Θυμάται άραγε κανείς το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου του 2015;

Ήταν 27 Ιουνίου του 2015, όταν ο Αλέξης Τσίπρας έβαλε τον ελληνικό λαό προ των ευθυνών του ζήτησε ν' αποφασίσει αν θα ήθελε ν' αποδεχτεί τις πρόταση των Ευρωπαίων εταίρων μας για "μεταρρυθμίσεις" (που οδηγούσαν σε ευρύ ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και ουσιαστικό έλεγχο του ελληνικού κράτους από την περίφημη τρόικα επ' άπειρον), στο περίφημο δημοψήφισμα, που θα διεξαγόταν στις 5 του Ιούλη. 

Μέχρι να φτάσουμε στην 5η Ιουλίου είχαν ήδη έρθει τα πάνω κάτω: το Eurogroup δεν παρατείνει το πρόγραμμα που έληγε στις 30 Ιουνίου, ο κόσμος αποσύρει μαζικά τις καταθέσεις του, οι Τράπεζες εκπέμπουν SOS, ο Μάριο Ντράγκι δεν συναινεί σε αύξηση του ποσού ρευστότητας μέσω ELA, τα capital controls είναι γεγονός από τις 28 Ιουνίου και μετά. Μέσα σε κλίμα μεγάλης πόλωσης, τα επόμενα 24ωρα φέρνουν αντιμέτωπους τους υποστηρικτές του «μένουμε Ευρώπη» κι εκείνους του «μεγάλου και περήφανου "όχι"» που ζήτησε ο Αλέξης Τσίπρας από το Σύνταγμα, στις 3 του Ιούλη.

Τα σενάρια για το τι θα συνέβαινε αν δεν αποδεχόμασταν ως λαός τις προτάσεις των δανειστών έδιναν και έπαιρναν. Τα ΜΜΕ έδιναν ρεσιτάλ κινδυνολογίας (ορισμένα χαρακτηριστικά παραδείγματα μπορείτε να διαβάσετε εδώ), η δε πόλωση τεράστια: τέτοιου μεγέθους πολιτικές αντιπαραθέσεις ακόμα και μέσα σε κατά τ' άλλα αγαπημένες οικογένειες είχαμε να δούμε από τις αρχές τις δεκαετίας του 1980, με τους μεν οπαδούς του "Όχι" να χαρακτηρίζουν τους δε οπαδούς του "Ναι" ως "προδότες", ενώ από την άλλη, οι οπαδοί του "Ναι" χαρακτήριζαν ως "ανεύθυνους" τους οπαδούς του "Όχι".  

Παρόλα αυτά, οι κάλπες του, πρώτου μετά το 1974, δημοψηφίσματος αναδεικνύουν σε μεγάλο νικητή το «όχι», δίνοντάς του ποσοστό 61,31%.  Και αυτό παρόλο τις αντίθετες προβλέψεις των δημοσκόπων, τις ατέλειωτες ουρές και την ταλαιπωρία στα ΑΤΜ για 60 ευρώ ημερησίως. Ήταν δε τόσο μεγάλη η αντίδραση του κόσμου που το "Όχι" νίκησε σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες της χώρας, χωρίς πάντως μεγάλη μερίδα του τότε υπουργικού συμβουλίου να κάνει κάποιο ιδιαίτερο αγώνα υπέρ της άρντησης στις προτάσεις των δανειστών. Από την άλλη η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ έκαναν και αυτοί ότι μπορούσαν αλλά μάταια- Ποιος θα ξεχάσει το σύνθημα "μένουμε Ευρώπη" και τις συγκεντρώσεις με το σαμπανιζέ κρασί; 

Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος έφεραν χαρές και πανηγύρια. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους χορούς και τα γλέντια στο Σύνταγμα το βράδυ της 5ης Ιουλίου;

Και μπορεί οι δανειστές να έσπευσαν να προβλέψουν την καταστροφή υπήρχαν όμως και κάποιοι που μας είπαν μπράβο...

