Αναρτήσεις
Πρώτη Μαϊου σήμερα και καλό θα είναι να θυμηθούμε ότι η μέρα δεν είναι αργία - είναι απεργία εις ανάμνηση των γεγονότων της Πρωτοχρονιάς του Σικάγου και των μεγάλων εκείνων γεγονότων στα οποία με αίμα μπήκαν τα πρώτα θεμέλια για την κατάκτηση δικαιωμάτων που σήμερα φαντάζουν ως
βασικά όπως το 8ωρο, οι άδειες, η κοινωνική ασφάλιση, ακόμα και το δικαίωμα στην εργασία - όλα αυτά τα οποία σήμερα με τις πρακτικές των τελευταίων κυβερνήσεων απομακρύνονται ένα-ένα ως "προαπαιτούμενα" από την εγχώρια τρόικα...Για να μην υπάρχουν ψευδαισθήσεις: οτιδήποτε χάνετε σήμερα με τη δικαιολογία των "ειδικών συνθηκών" έχει κατακτηθεί με αίμα και πολύ αγώνα, και φυσικά δε θα υπήρχε αν δεν υπήρχε το - πλήρως απαξιωμένο σήμερα - συνδικαλιστικό κίνημα, το οποίο ξεκίνησε μαζικά να υπάρχει εκείνη την Πρωτομαγιά του 1889. Τόσο μακρυά αλλά και τόσο κοντά με το σήμερα...
Σήμερα επίσης έχουμε και μια άλλη επέτειο: την επέτειο του βίαιου θανάτου ενός πραγματικού αγωνιστή της δημοκρατίας, του Αλέκου Παναγούλη - του οποίου το νήμα της ζωής κόπηκε απότομα την Πρωτομαγιά του 1976, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Λεωφόρο Βουλιαγμένης.
O Αλέκος Παναγούλης ήταν ο τελευταίος μεγάλος ήρωας της Δημοκρατίας στην χώρα μας. Οδηγώντας μια παρέα επαναστάτες (όπως τους Γιάννη και Αρτέμη Κλωνιζάκη, τον Στάθη Γιώτα και τον Λευτέρη Βερυβάκη μεταξύ των άλλων) προσπάθησε να βάλει τέλος στην Δικτατορία, χτυπώντας την εκεί που θα πονούσε περισσότερo: στο "κεφάλι" της δηλ. στον ίδιο τον δικτάτορα Παπαδόπουλο. Δυστυχώς όμως η απόπειρα απέτυχε για λίγο, ο δικτάτορας διέφυγε και τελικά ο Παναγούλης και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του συνελήφθησαν, οι περισσότεροι μετά από προδοσία (το έθνος μας εξάλλου πάντα έβγαζε ήρωες αλλά πάντα είχε και "Εφιάλτες").
Ο αγώνας του μέσα από τη φυλακή συγκλόνισε τον κόσμο και συνεχίστηκε ακόμα και μετά την απελευθέρωσή του - στα πλαίσια της "αμνηστίας" που χορήγησε η Χούντα σε πολιτικούς κρατουμένους, παρά τ' απίστευτα βασανιστήρια που υπέστηκε. Το ποίημά του, "Διεύθυνσή μου" γραμμένο στη φυλακή περιγράφει χαρακτηριστικά τα όσα έζησε εκεί:
Μετά την Μεταπολίτευση εκλέχθηκε Βουλευτής Β' Αθηνών με την Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις και ξεκίνησε εκστρατεία για να βγάλει στην επιφάνεια τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ, που αποκάλυπταν τη διαπλοκή της Χούντας με πολιτικούς, επιφανείς πολίτες της εποχής καθώς και τον "ξένο δάκτυλο". Ο θάνατός του, δυστυχώς ήρθε πάνω ακριβώς στη στιγμή που ο Α.Παναγούλης είχε πάρει στα χέρια του τ' αρχεία αυτά και ετοιμαζόταν να κάνει τις αποκαλύψεις που θα συγκλόνιζαν το πολιτικό σύστημα της χώρας - και όχι μόνο...Ο Παναγούλης ήταν ξεχωριστός γιατί δεν ήταν ούτε αριστερός, ούτε δεξιός. Ήταν πολιτικοποιημένος, αλλά πίστευε - αγνά - στην ανάγκη της πίστης πάνω απ' όλα στη δημοκρατία.
