διαστρεβλώνουν τη βουλγαρική ιστορία και μόνον τότε η Σόφια θα άρει το βέτο της.

Όλοι βάζουν όρους και θέτουν προϋποθέσεις στα υπό ένταξη κράτη. Η Ελλάς δεν έχει όρους και ενστάσεις; Με τα Σκόπια μας δεσμεύει η Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά ουδείς μπορεί να μας επιβάλει να αγνοήσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. Με την Αλβανία τα πράγματα είναι πιο εύκολα, διότι δεν μας δεσμεύει κάποια αντίστοιχη Συμφωνία. 

Καταγράφω ορισμένα σημεία, τα οποία πρέπει να προσέξουμε.Να έχουμε πιο ενεργό συμμετοχή κατά τη σύνταξη των εκθέσεων προόδου που δημοσιοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα υποψήφια κράτη- μέλη.

Παρατηρώ ότι κατά τα τελευταία χρόνια οι εκθέσεις δεν αναφέρουν τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία (π.χ. κατεδαφίσεις στη Χειμάρρα, καθυστέρηση στο πόρισμα για τον φόνο του Κωνσταντίνου Κατσίφα).Οι συντάκτες των εκθέσεων μιλούν για άλλες μειονότητες, αλλά ουσιαστικά λησμονούν την ελληνική που είναι η μεγαλύτερη.

Να δηλώσουμε ότι τα βήματα της Αλβανίας προς την Ευρ. Ένωση εξαρτώνται κατά τρόπο σαφή και άμεσο από τον σεβασμό των εθνικών, εκπαιδευτικών και ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας.Να καταστήσουμε σαφές ότι απορρίπτουμε κάθε συζήτηση για τις απαιτήσεις των Τσάμηδων, απογόνων των εγκληματιών πολέμου του 1941- 1944. 

Αν συνεχίσει η Αλβανία να υποστηρίζει αυτά τα αιτήματα η Ελλάς διατηρεί το δικαίωμα να βάλει εμπόδια στην ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας.Να απαιτήσουμε και από τα Σκόπια και από την Αλβανία να διοργανώσουν με τρόπο έντιμο και διαφανή τις απογραφές πληθυσμού που έχουν ανακοινωθεί. Πρέπει να καταγραφούν όλες οι εθνικές ομάδες. Μόνον όταν γνωρίζει η Ευρώπη και η Διεθνής Κοινότητα την ύπαρξη και το μέγεθος των εθνικών μειονοτήτων μπορεί να τις προστατεύσει. Οποιαδήποτε προσπάθεια αλλοιώσεως αριθμητικών στοιχείων ή εκφοβισμού μειονοτικών πληθυσμών θα θεωρείται από την Ελλάδα σοβαρός λόγος αναστολής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Να καταγράφονται επισήμως και να ανακοινώνονται σε τακτά διαστήματα οι παραβιάσεις της Συμφωνίας των Πρεσπών από τα Σκόπια.Να καταγράφεται από την Ελλάδα και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η παρουσία ακραίων ισλαμιστικών ομάδων στην Αλβανία και στα Σκόπια. 

Είμαι βέβαιος ότι η Ευρώπη δεν θέλει να εντάξει χώρες που ανέχονται ή και ενθαρρύνουν τη δραστηριότητα φανατικών.Η κατανόηση που δείχνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομμισσιόν) προς τις βουλγαρικές ενστάσεις καταδεικνύει ότι και τα ιστορικά επιχειρήματα έχουν αξία. Κάποτε οι οπαδοί των υποχωρήσεων μάς έλεγαν ότι οι εταίροι μας δεν ενδιαφέρονται για τον Μέγα Αλέξανδρο και την ιστορία της Μακεδονίας.

Όμως βλέπουμε ότι οι εταίροι δείχνουν κατανόηση προς τη Βουλγαρία, η οποία υπεραμύνεται της δικής της ερμηνείας της Ιστορίας. Ας ζητήσουμε και εμείς από τα Σκόπια και την Αλβανία να σέβονται την Ιστορία μας...

