Τι έγιναν άραγε τα χρήματα των δωρεών στο ΕΣΥ για την αντιμετώπιση του κορωναϊού;

Οι μεγάλοι φιλανθρωπικοί οργανισμοί του εξωτερικού των οποίων η επιβίωση βασίζεται σε δωρεές, γνωρίζουν πολύ καλά ότι "η γυναίκα του Καίσαρα δε φτάνει να είναι, αλλά πρέπει και να δείχνει τίμια". Έτσι τουλάχιστον μία - και πολλές φορές δύο τον χρόνο δημοσιεύουν αναλυτική κατάσταση εσόδων - εξόδων με λεπτομερή ανάλυση του που ξοδεύτηκαν τα χρήματα. Παράλληλα δε υπόκεινται σε τακτικούς ελέγχους ενός ανεξάρτητου, αλλά υπό την αιγίδα του κράτους, οργανισμού που μπορεί ν' ανακαλέσει ή να βάλει φρένο σε οτιδήποτε μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί σπατάλη. Προφανώς και υπάρχουν έξοδα που ξεφεύγουν ή είναι υπερβολικά αλλά ο μηχανισμός υπάρχει και μπορεί να υπάρχει προστασία δωρεών και δωρητών. Σε περιπτώσεις όπως της Μ. Βρετανίας αυτό ισχύει και για όλα τά φιλανθρωπικά ιδρύματα των κατά τόπους νοσοκομείων καθώς και τον οργανισμό-ομπρέλα που δημιουργήθηκε για να συντονίζει το έργο τους (δείτε εδώ για λεπτομέρειες). Η οργάνωση τους δε γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε τα χρήματα να εκταμιεύονται και να μετουσιώνονται σε χρήσιμες δράσεις με ταχύτατο τρόπο διατηρώντας την αναλογία "ελέγχου/δράσης" σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό και να καλύπτονται οι ανάγκες όσο το δυνατόν ταχύτερα.

Αυτά τα χρήματα βέβαια και αυτές οι δράσεις δεν μπορούσαν ν' αφορούν προσλήψεις σε προσωπικό πρώτης γραμμής (δηλ. γιατροί και νοσηλευτές): αυτό είναι σχεδόν παντού υποχρέωση του κράτους και των διαχειριστών των δημοσίων συστημάτων υγείας. Είναι εκεί δηλαδή που απέτυχε να δράσει η πλειοψηφία των χωρών της Ευρώπης, λόγω της επικράτησης του πολιτικού νεοφιλελευθερισμού ως τρόπου καθορισμού των πολιτικών διαχείρησης της δημόσιας υγείας. 

Η χώρα μας όμως είχε και το εξής παράδοξο: παρότι κατάφερε να συγκεντρώσει ένα πολύ μεγάλο (αναλογικά με το μέγεθός της και την οικονομία της) αριθμό δωρεών για τη δημιουργία υποδομών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, έχει ελάχιστα τελειωμένα έργα να επιδείξει, 8 μήνες και κάτι μετά την έναρξή της πανδημίας. Αν εξαιρέσει κανείς τις δωρεές σε υλικό και μηχανήματα σχετικά μικρού κόστους (τα οποία παραγγέλθηκαν και παραδόθηκαν απευθείας από τους δωρητές με βάση της προδιαγραφές του ΕΣΥ) - οι οποίες όμως σε αρκετές περιπτώσεις καθυστέρησαν να γίνουν αποδεκτές λόγω γραφειοκρατικών αγκυλώσεων - οι δωρεές για τη δημιουργία και εξοπλισμό για Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), Μονάδων Αυξημένης Φροντίδας (ΜΑΦ) και Εμφραγμάτων, παραμένουν ανολοκλήρωτες. Δεν είναι τυχαίο ότι από τις μεγάλες δωρεές η μόνη που ολοκληρώθηκε (σχετικά) γρήγορα ήταν τους Βουλής των Ελλήνων: To αστείο με την περίπτωση αυτή ήταν ότι πήρε 4 μήνες από την κατάθεση της δωρεάς, για να υπογραφεί η σύμβαση της Βουλής με την κρατική κατασκευαστική εταιρεία ΚΤΥΠ (Κτιριακές Υποδομές ΑΕ), η οποία ανέλαβε να εκτελέσει το έργο. Ο δε Πρόεδρος της Βουλής κ. Τασούλας δήλωνε "ενθουσιασμένος" με την "ταχύτητα" (!!!) με την οποία προωθήθηκε το έργο! Φανταστείτε δηλαδή τι θα γινόταν αν η όλη δαδικασία έπαιρνε λιγότερο χρόνο ή πόσο πολύ παραπάνω θα έπαιρνε αν δεν υπήρχε "άψογος" συντονισμός...Δεν είναι τυχαίο ότι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος που έκανε μια από τις μεγαλύτερες δωρέες (174 ΜΕΘ και ΜΑΦ), δεν είναι καθόλου ευχαριστημένο λόγω της αργοπορίας των διαδικασιών που στην καλύτερη των περιπτώσεων παίρνουν 6-8 μήνες (για τη συγκεκριμένη δωρεά, οι εργασίες διαμόρφωσης των νέων ΜΕΘ αναμένεται να ολοκληρωθούν, από τα τέλη του 2020 μέχρι και τον Φεβρουάριο 2021).

