Συμφωνία Τουρκίας και Λιβυής για ανακήρυξη ΑΟΖ και για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων - πως φτάσαμε ως εδώ (ανανεωμένο)

Στο τέλος του 2019 η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία ανάδειξης ΑΟΖ με την Λιβύη. Το παρασκήνιο και τα (τότε) γεγονότα τα αναλύουμε εκτενώς παρακάτω. Τα όσα συνέβησαν τότε δεν είχαν στόχο απλώς να εκνευρίσουν την χώρα μας και να κάνουν τον Ερντογάν να φανεί δυνατός στο εσωτερικό της χώρας του. Ο στόχος ήταν η εξόρυξη υδρογονανθράκων σε ένα σημείο που γνωρίζουν όλοι ότι υπάρχουν εν αφθονία - στα νότια της Κρήτης.

Η συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες υπογράφηκε σχεδόν τρία χρόνια μετά. Και μπορεί όπως και η αρχική συμφωνία για την ΑΟΖ να καταδικάστηκε ως άκυρη από το κοινοβούλιο της Λιβύης (η οποία δεν έχει σχέσεις με την κυβέρνηση της χώρας) αλλά ένα είναι σίγουρο: θα δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην χώρα μας.

Και έτσι επαναλήφθηκε ένα φαινόμενο που είχαμε πρωτοδεί τον Δεκέμβρη του 2019.

H φωτογραφία του διεθνώς αναγνωρισμένου αλλά σχεδόν ανυπόληπτου (στο εσωτερικό της χώρας του και όχι μόνο) επικεφαλή της Λιβυικής κυβέρνησης και του Ταγίπ Ερντογάν να δίνουν τα χέρια, έκανε το γύρο του κόσμου. Το 2019, το λόγο της χειραψίας (που φάνηκε να πιάνει στον ύπνο την ελληνική διπλωματία), τον μάθαμε αργότερα: η Λιβύη και η Τουρκία είχαν συμφωνήσει να χαράξουν ΑΟΖ μεταξύ τους, παραβλέποντας την μικρή λεπτομέρεια ότι ανάμεσά τους υπάρχει η Ελλάδα και μερικές εκατοντάδες νησιά που ανήκουν στην ταλαίπωρη χώρα μας.

Η Ελλάδα αντέδρασε τότε - σχεδόν αμέσως. Καταδίκασε τη συμφωνία (προφανώς), ζήτησε το κείμενο της (τόσο από τον Ερντογάν όσο και τον Λίβυο πρέσβη - χωρίς πάντως να το πάρει από πουθενά παρά μόνο από μια 3η χώρα, λίγο πριν την επίσημη "διαρροή" της στο CNN Turk), ενημέρωσε τον ΟΗΕ (που χασμουρήθηκε), το ΝΑΤΟ (που σφύριξε κλέφτικα) και την Ε.Ε. (που κούνησε το κεφάλι της σκεπτόμενη το πως έμπλεξαν με μας και την Τουρκία). Απ' όλους αυτούς και πέραν της Γαλλίας του Μακρόν (που τα είχε πάρει στο κρανίο με το ΝΑΤΟ, τον Ερντογάν και τους Λίβυους) και του Ισραήλ, κανείς μα κανείς δεν έκανε μια ουσιαστική κίνηση στήριξης ή έστω μια δήλωση που να είναι αρκετά σκληρή και να δείχνει ότι θα υπάρχουν συνέπειες για την πράξη αυτή. Η χώρα μας τότε έκανε και κάτι έξυπνο (έτσι γι' αλλαγή), απελαύνοντας τον Λίβυο πρέσβη και ξεσηκώνοντας τους άμεσα ενδιαφερόμενους: την Αίγυπτο (με την οποία είχαμε τριμερείς συμφωνίες και ετοιμαζόμασταν να υπογράψουμε συμφωνία για ΑΟΖ), την Κύπρο (που είναι έξω φρενών - και δικαίως - με την Ελλάδα γιατί ακόμα δεν έχει υπογραφεί η ανάμεσά μας σχετική συμφωνία) και τους αντιπολιτευόμενους, "καλούς" Λίβυους (τους οποίους καλέσαμε επισήμως στην Αθήνα για να κάνουμε "τα μούτρα κρέας" στους "κακούς" Λίβυους). Οι "καλοί" Λίβυοι - μέσω του κοινοβουλίου που ελέγχουν - ξεσηκώθηκαν επισήμως και τόνισαν (ακόμα και στον ΟΗΕ) ότι δεν αναγνωρίζουν αυτή τη συμφωνία την οποία θεωρούν ως προβληματική για την χώρα τους. Αυτό βέβαια έχει μικρό αντίκτυπο γιατί "επίσημη κυβέρνηση" της Λιβυής είναι εκείνη που υπέγραψε το μνημόνιο της συμφωνίας και όχι εκείνη που ελέγχει το κοινοβούλιο.
Κοινώς, και παρά το μπαράζ προσπαθειών για "κινητοποίηση", κάναμε "μια τρύπα στο νερό". Και αυτό γιατί η χώρα μας δεν έχει κάνει το αυτονόητο όλα αυτά τα χρόνια: Δεν έχει ανακηρύξει και υπογράψει συμφωνίες για ΑΟΖ με αρκετές από τις χώρες που συνορεύει. Μας απομένουν ακόμα η Αλβανία (με την οποία είχαμε υπογράψει αλλά τελικά οι Αλβανοί μέσω του ανωτάτου δικαστηρίου τους την ακύρωσαν μετά από πιέσεις της Τουρκίας), η Τουρκία (βεβαίως), ενώ ούτε με την Αίγυπτο η συμφωνία είναι πλήρης (γιατί οι Αιγύπτιοι δεν ήθελαν να είναι οι πρώτοι με τους οποίους θα τα βάλει η Τουρκία αφού με οποιαδήποτε συμφωνία θ' αναγνώριζαν ΑΟΖ στο Καστελόριζο πράγμα που η Τουρκία δε δέχεται με τίποτα). Και το καλύτερο απ' όλα είναι ότι δεν έχουμε υπογράψει ακόμα ούτε καν με την Κύπρο (γιατί φοβόμασταν την αντίδραση της Τουρκίας). Με τη δε Λιβύη ισχύει κάτι μοναδικό: έχουμε ανακηρύξει ΑΟΖ αλλά αυτό το κάναμε μονομερώς και με τρόπο που να μην τη θίγει (και βάση της οποίας δόθηκαν και  "οικόπεδα" στις πετρελαϊκές νότια της Κρήτης).
Την πατήσαμε για ένα ακόμα λόγο: γιατί συμπεριφερόμενοι ως άβουλα όντα, δεχτήκαμε και αναγνωρίσαμε ως "επίσημη" κυβέρνηση της Λιβύης εκείνους που ήταν δεμένοι πλήρως στο άρμα του Ερντογάν και οι οποίοι γνωρίζαμε ότι έκαναν συμφωνίες και συζητήσεις μαζί του "κάτω από το τραπέζι" σε πολλά ζητήματα, που μας αφορούσαν άμεσα. Δεν πήραμε καμία δέσμευση απ' αυτούς ενώ ακόμα και αυτή τη δεδομένη στιγμή που ετοιμάζονται να υπογράψουν μια συμφωνία η οποία θ' απαγορεύει ακόμα και το κολύμπι ανοιχτά της Ρόδου, εμείς τους θεωρούμε ακόμα "αναγνωρισμένους", προβάλοντας ως δικαιολογία ότι είναι "διεθνώς αναγνωρισμένοι". Λες και η χώρα μας δεν έχει υποχρέωση να υπερασπιστεί (επιτέλους) τα συμφέροντά της, ανεξάρτητα με το τι της λένε να κάνει οι άλλοι.
Το χειρότερο απ' όλα είναι ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα ορισμένων στελεχών της κυβέρνησης δε φαίνεται να είναι η συμφωνία αλλά το πως θα διαχειριστούν επικοινωνιακά το ζήτημα. Δηλαδή δεν τους νοιάζει που εξαφανίζεται η Ελλάδα από το χάρτι, αλλά το πως δε θα επηρεαστεί απ' αυτό η κοινή γνώμη. Αν είναι δυνατόν...
Το αστείο δε στην όλη ιστορία είναι άλλο: τη σημαία της επανάστασης και το "καμπανάκι" του κινδύνου για τη σοβαρότητα της κατάστασης, δεν το χτύπησε ούτε η "Ελληνική Λύση" - ούτε καν το ΚΙΝΑΛ. Το έκανε το ΚΚΕ, που με μπαράζ δηλώσεων, ερωτήσεων στην Ευρωβουλή και κειμένων βάζει το θέμα στις σωστές διαστάσεις και λέει το αυτονόητο: παρά το ότι η συμφωνία παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και τη κοινή λογική, δεν μπορεί να θεωρηθεί "ήσσονος σημασίας". Αν υπογραφεί, δεδομένου ότι η Ελλάδα δεν έχει ανακηρύξει ΑΟΖ στις περισσότερες περιοχές της χώρας, γίνεται αποδεκτή και μετά εναπόκειται στην Ελλάδα να κάνει προσφυγές παντού για να περιορίσει τις απώλειές της - ό,τι και αυτό συνεπάγεται.
Είμαστε δηλαδή ένα βήμα πριν ένα νέο Κυπριακό.
Όσο νωρίτερα το πάρουμε χαμπάρι, τόσο καλύτερα. 
(Μια εξαιρετική ανάλυση για του που στοχεύει η Τουρκία με αυτή τη συμφωνία καθώς και μια σαφής επεξήγηση των διαφόρων όρων, μπορείτε να διαβάσετε εδώ).