Το σύνδρομο "Long COVID-19" και η στάση των επιστημόνων και της κοινωνίας μας

Για τους κινδύνους (εντός εισαγωγικών) των εμβολίων κατά του κορωναϊού έχουμε γράψει εδώ αναλυτικά. Προφανώς και στα επιχειρήματα που προβάλουν οι αρνητές δεν υπάρχει λογική και δεν μπορεί να στηριχθεί καμία επιστημονική εξήγηση:

Σε μια χώρα δε που ανά 100 μέτρα υπάρχει κεραία κινητής τηλεφωνίας, τα ασύρματα δίκτυα του ίντερνετ μας έχουν "κυκλώσει", το κάπνισμα είναι ακόμα έντονο στοιχείο της καθημερινότητάς μας, η παχυσαρκία αποτελεί μάστιγα από την παιδική ηλικία και το φαγητό που τρώμε κολυμπάει στα συντηρητικά ή είναι γενετικά μεταλλαγμένο (σε μικρό ή μεγάλο βαθμό), δεν χωράει καμία συζήτηση για το ποιές μπορεί να είναι οι "μακροχρόνιες επιπτώσεις" τους. Προφανώς έχουν σειρά άλλα πράγματα να μας αρρωστήσουν και να μας προκαλέσουν χίλια κακά, βάζοντας ένα "στοπ" στη ζωή μας γρηγορότερα απ' ότι θα έπρεπε.

Για το μεταφυσικό δε χωράει συζήτηση και δεν είναι της παρούσης προφανώς. Και εννοείται ότι σημάδια θα βρει κανείς για οτιδήποτε, αρκεί να ψάξει πραγματικά πολύ.

Ο λόγος της ανάρτησης αυτής είναι γιατί στην χώρα της "φαιδράς πορτοκαλέας" που λέγεται Ελλάδα, πέραν από τους θανάτους (που μέσα σ' όλα τ' άλλα έχουν και μια επιπλέον τραγικότητα όταν συνδεόνται με τον κορωναϊό για τους λόγους που εξηγούμε εδώ), τις νοσηλείες και τις διασωληνώσεις που είναι οι πρώτοι δείκτες που κοιτάζουν όλοι όταν μιλάνε για την πανδημία, παραβλέπούμε κάτι που αφορά πάρα πολλούς απ' αυτούς που νόσησαν. Αυτό ονομάζεται "Long COVID-19" ή "Post acute COVID-19 syndrome" ή σε απλά ελληνικά "σύνδρομο Long-COVID-19".

Το ότι δε μιλάμε γι' αυτό είναι παράδοξο, δεδομένου ότι η Ε.Ε. το έχει αναγάγει σε ένα ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα και έχεις εκδόσει ειδικές οδηγίες για τους εργαζομένους που πάσχουν απ' αυτό και τους εργοδότες τους.

Όταν λέμε "σύνδρομο Long-COVID-19", εννοούμε τα παρατεταμένα συμπτώματα που εμφανίζει (περίπου) ο ένας στους επτά που νόσησαν με κορωνοϊό. Κάποιος, δηλαδή, ο οποίος, ακόμα και αφού αναρρώσει από την οξεία φάση της λοίμωξης, εξακολουθεί να εμφανίζει συμπτώματα όπως είναι η χρόνια κόπωση, η μυϊκή αδυναμία, η κεφαλαλγία, η δυσκολία συγκέντρωσης και η μείωση της μνήμης, η δύσπνοια και άλλα συμπτώματα, που επιμένουν συχνά για 3 και 6 μήνες - και σε πολλές περιπτώσεις (σύμφωνα με την αγγλική βιβλιογραφία η οποία πρωτοπορεί στο συγκεκριμένο τομέα) εώς και 1 χρόνο μετά την ανάρρωση. Το σύνδρομο αφορά όλες τις ηλικιακές ομάδες, ακόμα και παιδιά. Στην Αγγλία με βάση τα υπάρχοντα στατιστικά υπολογίζεται ότι περίπου το 1,5% του πληθυσμού (1 εκατομμύριο περίπου), πάσχουν από το σύνδρομο αυτό.

Τα πιο συχνά συμπτώματα είναι η κόπωση, η επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά από σωματική ή πνευματική άσκηση, και πνευματική σύγχυση. Από το φάσμα των συμπτωμάτων άλλα περιλάμβαναν οπτικές ψευδαισθήσεις, τρέμουλο, φαγούρα στο δέρμα, αλλαγές στον εμμηνορροϊκό κύκλο, σεξουαλική δυσλειτουργία, προβλήματα ελέγχου της ουροδόχου κύστεως, έρπητα ζωστήρα, απώλεια μνήμης, θολή όραση, διάρροια και εμβοές.

