"Στην Ευρώπη οι άνθρωποι ΘΕΛΟΥΝ να δουλέψουν μέχρι τα βαθιά τους γεράματα" ή μήπως όχι;

 Αν διαβάσει κανείς τα (μεταφρασμένα) ρεπόρταζ των ελληνικών, ειδησεογραφικών ιστοσελίδων θα νομίζει κανείς ότι σε όλη την Ευρώπη οι συνταξιούχοι έχουν πέσει και παρακαλούν να επιστρέψουν στη δουλειά ή ότι (από επιλογή) καθυστερούν τη συνταξιοδότηση τους. 

Ένα τέτοιο που δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα "Τα Νέα" και στη συνέχεια στο in.gr αναφέρει χαρακτηριστικά: "Οταν χτύπησε η πανδημία, οι τάσεις στην εργασία άλλαξαν και σημειώθηκε έξοδος παλαιότερων επαγγελματιών από το εργατικό δυναμικό...Τώρα, ωστόσο, καθώς ο πληθωρισμός εκτινάσσεται, ο αριθμός των ατόμων που προσπαθούν να επιστρέψουν από τη σύνταξη στην αγορά εργασίας αυξάνεται, διαπιστώνει το BBC. Σε πολλές χώρες παρατηρείται μια απότομη αύξηση ατόμων άνω των 60 ετών που αναζητούν «επειγόντως εργασία», ενώ μια άλλη έρευνα σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες διαπίστωσε ότι τα 2/3 όσων συνταξιοδοτήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας αναμένουν να συνεχίσουν να εργάζονται με κάποια μορφή."

Και λίγο παρακάτω συνεχίζει: "Η Καμίλα Κάβεντις στο βιβλίο της «Κερδίζοντας στην παράταση», μιλά για τη νέα μέση ηλικία, τους «νεομεσήλικοι» μεταξύ 50 και 70 ετών που επιζητούν μια πιο ουσιαστική εμπλοκή στην κοινωνία. Αλλωστε είναι η ομάδα του πληθυσμού που αυξάνεται ταχύτερα από όλες τις άλλες, στις ευρωπαϊκές χώρες".

Κάτι τέτοιο όμως δεν υποστηρίζεται από τις στατιστικές, αλλά και ούτε από την εργασιακή πραγματικότητα, όπου η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Η πανδημία δημιούργησε όντως ένα μαζικό κύμα εξόδου από τον εργασιακό τομέα, και ιδιαίτερα από τους τομείς που χρειάζεται η φυσική επαφή, και που για χρόνια υπήρχε υποστελέχωση, περιορισμός επενδύσεων ή σχετικά χαμηλές απολαβές και περιορισμένη "επαγγελματική ικανοποίηση". Ο λόγος είναι απλός: Γιατί να συνεχίσει κάποιος να δουλεύει σε μια εργασία που δουλεύει χωρίς να υπάρχει ανταποδοτικότητα από πλευράς χρημάτων, ευχαρίστησης ενώ ταυτόχρονα υπάρχει ο κίνδυνος να αρρωστήσει σοβαρά ενώ μπορεί να πάρει τη σύνταξή του και να κάνει άλλα πράγματα; Παράλληλα ο χρόνος που περάσαμε όλοι μας στα σπίτια μας, έκαναν πολλούς από εμάς να αναθεωρήσουμε τη ζωή μας, και να "αλλάξουμε ζωή". Περισσότερος ποιοτικός χρόνος με αγαπημένους, αναζήτηση καινούργιων δραστηριοτήτων, συνεπικουρούμενα από τη διαπίστωση ότι ο χρόνος μας λιγοστεύει κάθε μέρα που περνάει, βοήθησαν στο να υπάρξει μια ουσιαστική αλλαγή πλεύσης. 

Αυτό βέβαια δεν αφορά εκείνους που βρίσκονται σε μία ηλικία μέχρι τα 55-60 - αλλά τους μεγαλύτερους. Δηλαδή τις ηλικίες που και πιο ευάλωτες είναι αλλά και που για τις οποίες υπάρχει ο κίνδυνος "εγκλωβισμού" στην εργασία για μεγαλύτερα διαστήματα, αφού παρά το "χαμήλωμα" του προσδόκιμου μέσου όρου ζωής στον πλανήτη λόγω του κορωναϊού, οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να επιζητούν αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση. Επομένως η προοπτική του να υποχρεωθεί κανείς να δουλέψει μέχρι τα 70 του, (ενώ το προσδόκιμο είναι τα 83-84 χρόνια), ενώ μπορεί να χαρεί 4-5 επιπλέον χρόνια (ίσως και πιο ποιοτικά), ελεύθερα από εργασιακές υποχρεώσεις, είναι μάλλον δυσμενέστερη, εξ' ου και το κύμα αποχωρήσεων και αιτήσεων συνταξιοδότησης.