Να το γιατί οι ειδήσεις για την "πράσινη" λίστα της TUI πρέπει να μας προκαλούν γέλιο και απογοήτευση...

 Ο τίτλος στα περισσότερα site είναι τεράστιος: "Πέντε ελληνικά νησιά στην «πράσινη» λίστα της βρετανικής TUI". Ο κόσμος που έχει ακούσει ότι η χώρα μας είναι ΔΥΣΤΥΧΩΣ στην πορτοκαλί λίστα της Μ.Βρετανίας (που συνεπάγεται 10ήμερης καραντίνας και 2 μοριακών τεστ από την μέρα της άφιξης - με εκτιμώμενο μέσο κόστος τις 200 λίρες ανά άτομο - περίπου 230 ευρώ), παρασύρεται και πιστεύει (χωρίς να διαβάσει) ότι αυτό αποτελεί θετική εξέλιξη και πως γι' αυτά τα 5 ελληνικά νησιά, θα υπάρξει καποια καλύτερη προοπτική για τον επόμενο ενάμιση μήνα.

Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Αυτή η "πράσινη" λίστα της TUI είναι απλώς οι περιοχές που οι πτήσεις της TUI θα ξεκινήσουν στις 17 του Μάη. Αν και αυτό είναι θετικό (γιατί π.χ. η Ryanair έχει διακόψει από τις αρχές του Απρίλη εώς τα τέλη του Μάη όλες τις πτήσεις της, προς τους ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς), δε σημαίνει ουσιαστικά κάτι, πέραν του ότι όποιος Έλληνας και Βρετανός έχει σπίτι σ' αυτά τα 5 νησιά και ζει στην Μ.Βρετανία, θα μπορέσει να ταξιδέψει απευθείας στον προορισμό του, χωρίς την επιπλέον ταλαιπωρία μιας στάσης στην Αθήνα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γι' αυτούς τους ανθρώπους (αφού στους καιρούς που ζούμε, όσο μπορούμε ν' αποφεύγουμε τα αεροδρόμια τόσο το καλύτερο), αλλά δεν αποτελεί κάποιο φοβερό νέο για τον τουρισμό της χώρας - τα πράγματα δεν θα είναι καθόλου καλά τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του Ιούνη.

Βοηθάει όμως αρκετά την εικόνα της κυβέρνησης που μπορεί να πανηγυρίζει για το ότι "5 νησιά της Ελλάδας είναι στην "πράσινη" λίστα της βρετανικής TUI". To ότι η TUI έχει προνομιακή μεταχείριση στην χώρα μας και επομένως το λιγότερο που μπορούσε να κάνει είναι να ξεκινήσει πτήσεις πριν τον ανταγωνισμό, δεν αναφέρεται πουθενά. Επίσης δεν αναφέρεται πουθενά το ότι η TUI δεν έχει κάποιο θεσμικό ρόλο στην πολιτική του ανοίγματος των συνόρων της Μ. Βρετανίας και ότι οι πιέσεις της ΔΥΣΤΥΧΩΣ απέτυχαν, όπως απέτυχαν στις προβλέψεις τους και όλοι εκείνοι που "διέρρεαν" ότι η Ελλάδα έχει κάνει συμφωνία με την Μ. Βρετανία ώστε να περιληφθεί στην "πράσινη" λίστα των τουριστικών προορισμών. Αυτό που ακουγόταν δηλαδή κατά κόρον το τελευταίο μήνα στην χώρα μας.

Είναι κρίμα που για να μπορέσουν κάποιοι να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις σ' ένα τόσο σοβαρό θέμα, χρησιμοποιείται (εσκεμμένα) ένας τίτλος που παραπέμπει σε κάτι διαφορετικό απ' αυτό που συμβαίνει (ενώ το άρθρο-δελτίο τύπου που δημοσιεύεται σε δεκάδες site είναι τόσο κακογραμμένο που προκαλεί μεγάλη σύγχυση σε οποιοδήποτε μπορεί να κατανοήσει στοιχειωδώς την ελληνική γλώσσα). 