Με βάση τα στοιχεία του Μαϊου (τα οποία παρουσιάστηκαν τότε σε σχετική εκδήλωση του αρμόδιου υπουργείου), λόγω της πανδημίας προσφέρθηκαν δωρεές από 865 φορείς, νομικά και φυσικά πρόσωπα, το συνολικό ύψος των οποίων ξεπερνά τα 89 εκατομμύρια ευρώ. Συγκεκριμένα από τις δωρεές αυτές:

- 40 εκατομμύρια ευρώ αφορούν ιατρικό εξοπλισμό (1.228 monitors Μ.Ε.Θ., 1.051 αναπνευστήρες, 172 φορητοί αναπνευστήρες, 595 κλίνες Μ.Ε.Θ.)

- 24,2 εκατομμύρια ευρώ αφορούν μέσα ατομικής προστασίας (μάσκες, χειρουργικές στολές, ολόσωμες προστατευτικές στολές κ.α.) και

12,5 εκατομμύρια ευρώ αφορούν καταθέσεις χρηματικών ποσών. Επίσης είχε γίνει αναφορά σε 226 επιπλέον φορείς έχουν εκδηλώσει πρόθεση δωρεών, ύψους περίπου 8,8 εκατομμυρίων ευρώ, για τις οποίες (τότε) αναμενόταν να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες, και οι οποίες (6 1/2 μήνες μετά) μπορούμε να υποθέσουμε ότι έχουν ολοκληρωθεί, ενώ παράλληλα ακολούθησαν και άλλες από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Σ' αυτές δεν περιλαμβάνονται οι 50 ΜΕΘ που πλήρωσε η Βουλή (και για την οποία αναφερθήκαμε ξεχωριστά παραπάνω) και οι οποίες παραδόθηκαν τον Οκτώβριο. 

Τι έγινε όμως με τις άλλες 595 ΜΕΘ (ή 400 αν αφαιρέσουμε αυτές του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και οι οποίες τέλος πάντων έχουν ένα χρονοδιάγραμμα), που τόσο έχει ανάγκη το ΕΣΥ; Άγνωστο πραγματικά. Καμία λογοδοσία για το που βρίσκονται τα χρήματα ή αν έχουν χρησιμοποιηθεί, για ποιο σκοπό έγινε αυτό. Προφανώς τα χρήματα αυτά βρίσκονται σε κάποιο λογαριασμό, όσο "κινούνται οι διαδικασίες". Και εδώ βρίσκεται το ερώτημά μας...Σε μια εποχή που το κράτος "παρακαλεί" τους κλινικάρχες για κρεβάτια σε ΜΕΘ, δεν έπρεπε να υπάρχει ταχεία διεκπεραίωση, με ενεργοποίηση της ΚΤΥΠ και συντονισμού των εμπλεκομένων φορέων; Αν' αυτού δυστυχώς βλέπουμε μια επανάληψη του περίφημου "Ταμείου Μολυβιάτη" το οποίο είχε μαζέψει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τους πυρόπληκτους της Ηλείας (το 2007), αλλά ποτέ δεν τα χρησιμοποίησε με αποτέλεσμα οι μεγαλοδωρητές να ζητούν πίσω τα χρήματά τους...

Στην περίπτωση των δωρεών προς το ΕΣΥ για την αντιμετώπιση του κορωναϊού, όχι μόνο δεν έχει γίνει η απαραίτητη προεργασία για τη στελέχωση των ΜΕΘ (με το απαραίτητο προσωπικό) αλλά δεν έχει ξεκινήσει σε κάποιες περιπτώσεις ούτε καν οι διαδικασίες για τη δημιουργία των υποδομών, για τις οποίες υπάρχουν ολοκληρωμένες δωρεές. Η περίπτωση του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ στην Θεσσαλονίκη (στο οποίο έγιναν δωρεές μεγαλύτερες των 2 εκατομμυρίων για την αντιμετώπιση της πανδημίας), βγάζει κυριολεκτικά μάτια αφού παρά τις δωρεές αυτές, δεν προστέθηκε ούτε ένα κρεβάτι ΜΕΘ!

Η λύση που δόθηκε ήταν η επίταξη κλινικών στην Θεσσαλονίκη και η μετατροπή των ΜΕΘ γενικών περιστατικών σε κλίνες εντατικής νοσηλείας κορονοϊού. Το δεύτερο βέβαια είναι κάτι τραγικό γιατί η χώρα μας (και προ πανδημίας) δεν έχει επάρκεια σε γενικές ΜΕΘ. Η ΠΟΕΔΗΝ (δηλ. το συνδικαλιστικό όργανο των εργαζομένων των δημοσίων νοσοκομείων) τόνιζε από τον Σεπτέμβριο ότι:“Έχουμε επισημάνει την έλλειψη κλινών για επείγοντα και βαριά περιστατικά. Σήμερα σε μεγάλο νοσοκομείο των Αθηνών πέθανε 55χρονη διασωληνωμένη ασθενής χωρίς να μπει σε ΜΕΘ και η οποία δεν είχε κορονοϊό, αλλά διαφορετικό πρόβλημα υγείας. Έχουμε λίστα αναμονής για Μονάδες Εντατικής σε γενικά περιστατικά, ακόμη και σήμερα. Είναι καταστροφή να μετατρέψουμε γενικές ΜΕΘ που είναι ελάχιστες, σε ΜΕΘ Covid-19".  

Βέβαια κάποια στιγμή οι ΜΕΘ θα παραδοθούν. Και αυτό είναι κάτι. Όμως τα δύο ερωτήματα όμως που έρχονται στο μυαλό μας αβίαστα είναι τα εξής: α) Πόσοι άνθρωποι θα μπορούσαν να είχαν σωθεί, αν οι δωρεές είχαν αξιοποιηθεί εγκαίρως; και β) Θ' αναλάβει το κράτος να επανδρώσει τις μονάδες αυτές ώστε το ΕΣΥ να ωφεληθεί, έστω και καθυστερημένα;