«Η μνήμη και η γνωστική δυσλειτουργία, που βιώνουν πάνω από το 85% των ερωτηθέντων, ήταν τα πιο διαδεδομένα και επίμονα νευρολογικά συμπτώματα, εξίσου κοινά σε όλες τις ηλικίες και με σημαντικό αντίκτυπο στην εργασία. Οι πονοκέφαλοι, η αϋπνία, ο ίλιγγος, η νευραλγία, οι νευροψυχιατρικές μεταβολές, το τρέμουλο, η ευαισθησία στον θόρυβο και το φως, οι ψευδαισθήσεις (οσφρητική και άλλες), η εμβοή ήταν επίσης κοινά και μπορεί να υποδηλώνουν μεγαλύτερα νευρολογικά προβλήματα που αφορούν τόσο το κεντρικό όσο και το περιφερικό νευρικό σύστημα», Αναφέρεται χαρακτηριστικά σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Lancet από το αγγλικό πανεπιστήμιο UCL.

Για όσους δε νοσήσουν βαριά, υπάρχει κίνδυνος τόσο για ενδοθηλιακές ασθένειες - που επηρεάζουν σοβαρά το καρδιοαγγειακό σύστημα (που είναι εξάλλου το πρώτο που επηρεάζεται από τον κορωναϊό και ας είναι συνήθως τα συμπτώματα του αναπνευστικού εκείνα που στέλνουν τελικά τους ασθενείς στο νοσοκομείο) όσο γι' αναπνευστικές ασθένειες.Αλλά αυτά είναι συνήθη για όσους έχουν μακροχρόνια νοσηλεία ή παραμονή σε ΜΕΘ, ούτως ή άλλως.

Στην Μεγάλη Βρετανία το κράτος ήδη έχει δημιουργήσει και στελεχώσει σχετικές κλινικές, δίνοντας τον τελευταίο καιρό μεγάλο βάρος στα παιδιά και τους νέους. Μπορεί να φανταστεί κανείς πόσο τραγική μπορεί να γίνει η ζωή για κάποιο νέο που δεν μπορεί να συγκεντρωθεί και να δουλέψει ή ένα παιδί - φαινομενικά υγιές - που νιώθει χρόνια ατονία.

Το αν και πότε "εξαφανίζονται" τελείως είναι ερωτήματα που δεν έχουν ακόμα γενικές απαντήσεις. Όταν όμως βλέπει κανείς επαγγελματίες αθλητές (όπως π.χ. μερικοί που αγωνίζονται στον Ολυμπιακό στο ποδόσφαιρο) που για μήνες δεν μπορούν να πάρουν "τα πόδια τους", μπορεί να καταλάβει κανείς το πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα: Το σίγουρο είναι ότι όσο και να κρατήσουν είναι πολύ.

Στην χώρα όμως της "φαιδράς πορτοκαλέας" κανείς δεν ασχολείται με αυτά. Η χώρα μας έτσι κι αλλιώς έχει ακόμα σχετικά λίγα κρούσματα (και δυσανάλογα πολλούς θανάτους), οι περισσότεροι εκ των οποίων σε ηλικιωμένους, με τους οποίους στην πραγματικότητα δεν ασχολείται κανείς. Αν αισθάνονται ατονία για μήνες, μπορεί να είναι "και της ηλικίας".

Και έτσι ναι μεν, οι νέοι πεθαίνουν δύσκολα από τον κορωναϊό, και συχνά δε νοσηλεύονται, μήπως όμως πρέπει αυτοί που ξεσηκώνουν τον κόσμο ενάντια στον εμβολιασμό θα έπρεπε να σκεφτούν και το σύνδρομο αυτό; 

Το ότι χάρις αυτή τη νοοτροπία (των 40+άρηδων που δεν εμβολιάζονται "από άποψη" ή "από φόβο") οδηγούμαστε στο "χαμήλωμα" του ορίου ηλικίας εμβολιασμού (ακουμπώντας ηλικίες για τις οποίες  πραγματικά ΔΕΝ έχουμε πολλά στοιχεία) και που οδηγούν στη (αντιδημοκρατική από κάθε άποψη) δημιουργία μιας κοινωνίας δύο ταχυτήτων, δεν το συζητάμε καν...