Πάντως για να βοηθήσουμε και για να μην πάει χαμένο όμως το momentum προτείνουμε να υπάρξει νέο υποστηρικτικό άρθρο με τίτλο "Η Ελλάδα είναι στην "πράσινη" λίστα των Ελλήνων της Μ. Βρετανίας" ή ακόμα ένα με τίτλο "Η Ελλάδα είναι στην "πράσινη" λίστα των πτήσεων της Aegean από την Μ. Βρετανία". Αν αυτό ακούγεται passe μπορεί ν' αλλαχθεί η Aegean με την British Airways, η οποία ακόμα εκτελεί κάποιες πτήσεις την εβδομάδα.

Το όλο σκηνικό θυμίζει αποτυχημένες ευρωπαϊκές βραδιές των ελληνικών ομάδων, που την επομένη είχαν τίτλους του τύπου "Προκρίθηκε στις καρδιές μας" και "Ήταν νικητής στις ψυχές των φιλάθλων της". 

Η σοβαρότητα και η αλήθεια έχουν πάει περίπατο... 

Και για να ξεκαθαρίσουμε και κάτι. Ο λόγος που η συγκεκριμένη εταιρεία (αλλά και άλλες) τις πτήσεις δεν είναι από αγάπη για την χώρα μας. Αν δεν υπάρχουν απαγορεύσεις πτήσεων από την Μ. Βρετανία προς την χώρα μας, η μη ακύρωση μεταθέτει το πρόβλημα της αλλαγής της πτήσης στους επιβάτες που έχουν ήδη κλείσει να πετάξουν, ενώ η εταιρεία δεν θα χρειαστεί να καταβάλει αποζημιώσεις από τυχόν ακυρώσεις.

Αν ο σύμβουλος του Πρωθυπουργού θεωρεί ότι "διδακτορικό ίσον τεμπελιά" φανταστείτε τι λένε οι άλλοι...

 Τη δεκαετία του 1960, αν ήθελες να βρεις μια καλή δουλειά το πανεπιστημιακό πτυχίο ήταν υπεραρκετό, αρκεί να μην είχες "οικογενειακό φάκελο" στην ασφάλεια. Τη δεκαετία του 1980, το πτυχίο αρκούσε ακόμα αρκεί να είχες καλές διασυνδέσεις - πολιτικές βασικά, αλλά και "κοινωνικές". Το "πήρα το βουλευτή να βάλει το παιδί σε μια δουλειά" ήταν εξίσου σημαντικό (ίσως και πιο σημαντικό) με τον ακαδημαϊκό σου τίτλο, και σίγουρα η πολτική γνωριμία ήταν κατά πολύ ανώτερη των προσόντων σου για να καταλάβεις μια θέση ευθύνης. Για να μην κατηγορούμε το Δημόσιο, η ίδια κατάσταση ίσχυε και στον ιδιωτικό τομέα. Πόοσι και πόσοι γόνοι μεγαλό(α)σχημων με τίτλους από γνωστά κολλέγια των Αθήνων (με χαμηλό ακαδημαϊκό βάρος και αξία) δεν έλαβαν υψηλές θέσεις σε εταιρείες φίλων και γνωστών, με αποτέλεσμα η δουλειά να γίνεται από άτομα χαμηλότερα στην ιεραρχία; Την δεκαετία του 1990 η απαίτηση για μεταπτυχιακό έγινε βασικό συστατικό οποιασδήποτε θέση εργασίας με ικανοποιητικές αποδοχές και δυνατότητες ανέλιξης ενώ καθώς εμφανίστηκε και το ΑΣΕΠ στις ζωές μας, και τα πράγματα άρχισαν (πολύ αργά) να γίνονται πιο αξιοκρατικά και στο Δημόσιο άρχισε αυτό να γίνεται και απαραίτητο για όποιον είχε όνειρα ουσιαστικής καριέρας και εκεί. Η αποθέωση όμως των πανεπιστημιακών τίπλων έγινε από το 2000 και πέρα. Με την ανεργία ν' αυξάνεται, την υπερπροσφορά σε υποψηφίους με τίτλους να γίνεται κανόντας σχεδόν σε όλες τις θέσεις το διδακτορικό έγινε ένα ισχυρό χαρτί για πρόσληψη.