Βέβαια αυτό δεν αρέσει στους κρατούντες. Γι' αυτό και υπάρχει και μια τάση "δημιουργίας κλίματος" ώστε ν' αντιστραφεί το κύμα αποχωρήσεων, και στην προσπάθεια ενίσχυσής της, χρησιμοποιούνται και επιστημονικές ανακρίβειες. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά στο άρθρο του in.gr: "«Οταν οι άνθρωποι εγκαταλείπουν το σχολείο, δεν έχουν μπροστά τους καριέρα 25 ή 30 ετών, αλλά 50 ετών», λέει στη «Wall Street Journal» η οικονομολόγος Ολίβια Μίτσελ, καθηγήτρια στο Wharton School of Business του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια. Θυμίζει ότι οι ειδικοί θεωρούν πως οι άνθρωποι οι οποίοι εισέρχονται τώρα στο εργατικό δυναμικό θα μπορούσαν να ζήσουν 125 χρόνια. «Μερικοί δημογράφοι υποστηρίζουν ότι το μωρό που θα ζήσει μέχρι 200 χρόνια έχει ήδη γεννηθεί», παρατηρεί."  Ποιοι είναι οι "ειδικοί" που θεωρούν ότι ένας 20χρονος του σήμερα θα ζήσει 125 χρόνια και που λένε ότι έχει γεννηθεί το μωρό που θα ζήσει "200 χρόνια" δεν ξεκαθαρίζεται απ' αυτό το άρθρο (μιας και η κυρία Μίτσελ είναι οικονομολόγος και όχι γενετίστρια ή επιδημιολόγος), ούτε επίσης που βασίζονται αυτοί οι "ειδικοί" που κάνουν τέτοιες προβλέψεις.

Τα πράγματα βέβαια είναι απλά: όταν έγινε ορατό ότι η τεχνολογία μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη, υπήρξε η πίστη και η ελπίδα ότι αυτό θα συνεπαγόταν μεγαλύτερες απολαβές, ασφαλέστερο εργασιακό περιβάλλον και μικρότερο εργασιακό βίο, αφού η τεχνολογία θα επέτρεπε μικρότερη προσπάθεια για λιγότερο κόστος. Δυστυχώς όμως στην πορεία φάνηκε ότι κάτι τέτοιο δεν αρκούσε για όλους εκείνους που κρατούν την οικονομία στα χέρια τους. Έτσι καταλήξαμε σε χαμηλότερα αμοιβόμενες εργασίες, εξαντλητικά ωράρια και μεγαλύτερο εργασιακό βίο.

Παράλληλα η (σχεδόν παγκόσμια) λεηλάτηση των εργασιακών πόρων και των όσων με κόπο μάζευαν οι εργαζόμενοι τα χρόνια του εργασιακού τους βίου (βλέπε λεηλάτηση των αποθεμάτων των ασφαλιστικών ταμείων στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου), σε συνδυασμό με μια υπό-επένδυση στους τομείς της υγείας και των υποδομών, δημιούργησαν μια ανάγκη (και όχι επιθυμία) παραμονής στην εργασία. Γιατί προφανώς άλλο να θέλει κανείς να δουλέψει - έστω και λίγες ώρες την εβδομάδα - και άλλο να είναι υποχρεωμένος να δουλέψει γιατί αν δεν το κάνει, θα ζει με ψίχουλα, παρά το ότι πλήρωνε ασφαλιστικές εισφορές για 35 και 40 χρόνια.

Πρέπει όμως ο κόσμος να πειστεί ότι το να δουλεύει μέχρι να πεθάνει είναι το καλύτερο. Και για να συμβεί αυτό πρέπει να υπάρχει τόσο το "τυρί", όσο και το "μαστίγιο". Στη δεύτερη περίπτωση υπάρχουν αντιδράσεις, στην πρώτη όχι. Οπότε και τα άρθρα σαν το προαναφερόμενο έχουν ρόλο και θέση, έστω και αν η αλήθεια είναι απλή: Στο παρόν οικονομικό σύστημα, δε συμφέρει να υπάρχουν πολλοί συνταξιούχοι. Όσο δουλεύει κανείς είναι χρήσιμος, μετά γίνεται βάρος...