Αλλά όπως ξέρουμε στην χώρα της "φαιδράς πορτοκαλέας" δεν μπορούν να γίνουν σοβαρές συζητήσεις. Μπορούμε να κάνουμε βαρύγδουπες δηλώσεις για 100 χιλιάδες κρούσματα την μέρα τον Αύγουστο και γι' αύξηση του ιικού φορτίου των λυμάτων.

Για το τι σημαίνει να ζεις και να πεθαίνεις από κορωναϊό, δεν μπορεί να γίνει κουβέντα. Γιατί είναι κάτι δύσκολο... 

Ποιο ήταν άραγε το αποτέλεσμα 20 χρόνων πολέμου στο Αφγανιστάν;

Πέρασαν  κιόλας σχεδόν 20 χρόνια από την έναρξη του (τελευταίου ιστορικά) πολέμου στο Αφγανιστάν, που ξεκίνησε με την επίθεση των ΗΠΑ μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.

Στα 20 χρόνια που κράτησε ο πόλεμος των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ προκάλεσαν χιλιάδες αεροπορικές επιδρομές, έριξαν τόνους από βόμβες και προκάλεσαν πραγματικά χιλιάδες νεκρούς. Τελικά, μετά από μερικές βραχυπρόθεσμες νίκες και αλλαγές των κεντρικών θεσμών στο Αφγανιστάν, τελικά η συμφωνία ειρήνης που επιτεύχθηκε τον Φεβρουάριο του 2020 μάλλον ευνόησε τους Ταλιμπάν, παρά τους «στρίμωξε» στη γωνία. Ο βασικός λόγος που έγινε αυτό είναι γιατί οι θεσμοί που εγκατέστησαν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, όπως η κυβέρνηση που υποστήριζαν οι Σοβιετικοί πριν 40 χρόνια, έχουν μικρό κοινωνικό έρεισμα και δημιουργήθηκαν περισσότερο περιορίζοντας τον χώρο δράσης των Ταλιμπάν, παρά διαλύοντας τον οργανωτικό ή κοινωνικό ιστό που τους έκανε να κερδίσουν τον εμφύλιο το 1992 και να κρατηθούν στην εξουσία πρακτικά 30 χρόνια.Αυτή τη στιγμή οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει ένα ποσοστό από 70% ως 85% του Αφγανιστάν (σύμφωνα με δηλώσεις των ίδιων) και η αφγανική κυβέρνηση δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τι ακριβώς συμβαίνει. Ξέρουμε σίγουρα ότι ελέγχουν σίγουρα τις συνοριακές διελεύσεις με το Ιράν και το Τουρκμενιστάν. Όσοι είναι κοντά στην αφγανική κυβέρνηση και τις ΗΠΑ, αναφέρουν ότι οι Ταλιμπάν έχουν περίπου το 1/3 του Αφγανιστάν, αλλά ούτε αυτό μπορεί κανείς να το διασταυρώσει.

Σύμφωνα με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Αφγανιστάν, Χαμντουλά Μοχίμπ, ο εθνικός στρατός και η ασφάλεια του Αφγανιστάν προσπαθούν να ανακάμψουν και δεν πρόκειται να αφήσουν τη χώρα στους Ταλιμπάν. Σε μια προσπάθεια που μοιάζει εντελώς κράτημα του πνιγμένου από τα μαλλιά, η υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας του Αφγανιστάν επέτρεψε ξανά τη δημιουργία τοπικών πολιτοφυλακών. Κάτι που σε πολλούς θυμίζει τον εμφύλιο που ξεκίνησε το 1992 όταν η «κομμουνιστική» κυβέρνηση του Αφγανιστάν υποχώρησε απέναντι στους Ταλιμπάν μετά τον μεγάλο πόλεμο στον οποίο ενεπλάκη και η Σοβιετική Ένωση.