Όχι πως το διδακτορικό σημαίνει βέβαια και αναγνώριση του ως προσόν που μπορεί να συνδεθεί με μια μισθολογική αξιοπρέπεια. Το αντίθετο. Αλλά όπως και να το κάνουμε θεωρούνταν (και θεωρείται) ως ισχυρό προσόν σε μια χώρα που εργαζόμενοι προσλαμβάνονται "ως υπάλληλοι γραφείου" για να μην πληρώνονται κανονικά, και έχοντας μεταπυχιακά και διδακτορικά καταλήγουν να "τρέχουν" ολόκληρα τμήματα με το βασικό μισθό...

Και μέσα σ' αυτή την εργασιακή πραγματικότητα, και εν μέσω τεράστιων αλλαγών στον εργασιακό τομέα,  στην Ελλάδα του Χατζιδάκη και του Πούμπουρα (που θεωρεί "ευλογία" τη δωρεάν εργασία), έρχεται ο οικονομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού, που βασικό προσόν κατάληψης της θέσης του είναι η κομματική του ταυτότητα, και μας γυρίζει δεκαετίες πίσω, όπου οι σπουδές θεωρούνταν από ορισμένους ως ενασχόληση "για τεμπέληδες" δηλώνοντας ότι "τα διδακτορικά είναι για τους τεμπέληδες".  Κάποιος δηλαδή που πήρε τις θέσεις που είχε στη ζωή του λόγω γνωριμίας και όχι γιατί ήταν αντικειμενικά καλύτερος από τους συνυποψηφίους του (με βάση σύγκρισης το βιογραφικό του), θεωρεί ότι όποιος κυνηγά τον ανώτατο ακαδημαϊκό τίτλο είναι τεμπέλης, γιατί δεν προτιμάει να βρει μια θέση.

Δεν του περνάει καν από το μυαλό δηλαδή, να σκεφτεί ότι δεν είναι τα παιδιά που σπουδάζουν αυτά που επιβάλλουν το κυνήγι μιας θέσης διδακτορικού, αλλά η "αγορά", που έχει θεοποιηθεί από το νεοφιλελεύθερο κατεστημένο που κινεί τα νήματα στην χώρα μας εδώ και μερικές δεκαετίες.  Πολλοί δε απ' αυτούς προφανώς θα προτιμούσαν να δουλέψουν για ένα αξιοπρεπή μισθό (αν είχαν τη δυνατότητα) από το να κουβαλάνε "προτζέκτορες", όπως λέει και το γνωστό τραγουδάκι των εργαστηρίων, για 3 και 60.

Δεν του περνάει καν από το μυαλό ότι μπορεί κάποιος να κάνει διδακτορικό γιατί πραγματικά αγαπάει το αντικείμενό του. 

Και προφανώς (παρότι στην πορεία προσπάθησε να μαζέψει τα πράγματα) δεν του πέρασε από το μυαλό ότι διδακτορικό στην Ελλάδα, σημαίνει σε πάρα πολλές περιπτώσεις, ενασχόληση με πράγματα άσχετα του ακαδημαϊκού σου ενδιαφέροντος, κάλυψη κενών και διδακτικού έργου που δεν είναι δικό τους, "χαμαλοδουλειές" που δε θα πληρωθούν ποτέ καθώς και πολλά άλλα που δε γράφονται στις σελίδες ενός blog. Και όλα αυτά χωρίς να υπάρχει καμία εγγύηση για εργασιακή αποκατάσταση στη συνέχεια.

Άρα για ποια τεμπελιά μιλάμε; 

Αλλά είπαμε. Μαρίες-Αντουανέτες η χώρα μας έχει πολλές και η εμφάνιση ακόμα μίας δεν μας κάνει εντύπωση...