Δυστυχώς για όλους εμάς που πιστεύουμε στην Δημοκρατία η απώλεια του Παναγούλη δεν αναπληρώθηκε ποτέ.Την χώρα κυβέρνησε η γενιά του Πολυτεχνείου και πολλοί που προσπάθησαν να βρουν "αντιστασιακές δάφνες" χωρίς να έχουν αγωνιστεί. Κυρίως όμως δε, χάθηκε ο αντι-συμβατικός λόγος του, ενώ οι ιδέες του για μια Ελλάδα βασισμένη στην περιφέρεια και απεξαρτημένη από τα ξένα κέντρα, δε βρήκαν συνεχιστές ανάλογου βεληνεκούς. Και τ' αποτελέσματα αυτού, τα βιώνουμε καθημερινά στην εποχή μας...
Και για να μην ξεχνιόμαστε... Η Πρωτομαγιά είναι μια μέρα με ιδιαίτερη σημασία - εκτός από την πολιτική και εργατική της διάσταση - γιατί είναι γεμάτη έθιμα και εκδηλώσεις που έχουν την ρίζα τους στην αρχαιότητα. Από γενιά σε γενιά έχει περάσει το έθιμο του μαγιάτικου στεφανιού, που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης.
Είναι η λεγόμενη κατά την αρχαιότητα «γιορτή των ανθέων». Ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα, όπου με μεγαλοπρέπεια βάδιζαν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που έφερναν άνθη. Έπειτα τα Ανθεστήρια διαδόθηκαν και σε άλλες πόλεις της χώρας και πήραν πανελλήνια μορφή. Όλες οι εκδηλώσεις της ημέρας ήταν αφιερωμένες στην γονιμότητα και την καρποφορία της γης.
Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου, ο οποίος αντιστοιχεί στον αρχαίο μήνα Θαργηλίωνα που γιορταζόταν με τα περίφημα Ανθεοφόρια. Ήταν αφιερωμένος στη θεά της γεωργίας Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη, που τον μήνα αυτόν βγαίνει από τον Άδη κι έρχεται στη γη. Γιορτές γίνονταν και στην αρχαία Ρώμη που τις έλεγαν "ροσύλλια" τις οποίες διατήρησαν και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες.
Για τη λαϊκή αντίληψη, στο μήνα Μάιο συνυπάρχουν οι ιδιότητες του καλού και του κακού, της αναγέννησης και του θανάτου και συγκεντρώνονται την πρώτη του ημέρα, την Πρωτομαγιά.
Στις μέρες μας η Πρωτομαγιά, με το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι έχουμε απομακρυνθεί, ζώντας στις μεγαλουπόλεις.
Και σε άλλες χώρες όμως τιμούν την πρώτη ημέρα της Άνοιξης. Στη Σουηδία οι χωρικοί μαζεύουν πράσινα κλαδιά που τα αναρτούν στα σπίτια τους, ενώ τραγουδούν τραγούδια που μιλούν για ευφορία και ευτυχία. Σε χωριά της Γερμανίας την 1η Μαΐου ένα κλαδί στολισμένο με ταινίες (το Maibaum) τοποθετείται στην κεντρική πλατεία και γύρω του στήνονται ξέφρενοι χοροί. Ακόμη εκλέγουν το πιο όμορφο κορίτσι τουχωριού ως Βασίλισσα του Μαΐου (Maikonigin) και το ντύνουν με κάτασπρο φόρεμα. Στα μέρη της Μικράς Ασίας, σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ - Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου. Στα Δωδεκάνησα, μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε "ανοιχτομάτη" και πιστεύουν πως όποιος το έχει είναι πάντα γερός και τυχερός.
Σε νησιά του Αιγαίου την Πρωτομαγιά, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια, που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό. Οι αγρότες φτιάχνουν το Μάη τους με πρασινάδες, καρπούς, σκόρδο για τη βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό. Στις περιοχές της Σμύρνης, την παραμονή της Πρωτομαγιάς, οι αγρότες πήγαιναν στην εξοχή, για να κόψουν οτιδήποτε είχε καρπό: σιτάρι, κριθάρι, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, κλαδιά αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια.
Στην Αγιάσο της Λέσβου, φτιάχνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια και βάζουν μέσα "δαιμοναριά", άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί.
Στη Σέριφο, από το βράδυ της παραμονής, κρεμούν στην πόρτα ένα στεφάνι από λουλούδια τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο. Σε χωριά της Κέρκυρας, οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά.
Με το μαγιόξυλο αυτό, οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη. Νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας μαζεύονται την παραμονή της Πρωτομαγιάς, μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά που έχουν συγκεντρώσει αρκετές μέρες πριν. Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια για την Πρωτομαγιά.