Σαφώς όλοι θα ήθελαν ο εμφύλιος να αποφευχθεί, όμως αυτό είναι το λιγότερο πιθανό σενάριο. Στην ουσία μιλάμε για επιστροφή σε ένα καθεστώς πολέμου μεταξύ φυλών για τον έλεγχο συγκεκριμένων περιοχών.Την αδυναμία της κυβέρνησης και του εθνικού στρατού του Αφγανιστάν να επιβληθούν φαίνεται κυρίως από τις μαζικές διαφυγές στρατιωτικών ομάδων σε γειτονικές χώρες. Για παράδειγμα, νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, περισσότερα από 1.000 μέλη των αφγανικών δυνάμεων ασφαλείας κατέφυγαν στο Τατζικιστάν, το οποίο βρίσκεται βορειοανατολικά του Αφγανιστάν, καθώς οι Ταλιμπάν προέλαυναν καταλαμβάνοντας χωριά χωρίς καν αντίσταση.Η Ρωσία, ως σημαντικός παράγοντας στο μεσανατολικό τα τελευταία χρόνια, επιβεβαιώνει ότι οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει πάνω από τα 2/3 των συνόρων του βορείου Αφγανιστάν και η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα είπε ότι η Μόσχα προτρέπει όλες τις πλευρές στο Αφγανιστάν να «επιδείξουν αυτοσυγκράτηση». Την ίδια στιγμή, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωνε ότι «Δεν θα στείλω άλλη γενιά Αμερικανών σε πόλεμο στο Αφγανιστάν χωρίς να περιμένουμε λογικά ότι θα πετύχουμε ένα διαφορετικό αποτέλεσμα» και σχολίασε ως «πολύ απίθανο» να μπορέσει η αφγανική κυβέρνηση να διατηρήσει τον έλεγχο της χώρας χωρίς πρόβλημα.

Ο επικεφαλής στρατηγός του ΗΒ, Σερ Νικ Κάρτερ, δήλωσε στο BBC ότι υπάρχουν τρία σενάρια για το Αφγανιστάν, αλλά το πιο πιθανό είναι η έλευση εμφυλίου και η διάλυση του κράτους σε περιοχές που ελέγχουν φυλές, όπως ακριβώς έγινε το 1992.Η ημερομηνία – κλειδί για το τί θα γίνει στο Αφγανιστάν είναι η 31η Αυγούστου, όταν και επίσημα κλείνει το κεφάλαιο ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, όταν και οι υπόλοιπες ξένες στρατιωτικές δυνάμεις θα έχουν φύγει και θα έχουν τοποθετηθεί τοποτηρητές, όπως οι Τούρκοι στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Μέχρι τότε το πιο αισιόδοξο σενάριο, να έχει επιτευχθεί κάποιου είδους πολιτική συμφωνία μεταξύ Ταλιμπάν και αφγανικής κυβέρνησης, ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας.

Πέντε συν ένας λόγοι για τους οποίους θα θέλαμε να περάσει η εθνική μπάσκετ στους Ολυμπιακούς

 Ο αποκλεισμός της εθνικής από τους Ολυμπιακούς Αγώνες μετά την ήττα της στον τελικό του Προ-ολυμπιακού τουρνουά του Καναδά μας άφησε μια πικρή γεύση - κυρίως σε όσους από μας ακολούθησαν την ομάδα και ξενύχτησαν για χάρη της. Η αποστολή ήταν εξαρχής δύσκολη, αλλά αφού φτάσαμε μέχρι το τέλος, υπήρχε η ελπίδα ότι τελικά θα καταφέρναμε.

Μιας και το ταξίδι τελείωσε, σας παρουσιάζουμε πέντε συν ένα λόγους που θα θέλαμε να περάσει τη εθνική ομάδα μπάσκετ στους Ολυμπιακούς:

Λόγος 1ος: Ο Ρικ Πιτίνο.

Δεν είναι συχνό φαινόμενο να έχει η εθνική μας ως προπονητή έναν Hall of Famer. Ο Ρικ Πιτίνο ανέλαβε την εθνική αμισθί, για να πραγματοποιήσει ένα από τα λίγα πράγματα που δεν έχει κάνει μέχρι σήμερα: Να πάει ως πρώτος προπονητής μιας εθνικής ομάδας στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι συνθήκες φάνταζαν καταπληκτικές αλλά δυστυχώς, η παράταση της σεζόν του ΝΒΑ, οι πολλαπλοί τραυματισμοί βασικών αθλητών και η άρνηση δύο εκ των βασικών στελεχών του σχεδιασμού (Ιωάννης Παπαπέτρου - με πρόφαση τραυματισμο και Τάιλερ Ντόρσεϊ - χωρίς πρόφαση απλώς γιατί ήθελε να "μελετήσει τις επιλογές του"), άλλαξαν το σχεδιασμό και δημιούργησαν προβλήματα στην εφαρμογή του αρχικού πλάνου. Το ότι έφτασε μέχρι τον τελικό του Προολυμπιακού είναι δείγμα της δουλειάς που έκανε στο λίγο διάστημα που έκατσε στον πάγκο, καθώς και στη μεγάλη ικανότητά του να παίρνει το μέγιστο από τους (χαμηλής δυναμικότητας) αθλητές του, δημιουργώντας ένα καταπληκτικό κλίμα. Φανταστείτε μόνο τι θα συνέβαινε αν η εθνική κατάφερνε να περάσει στους Ολυμπιακούς και εκεί είχαμε την ευκαιρία να δούμε μια πραγματική πλήρη εθνική, με ένα πραγματικά καλό προπονητή στον πάγκο της. Απόδειξη της αύρας του ήταν και το γεγονός ότι στην ομάδα συνηπήρξαν ο Νίκος Ρογκαβόπουλος, που έφυγε κάνοντας προσφυγή από την ΑΕΚ έχοντας ως βασικό λόγο το ότι δεν έπαιζε, με τον προπονητή που δεν τον έβαζε να παίξει (τον Ηλία Παπαθεοδώρου) - και αυτό χωρίς προβλήματα.  