Οι πρόεδροι της Αργεντινής, Κούβας, Βενεζουέλας, και Βολιβίας συνεχάρησαν την ελληνική κυβέρνηση για το αποτέλεσμα του Όχι στο δημοψήφισμα, ενώ υπήρξε και επιστολή του Φιντέλ Κάστρο προς τον Αλέξη Τσίπρα. Ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχάρη τον ελληνικό λαό για τη στάση υπευθυνότητας που κράτησε. Ο Υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία δεν επιθυμεί μια διαιρεμένη Ευρώπη αλλά διευκρίνισε ότι η Γερμανία το είχε παρακάνει με την ηγεμονική στάση που κρατάει στην ΕΕ. Ο Πρωθυπουργός της Κίνας Λι Κετσιάνγκ συνεχάρη τηλεφωνικώς τον Αλέξη Τσίπρα και κάλεσε την Ελλάδα να εκμεταλλευθεί την περίσταση και να δεχτεί τη χείρα βοηθείας που της τείνει η Κίνα. Ο Υπουργός Οικονομικών Λου Τζίπινγκ δήλωσε ότι η Ελλάδα κράτησε πολύ υπεύθυνη στάση στις πιο δύσκολες ώρες.

Τη συνέχεια όμως τη θυμόμαστε όλοι...Λίγες μέρες αργότερα, ο Αλέξης Τσίπρας, συνεπικουρούμενος από τη γαλλική κυβέρνηση προετοίμασε σειρά προτάσεων με στόχο να κάμψει τους δανειστές. Η άρνησή τους ήταν εκωφαντική και έτσι ο Αλέξης Τσίπρας σύρθηκε σε διαπραγματεύσεις που στην ουσία ενταφίασαν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αφού το αποτέλεσμά τους οδήγησε στο τρίτο μνημόνιο. 

Οι αντιδράσεις τόσο εντός ελληνικού κοινοβουλίου όσο και στον ελληνικό λαό ήταν κατά πλειοψηφία αρνητικές. Ο κύριος λόγος ήταν ότι το μνημόνιο συνεργασίας που τελικώς υπογράφτηκε ήταν σχεδόν παρόμοιο με αυτό που είχε απορριφθεί στο δημοψήφισμα, λίγες ημέρες νωρίτερα. Χαρακτηριστικές ήταν οι κοινωνικές αντιδράσεις τις ημέρες ψήφισης των λεγόμενων "προαπαιτουμένων" με αποκορύφωμα τη διαδικασία ψήφισης στη Βουλή του μνημονίου, στις 13 Αυγούστου του 2015. Παρόλα αυτά, το τρίτο πακέτο στήριξης εγκρίθηκε από 222 βουλευτές, με πάνω από 40 τελικά κυβερνητικούς βουλευτές να το καταψηφίζουν ή να δηλώνουν παρών...Υπήρχαν όμως οι "Μένουμε Ευρώπη" βουλευτές που κάλυψαν το κενό εκείνων που καταψήφισαν.

Υπό τέτοιες συνθήκες, η διάλυση της Βουλής και η δημιουργία της ΛΑΕ από τους αποχωρίσαντες από τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν μάλλον αναμενόμενη. Όπως αναμενόμενη ήταν και η εκ νέου επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ. 

Πολλοί κατηγόρησαν τον Αλέξη Τσίπρα ότι κατέφυγε στο δημοψήφισμα γιατί πίστευε ότι ο κόσμος θα ψήφιζε "Ναι" και έτσι η συμφωνία με τους δανειστές θα γινόταν "αναίμακτα" αφού θα είχε "αποφασίσει ο λαός". Κάτι τέτοιο όμως δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Ο τότε Πρωθυπουργός της χώρας πίστευε ειλικρινά ότι το "Όχι" θα του έδινε ένα διαπραγματευτικό όπλο - τη θέληση του ελληνικού λαού να πάει το πράγμα "μέχρι τέλους". Έπαιξε και έχασε όμως - και μαζί με εκείνον και όλοι εμείς - γιατί οι δανειστές πίστεψαν ότι δεν είχε διάθεση να κάνει κάτι τέτοιο, και είχαν δίκιο.

Το αν εκανε καλά ή όχι θα το κρίνει η ιστορία. Το σίγουρο όμως είναι ένα: Μετά από 8 χρόνια, κανείς δε θέλει να θυμάται το δημοψήφισμα. Ούτε αυτοί που το προκάλεσαν, ούτε εκείνοι που αντέδρασαν σ' αυτό και πολλοί περισσότερο αυτοί που τσακώθηκαν με αγαπημένους φίλους και συγγενείς, υποστηρίζοντας την μία ή την άλλη επιλογή. Για ένα βράδυ όμως τουλάχιστον, νιώσαμε αντάξιοι  των προγόνων μας, και είπαμε ως λαός" ένα "μεγάλο όχι" και ας έγινε αυτό στη συνέχεια "ναι"...