Σήμερα επίσης έχουμε και μια άλλη επέτειο: την επέτειο του βίαιου θανάτου ενός πραγματικού αγωνιστή της δημοκρατίας, του Αλέκου Παναγούλη - του οποίου το νήμα της ζωής κόπηκε απότομα την Πρωτομαγιά του 1976, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στην Λεωφόρο Βουλιαγμένης.O Αλέκος Παναγούλης ήταν ο τελευταίος μεγάλος ήρωας της Δημοκρατίας στην χώρα μας. Οδηγώντας μια παρέα επαναστάτες (όπως τους Γιάννη και Αρτέμη Κλωνιζάκη, τον Στάθη Γιώτα και τον Λευτέρη Βερυβάκη μεταξύ των άλλων) προσπάθησε να βάλει τέλος στην Δικτατορία, χτυπώντας την εκεί που θα πονούσε περισσότερo: στο "κεφάλι" της δηλ. στον ίδιο τον δικτάτορα Παπαδόπουλο. Δυστυχώς όμως η απόπειρα απέτυχε για λίγο, ο δικτάτορας διέφυγε και τελικά ο Παναγούλης και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του συνελήφθησαν, οι περισσότεροι μετά από προδοσία (το έθνος μας εξάλλου πάντα έβγαζε ήρωες αλλά πάντα είχε και "Εφιάλτες").
Ο αγώνας του μέσα από τη φυλακή συγκλόνισε τον κόσμο και συνεχίστηκε ακόμα και μετά την απελευθέρωσή του - στα πλαίσια της "αμνηστίας" που χορήγησε η Χούντα σε πολιτικούς κρατουμένους, παρά τ' απίστευτα βασανιστήρια που υπέστηκε. Το ποίημά του, "Διεύθυνσή μου" γραμμένο στη φυλακή περιγράφει χαρακτηριστικά τα όσα έζησε εκεί:
Μετά την Μεταπολίτευση εκλέχθηκε Βουλευτής Β' Αθηνών με την Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις και ξεκίνησε εκστρατεία για να βγάλει στην επιφάνεια τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ, που αποκάλυπταν τη διαπλοκή της Χούντας με πολιτικούς, επιφανείς πολίτες της εποχής καθώς και τον "ξένο δάκτυλο". Ο θάνατός του, δυστυχώς ήρθε πάνω ακριβώς στη στιγμή που ο Α.Παναγούλης είχε πάρει στα χέρια του τ' αρχεία αυτά και ετοιμαζόταν να κάνει τις αποκαλύψεις που θα συγκλόνιζαν το πολιτικό σύστημα της χώρας - και όχι μόνο...Ο Παναγούλης ήταν ξεχωριστός γιατί δεν ήταν ούτε αριστερός, ούτε δεξιός. Ήταν πολιτικοποιημένος, αλλά πίστευε - αγνά - στην ανάγκη της πίστης πάνω απ' όλα στη δημοκρατία.
Δυστυχώς για όλους εμάς που πιστεύουμε στην Δημοκρατία η απώλεια του Παναγούλη δεν αναπληρώθηκε ποτέ.Την χώρα κυβέρνησε η γενιά του Πολυτεχνείου και πολλοί που προσπάθησαν να βρουν "αντιστασιακές δάφνες" χωρίς να έχουν αγωνιστεί. Κυρίως όμως δε, χάθηκε ο αντι-συμβατικός λόγος του, ενώ οι ιδέες του για μια Ελλάδα βασισμένη στην περιφέρεια και απεξαρτημένη από τα ξένα κέντρα, δε βρήκαν συνεχιστές ανάλογου βεληνεκούς. Και τ' αποτελέσματα αυτού, τα βιώνουμε καθημερινά στην εποχή μας...
Και για να μην ξεχνιόμαστε... Η Πρωτομαγιά είναι μια μέρα με ιδιαίτερη σημασία - εκτός από την πολιτική και εργατική της διάσταση - γιατί είναι γεμάτη έθιμα και εκδηλώσεις που έχουν την ρίζα τους στην αρχαιότητα. Από γενιά σε γενιά έχει περάσει το έθιμο του μαγιάτικου στεφανιού, που εξακολουθεί να μας συνδέει με την παραδοσιακή Πρωτομαγιά, μια γιορτή της άνοιξης και της φύσης.
Είναι η λεγόμενη κατά την αρχαιότητα «γιορτή των ανθέων». Ιδρύθηκε πρώτα στην Αθήνα, όπου με μεγαλοπρέπεια βάδιζαν προς τα ιερά πομπές με κανηφόρες, που έφερναν άνθη. Έπειτα τα Ανθεστήρια διαδόθηκαν και σε άλλες πόλεις της χώρας και πήραν πανελλήνια μορφή. Όλες οι εκδηλώσεις της ημέρας ήταν αφιερωμένες στην γονιμότητα και την καρποφορία της γης.