Να σοβαρευτούμε λίγο: Από πότε η δωρεάν εργασία είναι "ευλογία" για τους ανέργους;

 Γράφει ο Μάκης Πολλάτος με αφορμή το νέο εργασιακό πολυνομοσχέδιο που ετοιμάζεται να κατατεθεί οσονούπω καθώς και με σειρά αναρτήσεων στα social media από "επώνυμους" για το πως θα πρέπει να προσεγγίσουν το θέμα "εργασία" οι άνεργοι:

"Το είδαμε κι αυτό: Περσόνες που καλά-καλά δεν ξέρεις πώς βιοπορίζονται, να παροτρύνουν τους
νέους, ανθρώπους που είναι άνεργοι επί μήνες, να προσφέρουν δωρεάν-εθελοντική εργασία απλώς για να αποκτήσουν... εμπειρία.Θα μπορούσε να είναι κακόγουστη φάρσα. Κάποιος που είναι καλοπληρωμένος για να αναδεικνύει γκάφες άλλων να προτείνει σε ταλαιπωρημένους, χτυπημένους από την κρίση να μπουν στην αγορά εργασίας δουλεύοντας αμισθί με το σκεπτικό ότι από το να κάθονται στο σπίτι, είναι καλύτερα να δουλεύουν κι ας μην πληρώνονται διότι έτσι, λέει, θα μαζέψουν εμπειρίες, θα δουν πώς λειτουργεί ο τομέας που τους ενδιαφέρει κι αυτό δήθεν δεν αποτιμάται...

Ενα μεγάλο πρόβλημα για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας είναι η λεγόμενη εργασιακή εμπειρία. Όταν οι εργοδότες ζητούν από τους υποψήφιους εργαζόμενους να έχουν «ψηθεί» στο εργασιακό περιβάλλον, να γνωρίζουν τα μυστικά της δουλειάς και αποκλείουν εκ των προτέρων όσους θεωρούν ότι δεν είναι έτοιμοι να αναλάβουν τα καθήκοντά τους. Σε μια εποχή όμως που ο κανόνας για την πλειονότητα των νέων τείνει να γίνει η εργασία των €500-600, που ωράριο δεν υπάρχει, που η εργασία-λάστιχο πληρώνεται με την ώρα, είναι πρόκληση να θέλεις να πείσεις ότι η λύση είναι η δωρεάν εργασία.

Προφανώς δεν είναι εύκολο να καταργηθεί η άσκηση ή η πρακτική που σε κάποιες περιπτώσεις ισχύει για συγκεκριμένο, πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα ενός ή δύο μηνών. Ο έλεγχος όμως πρέπει να γίνεται ώστε να τσεκάρεται ο εργοδότης και να μην γίνεται η πρακτική το πρόσχημα για διαρκή ανανέωση εργαζόμενων που δεν πληρώνονται αλλά προσφέρουν εθελοντική εργασία. Εκτός κι αν αυτοί που μπορούν νομίζουν ότι μπορούν να θεσμοθετήσουν κάποιου είδους σύγχρονο σκλαβοπάζαρο με ανθρώπους που δουλεύουν, πολλές φορές ατέλειωτες ώρες, χωρίς να αμείβονται.

Αντιθέτως, σε μια εποχή που η οικονομία πρέπει να αναπτυχθεί και όλοι προσδοκούν τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πρέπει να γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να είναι οι θέσεις καλοπληρωμένες. Προφανώς δεν είναι ανόητοι εκείνοι οι εργοδότες που εκτός από καλούς μισθούς, δίνουν πρόσθετα κίνητρα όπως τα bonus και οι έκτακτες παροχές με τις οποίες επιβραβεύουν τους υπαλλήλους τους. Για τη δημιουργικότητα, τη συνέπεια, την διάθεση και την αποτελεσματικότητα, η ανταμοιβή θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Κι αν η Ελλάδα φιλοδοξεί να φέρει πίσω τους πλέον των 500.000 νέων που μετανάστευσαν τη δεκαετία της κρίσης, η λύση είναι η αύξηση των αποδοχών και των μισθών που από το 2009 συμπιέζονται προς τα κάτω. Οχι η δωρεάν, εθελοντική εργασία που θα δημιουργήσει νέους που θα λένε κι ευχαριστώ εάν είναι τυχεροί κι αντί για κανονικό μισθό παίρνουν ένα επίδομα τύπου χαρτζιλίκι από το αφεντικό."