Λόγος 2ος: Οι αθλητές της ομάδας.

Αν εξαιρέσει κανείς τον (υπερβολικά χαμηλών δυνατοτήτων) Βασίλη Καββαθά, που κανείς δεν κατάλαβε γιατί κλήθηκε αντί του (πιο έμπειρου και ποιοτικού) Κώστα Κουφού, και ο οποίος είχε μεγάλα προβλήματα με όλους τους (μέτριας ποιότητας και άνω) ψηλούς τους οποίους αντιμετώπισε, σε όλους τους αγώνες από την προετοιμασία και πέρα, αυτοί που κλήθηκαν ήταν ότι καλύτερο υπήρχε διαθέσιμο στις θέσεις του. Αθλητές χαμηλών εώς μετρίων δυνατοτήτων - με εξαίρεση τον Νίκ Καλάθη, τον Κώστα Σλούκα, τον Ντίνο Μήτογλου και (ίσως) τον Γιάννη Παπαγιάννη. Αυτοί έδωσαν τον καλύτερο τους εαυτό, φτάνοντας να χάνουν στις λεπτομέρειες από τον Καναδά των 8 ΝΒΑers και να παιρνούν στον τελικό. Θα ήταν δίκαιο (για την προσπάθεια τους και μόνο) το να τους δινόταν η ευκαιρία να διεκδικήσουν μια θέση στην Ολυμπιακή ομάδα.

Λόγος 3ος: Η απαξίωση του αθλήματος.

Χάρις τη λάθος αντιμετώπιση της εθνικής από την ομοσπονδία, τις ατυχίες της στιγμής (βλ. Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2019) και την παραδοχή ότι πλέον "έχει περάσει η εποχή της Ελλάδας" από τα κέντρα αποφάσεων της παγκόσμιας ομοσπονδίας, η εθνική μας ομάδα έχει χρόνια να φέρει μια επιτυχία. Κάτι τέτοιο θα ήταν μια τονωτική ένεση για το άθλημα, το οποίο παραπαίει τα τελευταία χρόνια σε όλα τα επίπεδα. Μια τέτοια επιτυχία μπορεί να έρθει δυστυχώς μόνο από την εθνική - που ενώνει - αφού και δεδομένων της αλλαγής των οικονομικών μεγεθών της Euroleague, κάτι τέτοιο θα ήταν ουτοπία να το περιμέναμε από τις μεγάλες ομάδες, δηλ. του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού. Γιατί για το πρωτάθλημα καλύτερα ας μην το συζητήσουμε...

Λόγος 4ος: Υπάρχει ανάγκη ν' αλλάξουμε θεώρηση στον τρόπο παιχνιδιού.

Το "σκεπτόμενο μπάσκετ" (δηλ. επίθεση 24 δευτερολέπτων - με πάσες μέχρι να βρεθεί ελεύθερο σουτ) έχει ξεπεραστεί. Το άθλημα έχει γίνει αθλητικό, γρήγορο (με σουτ στα 10 δεύτερα) και η άμυνα έχει γίνει βασικό συστατικό σε όλο το γήπεδο. Δυστυχώς όμως η εθνική μας έχει μείνει πίσω στην αντιμετώπιση του παιχνιδιού, με αποτέλεσμα - ακόμα και όταν είναι καλύτερη στα χαρτιά - να μη φτάνει στο μάξιμουμ των δυνατοτήτων της. Αυτό και όταν είχε στις τάξεις της τον Γιάννη (Αντετοκούνμπο)...Το ανέκδοτο με τα "24 plays" που (υποτίθεται) ότι είχε ο Σκουρτόπουλος στο Παγκόσμιο (με την ομάδα να παίζει τελικά μόνο το "γύρω-γύρω-σουτ") είναι παροιμιώδες. Αυτή θα ήταν μια ευκαιρία για την Ελλάδα να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό και να το καθιερώσει, απελευθερώνοντας πολλούς απ' αυτούς που δυνητικά έχουν τη δυνατότητα να σουτάρουν με ικανοποιητικά ποσοστά. Το "χαλινάρι" που υπάρχει, μπαίνει δυστυχώς από τα παιδικά τμήματα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν αθλητές στις μικρές ηλικίες που να μπορούν να παίξουν το "ένας-με-έναν" και να σουτάρουν από αποστάσεις μεγαλύτερες των 6 μέτρων.

Λόγος 5ος: Μήπως και η ομοσπονδία αποφασίσει ν' αντιμετωπίσει με σοβαρότητα την εθνική ομάδα.

Μπορεί οι εκλογές να είναι προ των πυλών, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι υπάρχει σιγουριά ότι όποιος τις κερδίσει, θ' αντιμετωπίσει με σοβαρότητα το οικοδόμημα της εθνικής - το οποίο ξεκινάει από το αναπτυξιακό, τις ομάδες παίδων και καταλήγει στην εθνική ανδρών. Δυστυχώς αυτό που συνέβαινε στα παλιά χρόνια της εποχής Βασιλακόπουλου (δηλ. αναπτυξιακά τουρνουά, σκάουτιγκ σε όλη την Ελλάδα και τις ΗΠΑ για ελληνόπουλα με δυνατότητες, σεμινάρια με τους καλύτερους προπονητές κ.ά.) έχει σταματήσει εδώ και καιρό. Η δήλωση "με τέτοια ομάδα δεν χρειαζόμαστε προπονητή" του κ. Βασιλακόπουλου πριν μερικά χρόνια - που συνδυασμένη με την παρουσία στον πάγκο συμπαθών (αλλά περιορισμένων δυνατοτήτων) προπονητών που αναλώνονταν στην εφαρμογή του δόγματος "ας μην στεναχωρήσουμε τον Πρόεδρο", καταδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος. 

Και τέλος...

Λόγος 6ος: Η εθνική μπάσκετ είναι η μεγάλη "επίσημη αγαπημένη".

Ό,τι και να λέμε, το μπάσκετ είναι το εθνικό μας άθλημα. Μπορεί το πόλο να είναι το πιο σταθερό σε επιτυχίες, το ποδόσφαιρο να είναι το παγκόσμια πιο δημοφιλές και το βόλλεϋ να μας έχει δώσει χαρές, αλλά το μπάσκετ είναι το άθλημα που μας πρωτοέβγαλε στους δρόμους, με την εθνική να μας έχει δώσει τις μεγαλύτερες (αγνές) αθλητικές χαρές. Το Euro του 2004 στο ποδόσφαιρο είναι η μεγαλύτερη αθλητική επιτυχία, αλλά το Ευρωμπάσκετ του '87 και η νίκη επί των ΗΠΑ στη Σαϊτάμα είναι οι μεγαλύτερες χαρές που έχουμε βιώσει, αθλητικά, ως Έλληνες.

Πως μια φωτιά κατέστρεψε τον Δραγώνα και ήταν η αρχή του τέλους των ελληνικών πολυκαταστημάτων

 Τα πολυκαταστήματα στο κέντρο της Αθήνας, σημάδεψαν την καταναλωτική δραστηριότητα της χώρας (και όχι μόνο του Λεκανοπεδίου) τη δεκαετία του 1980, μένοντας ζωντανά μέχρι περίπου τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Το Μινιόν, ο Δραγώνας, ο Κλαουδάτος και οι Αφοί Λαμπρόπουλοι έγιναν προορισμοί ταξιδιών για χιλιάδες οικογένειες, που πολλές φορές ταξίδευαν από άλλες πόλεις για να ψωνίσουν και να διασκεδάσουν. Ειδικά το Μινιόν, με τις ποικίλες δράσεις του στον τελευταίο όροφο, έγινε προορισμός για οικογένειες και παιδιά κάθε ηλικίας. Οι τεράστιες ουρές στα πολυκαταστήματα αυτά, την περίοδο των γιορτών ήταν συνηθισμένο φαινόμενο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις το εργασιακό περιβάλλον ήταν ευχάριστο παρά την πίεση που υπήρχε λόγω της μεγάλης προσέλευσης του κόσμου. Το άρθρο του https://www.in.gr/2021/06/30/life/stories/adokso-telos-ton-ellinikon-harrods-katarreysi-enos-emporikou-mythou/ περιγράφει την περίπτωση του Δραγώνα, που ήταν εκείνο που σήμανε την αρχή του τέλους των μεγάλων πολυκαταστημάτων της Αθήνας, με το οριστικό του κλείσιμο στα 1987:

"Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 ένα μπαράζ εμπρηστικών επιθέσεων τρομοκρατικού υποβάθρου χτυπά μέσα σε μερικούς μήνες τα πιο γνωστά πολυκαταστήματα της Αθήνας και του Πειραιά τα οποία στα μάτια των δραστών συμβολίζουν τον καπιταλισμό και το κεφάλαιο. Διαδοχικά ονόματα-κολοσσοί για τα ελληνικά δεδομένα, όπως το Μινιόν, ο Κατράντζος, ο Λαμπρόπουλος γίνονται στάχτη και ο Δραγώνας δεν αποτελεί εξαίρεση.

Μάλιστα, τα «παιδιά» των δύο τελευταίων καίγονται την ίδια μέρα, την 7η Ιουλίου 1981. Ημερομηνία που ουσιαστικά σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για την σχεδόν 100ετή παρουσία της οικογένειας στον χώρο του εμπορίου.Ο Γιώργος Δραγώνας, πατριάρχης της επιχείρησης, είχε γεννηθεί στην Ζάκυνθο το 1868. Ακολούθησε τα βήματα του δικού του πατέρα και έγινε καπετάνιος, αλλά όταν σε κάποιο από τα ταξίδια του το καράβι έπιασε Πειραιά, αποφάσισε να αλλάξει ζωή και να «δέσει» στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας που εκείνη την εποχή γνώριζε πρωτοφανή ανάπτυξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα σε περίπου 30-35 χρόνια ο πληθυσμός είχε πενταπλασιαστεί και ο δαιμόνιος επτανήσιος αντιλήφθηκε ότι αυτή η τάση δεν θα σταματούσε.

Χρειάστηκε μόλις μία 5ετία για να στήσει το πρώτο μαγαζί του και να το κάνει το μεγαλύτερο κατάστημα πώλησης ανδρικών ειδών στην πόλη. Το πιλοπωλείο του στην Ακτή Μιαούλη δεν διέθετε στην πελατεία του μόνο καπέλα αλλά και μια σειρά άλλων προϊόντων όπως ζώνες, γιλέκα και αξεσουάρ ένδυσης για τους κυρίους της εποχής. Τεράστια ώθηση στις πωλήσεις έδωσε και το στρατηγικό σημείο στο οποίο στήθηκε η επιχείρηση. Στην ουσία ήταν το τελευταίο πράγμα που έβλεπαν οι καραβιές Ελλήνων που έφευγαν με τα πλοία για να μεταναστεύσουν. Σχεδόν όλοι αποχαιρετούσαν την Ελλάδα και τους δικούς τους για πάντα, παίρνοντας μαζί τους αντικείμενα που θα τους θύμιζαν την πατρίδα και θα είχαν και χρηστικότητα στην καθημερινότητά τους. Και ο Δραγώνας ήταν εκεί για να το προσφέρει.

Από εκείνο το σημείο και μετά επαναλαμβανόταν σχεδόν πάντα η ίδια ιστορία. Σε μια περίοδο γεμάτη κοσμοϊστορικά γεγονότα όπως ο «άτυχος πόλεμο του 1897» ή οι επόμενοι που ακολούθησαν, ο Δραγώνας προσαρμοζόταν και θριάμβευε, ενώ σε πολλές περιπτώσεις λειτουργούσε πολύ μπροστά από την εποχή του, εισάγοντες καινοτομίες άγνωστες ως τότε στην χώρα.Για παράδειγμα, ήταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε την έννοια της διαφήμισης, του μάρκετινγκ και των συνεργασιών. Από τις αρχές του 20ου αιώνα κιόλας λειτουργούσε το κατάστημα του Πειραιά επί 24ώρου βάσης, αφού στο λιμάνι η ζωή δεν σταματούσε ποτέ. Παράλληλα είχε έρθει σε συνεννόηση με τους αμαξάδες της περιοχής ζητώντας τους να κάνουν κύκλους στις διαδρομές τους, όταν μετέφεραν τα προϊόντα από το εργοστάσιο μέχρι το κατάστημα. Έχοντας βάλει ρεκλάμα στις άμαξες, έκανε την φίρμα γνωστή σε πολύ περισσότερο κόσμο που ήταν αδύνατο να μην δει το λογότυπό του. Win-win situation, όπως θα λέγαμε σήμερα.Μόλις το 1908 η οικογένεια νιώθει αρκετά δυνατή ώστε να επεκτείνει τις δουλειές της στο κέντρο της Αθήνας. Και μάλιστα πραγματοποιεί το επόμενο βήμα με μεγάλο ρίσκο αφού επιλέγει να εγκατασταθεί στην καρδιά του ανταγωνισμού. Στην οδό Αιόλου που ήταν γεμάτη με ανάλογα καταστήματα, με ένα από αυτά (εκείνο του Λαμπρόπουλου) να στέκεται απέναντί του ήδη από το 1901. Ο Δραγώνας όχι μόνο δεν βγήκε χαμένος από την σύγκριση, αλλά σύντομα μετέφερε ουσιαστικά το επιχειρησιακό κέντρο του στην Αθήνα και συγκεκριμένα στην σημερινή οδό Μητροπόλεως.

Ήδη από την δεκαετία του ’30 κιόλας, ο Δραγώνας γίνεται το πρώτο κατάστημα που προσφέρει εκπτώσεις, με τους Αθηναίους να σχηματίζουν ουρές κάθε φορά που υπήρχε «εβδομάς υπολοίπων», όπως ονομάζονταν, ενώ η επιχείρηση κατορθώνει να σταθεί στα πόδια της (ή και να αναπτυχθεί ) ακόμη και στα «μαύρα» χρόνια που ήρθαν αργότερα με τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή.Με το ξέσπασμα των Ελληνοϊταλικών συγκρούσεων στο μέτωπο της Αλβανίας. Ο Γιώργος Δραγώνας (που είχε χάσει τον πρωτότοκο γιο του όταν εκείνος ήταν 19 ετών το 1924) βλέπει το δεύτερο και το τρίτο σπλάχνο του, Θεμιστοκλή και Σπύρο, να φεύγουν για την πρώτη γραμμή και παραχωρεί την διεύθυνση της επιχείρησης στον τέταρτο, τον 18χρονο μόλις τότε Λέανδρο.

Κατά την διάρκεια των πρώτων μηνών της σύγκρουσης τα καταστήματα προσφέρουν το περίφημο «πακέτο Δραγώνα» όπου με 50 δραχμές οι μητέρες έστελναν στα παιδιά τους ένα δέμα με δύο ζευγάρια μάλλινες κάλτσες, γάλα και παπούτσια, κασκόλ και άλλα συναφή προϊόντα. Όταν πλέον ήρθε και η Κατοχή, έγιναν γιγαντιαίες προσπάθειες για παροχές στους 500 εργαζομένους (μοιράζονταν και συσσίτια καθημερινά) με μεγάλη μάχη κατά του πληθωρισμού, παρά το γεγονός ότι από τον βομβαρδισμό που είχε προηγηθεί, καταστράφηκε ολοσχερώς το κατάστημα στον Πειραιά. Όμως τόσο η οικογένεια, όσο και το προσωπικό της κατόρθωσαν να βγουν δυνατοί από την μανία του πολέμου.

Στις επόμενες τρεις δεκαετίες η επιχείρηση μπαίνει στην καλύτερή της περίοδο και μεγαλουργεί. Και πάλι φροντίζει να αφουγκραστεί τον ρυθμό της εποχής. Βάζει διαφημίσεις στις αίθουσες της νέας μόδας και μορφής διασκέδασης, τον κινηματογράφο, και τότε γεννιέται και το σλόγκαν που έμεινε στην ιστορία. «Ό,τι θέλει ο λαός στου Δραγώνα ασφαλώς»! Εκείνο το διάστημα εισάγονται νέες καινοτομίες, με θέσπιση 45ώρου (αντί για 48ωρο) εργασίας, με καταστήματα με κυλιόμενες σκάλες, ρουφ γκάρντεν, παιδότοπους και παροχή νέων προϊόντων.

Αυτή η πορεία θα διακοπεί τελικά με βίαιο τρόπο. Η φωτιά του καλοκαιριού του 1981 κάνει στάχτη τα πάντα και αποδεικνύεται «ταφόπλακα». Το κατάστημα είναι μεν ασφαλισμένο, αλλά όχι 100% για εμπρησμό, με αποτέλεσμα να δοθεί μόνο μια μικρή αποζημίωση, την ίδια ώρα που ο Λέναδρος Δραγώνας πληρώνει στους εργαζόμενους την δική του, αναλαμβάνοντας πλήρως το κόστος. Οι τίτλοι τέλους θα μπουν περίπου μια 5ετία αργότερα. Το βάρος της καταστροφής, σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον πια, είναι ασήκωτο. Τα ρολά θα κατέβουν μια για πάντα τον Μάιο του 1987 και το success story ενός αιώνα θα περάσει για πάντα στην ιστορία.