Ο Μάιος είναι ο 5ος μήνας του χρόνου, ο οποίος αντιστοιχεί στον αρχαίο μήνα Θαργηλίωνα που γιορταζόταν με τα περίφημα Ανθεοφόρια. Ήταν αφιερωμένος στη θεά της γεωργίας Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη, που τον μήνα αυτόν βγαίνει από τον Άδη κι έρχεται στη γη. Γιορτές γίνονταν και στην αρχαία Ρώμη που τις έλεγαν "ροσύλλια" τις οποίες διατήρησαν και οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες.
Για τη λαϊκή αντίληψη, στο μήνα Μάιο συνυπάρχουν οι ιδιότητες του καλού και του κακού, της αναγέννησης και του θανάτου και συγκεντρώνονται την πρώτη του ημέρα, την Πρωτομαγιά.
Στις μέρες μας η Πρωτομαγιά, με το μάζεμα των λουλουδιών για το πρωτομαγιάτικο στεφάνι, ενισχύει τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση, από την οποία οι περισσότεροι έχουμε απομακρυνθεί, ζώντας στις μεγαλουπόλεις.
Και σε άλλες χώρες όμως τιμούν την πρώτη ημέρα της Άνοιξης. Στη Σουηδία οι χωρικοί μαζεύουν πράσινα κλαδιά που τα αναρτούν στα σπίτια τους, ενώ τραγουδούν τραγούδια που μιλούν για ευφορία και ευτυχία. Σε χωριά της Γερμανίας την 1η Μαΐου ένα κλαδί στολισμένο με ταινίες (το Maibaum) τοποθετείται στην κεντρική πλατεία και γύρω του στήνονται ξέφρενοι χοροί. Ακόμη εκλέγουν το πιο όμορφο κορίτσι τουχωριού ως Βασίλισσα του Μαΐου (Maikonigin) και το ντύνουν με κάτασπρο φόρεμα. Στα μέρη της Μικράς Ασίας, σε κάθε στεφάνι έβαζαν, εκτός από λουλούδια, ένα σκόρδο για τη βασκανία, ένα αγκάθι για τον εχθρό κι ένα στάχυ για την καλή σοδειά. Το μαγιάτικο στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών ως του Αϊ - Γιαννιού του Θεριστή και τότε, το καίγανε στις φωτιές του αγίου. Στα Δωδεκάνησα, μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε "ανοιχτομάτη" και πιστεύουν πως όποιος το έχει είναι πάντα γερός και τυχερός.
Σε νησιά του Αιγαίου την Πρωτομαγιά, τα κορίτσια σηκώνονταν την αυγή και έπαιρναν μαζί τους τα λουλούδια, που είχαν μαζέψει από την παραμονή και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν το «αμίλητο νερό» (αμίλητο γιατί το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν). Όταν το έφερναν στο σπίτι, πλένονταν όλοι με αυτό. Οι αγρότες φτιάχνουν το Μάη τους με πρασινάδες, καρπούς, σκόρδο για τη βασκανία και αγκάθι για τον εχθρό. Στις περιοχές της Σμύρνης, την παραμονή της Πρωτομαγιάς, οι αγρότες πήγαιναν στην εξοχή, για να κόψουν οτιδήποτε είχε καρπό: σιτάρι, κριθάρι, σκόρδα, κρεμμύδια, κλαδιά συκιάς με τα σύκα, κλαδιά αμυγδαλιάς με τα αμύγδαλα, κλαδιά ροδιάς με τα ρόδια.
Στην Αγιάσο της Λέσβου, φτιάχνουν στεφάνια από όλα τα λουλούδια και βάζουν μέσα "δαιμοναριά", άγριο χόρτο με πλατιά φύλλα και κίτρινα λουλούδια για να δαιμονίζονται οι γαμπροί.
Στη Σέριφο, από το βράδυ της παραμονής, κρεμούν στην πόρτα ένα στεφάνι από λουλούδια τσουκνίδες, κριθάρι και σκόρδο. Σε χωριά της Κέρκυρας, οι κάτοικοι περιφέρουν έναν κορμό κυπαρισσιού, σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που γύρω του έχει ένα στεφάνι με χλωρά κλαδιά.
Με το μαγιόξυλο αυτό, οι νέοι εργάτες ντυμένοι με κάτασπρα παντελόνια και πουκάμισα και κόκκινα μαντήλια στο λαιμό βγαίνουν στους δρόμους, τραγουδώντας το Μάη. Νέοι και γυναίκες μεγάλης ηλικίας μαζεύονται την παραμονή της Πρωτομαγιάς, μόλις δύσει ο ήλιος και ανάβουν φωτιές με ξερά κλαδιά που έχουν συγκεντρώσει αρκετές μέρες πριν. Όσο η φωτιά είναι αναμμένη οι γυναίκες χορεύουν κυκλικούς χορούς γύρω από τη φωτιά και τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια για την Πρωτομαγιά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου