Fake news και άλλες (ελληνικές) ιστορίες

Η χρήση του ίντερνετ ως μοναδική - και δωρεάν - πηγή πληροφόρησης ήταν κάτι το αναμενόμενο από τη στιγμή το διαδίκτυο αντικατέστησε, τουλάχιστον για τις νεώτερες γενιές, την τηλεόραση ως το κύριο μέσο ψυχαγωγίας και ενημέρωσης.
Το πρόβλημα όμως με τα κοινωνικά δίκτυα είναι ότι αποτελούν ένα τέλειο μέσο για να διαδοθούν ψεύτικες ειδήσεις. Για πολλούς το σκεπτικό "το διάβασα στο Facebook άρα είναι αληθινό" δεν χωράει αμφισβήτησης και έτσι τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν πολλά "δημοσιογραφικά" sites τα οποία λιβελογραφούν για πρόσωπα, οργανισμούς και χώρες, ώστε να προωθήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Τα face news βέβαια δεν είναι κάτι το καινούργιο (αφού παρουσιάζονται από την αρχαιότητα), αλλά η γιγάντωσή τους τα τελευταία χρόνια, έφτασε να καθορίζει εκλογικές αναμετρήσεις και να παίρνει διαστάσεις επιδημίας, σε σημείο να μη γνωρίζει κανείς σε πολλές περιπτώσεις τι είναι αλήθεια και τι όχι.

Και όπως συνήθως συμβαίνει, όταν τα πράγματα φτάνουν στο αμήν και η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, οι "αρχές" ξυπνούν και εφαρμόζουν μέτρα. Έτσι η Ευρωπαϊκη Επιτροπή στα 2018 υποχρέωσε έμμεσα τρεις κολοσσούς του διαδικτύου (την Google, το Twitter και το Facebook) να "αυτορρυθμιστούν" και να περιορίσουν τη διασπορά των fake news. Πράγματι οι εταιρείες αυτές υπέγραψαν ένα κώδικα αντιμετώπισης του φαινομένου, ο οποίος όμως αποδείχτηκε ανεπαρκής. Έτσι φτάσαμε πριν λίγο καιρό σε σκλήρυνση της στάσης της Ε.Ε. και την απαίτησή της οι 3 εταιρείες να δίνουν μηνιαία αναφορά για το πως τα πάνε σ' αυτόν τον τομέα.
Οι εταιρείες αυτές βέβαια δεν έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν τι αποτελεί fake news και τι όχι, στις διάφορες γωνιές του κόσμου και ειδικά σε μικρά μέρη όπως η χώρα μας. Επειδή το να έχουν και να πληρώνουν ανθρώπους απευθείας για να το κάνουν αυτό είναι ακριβό, κάνουν αυτό που στην πιάτσα ονομάζεται "outsourcing", δηλαδή πληρώνουν άλλους για να το κάνουν, κάτι που τους κοστίζει λιγότερο.
Και εκεί ξεκινάει το πρόβλημα. Σε πολλές περιοχές του κόσμου ακολουθήθηκε η εύκολη λύση να βρεθούν ιστοσελίδες ή εταιρείες που έκαναν τη δουλειά ήδη. Όμως άλλο να έχουν δύο-τρεις άνθρωποι ένα site και να πιστοποιούν ότι το "να πίνει κανείς 5 λίτρα κόκα-κόλα κάνει καλό στο δέρμα" (που δεν χρειάζεται και πολύ μυαλό για να βρει κανείς ότι δεν το κάνει) και να κάνει μια ανάρτηση την μέρα, και άλλο το να κυνηγάει αρκετές χιλιάδες "δημοσιογραφικά" και μη ελληνικά sites και να κρίνει αποτελεσματικά το αν οι ειδήσεις είναι αληθινές ή όχι να επιτρέπει ή μη τη διάδοσή τους μέσω των δικτύων κοινωνικής ενημέρωσης.

Στην Ελλάδα για το Facebook τη δουλειά την κάνει το ellinikahoaxes.gr, το οποίο είναι από τα πρώτα sites στην Ελλάδα που προσπάθησαν να κάνουν μια προσπάθεια ενάντια στα fake news (ή hoaxes). Όντας αρκετά χρόνια στον χώρο (από τις αρχές του 2010), έχοντας μια ενδιαφέρουσα εταιρική λειτουργία (αστική μη κερδοσκοπική - που την εξαιρεί πλήρως της φορολογίας, πλήν εισοδημάτων από χρήση κεφαλαίου) και έχοντας κάνει μια προσπάθεια ενδιαφέρουσα και χρήσιμη για αρκετά χρόνια, πήραν το "συμβόλαιο" από το Facebook για να κάνουν τη δουλειά αυτή εξ ονόματός του. Το θέμα όμως είναι ότι κάπου το πράγμα άρχισε να χάνει το δρόμο του και το site/η εταιρεία να κάνουν μικρά και μεγάλα λάθη. Τον τελευταίο καιρό το πράγμα (όπως λέμε λαϊκά) "χόντρυνε" με τηγορούνται για λανθασμένες αποφάσεις κατηγορείται για φιλοκυβερνητική μεροληψία, και να κατατίθεται να χάρη του, ερώτηση στην Ευρωβουλή (δείτε σχετικά εδώ).
Ο τρόπος λειτουργίας του site, οι πηγές χρηματοδότησής του, οι ελλείψεις του σε προσωπικό, η μετάλλαξή του σε σερίφη του Facebook και το ότι έλεγχο εγκυρότητας των ειδήσεων φέρονται να κάνουν web-developers, δημιουργούν ερωτήματα.
Μπορεί να θεωρήσουν μερικοί ότι ο λόγος που το site δέχεται επίθεση είναι πολιτικός, αλλά μήπως δε θα πρέπει κάποιος που υποτίθεται ότι "δουλεύει" για τη "προστασία της εγκυρότητας της ενημέρωσης" να είναι σε θέση να είναι ξεκάθαρος, "άσπιλος" και "αμόλυντός" όσο αφορά τον τρόπο λειτουργίας του, τις πηγές χρηματοδότησής του και μακρυά από πολιτικές ή άλλες σκοπιμότητες; Ακόμα και στη δύσκολη εποχή που ζούμε...
Όπως και να έχει μάλλον θα πρέπει να στηριζόμαστε στη δική μας κρίση και "να μην τσιμπάμε στα fake news" που λέει και ο Αρκάς, ανεξάρτητα αν είναι Απρίλιος ή όχι...

Ο μεγάλος περίπατος του Κώστα (Μπακογιάννη)

Ο Κώστας Μπακογιάννης δεν μπήκε στην πολιτική λόγω του ταλέντου του ή της πολιτικής του κατάρτισης, αλλά λόγω της βαριάς πολιτικής του κληρονομιάς και της θέσης της οικογένειάς του στην Νέα Δημοκρατία. Το έργο που άφησε στον Δήμο Καρπενησίου (αρχικά) και στην Περιφέρεια Κεντρικής Ελλάδας (τις εκλογικές αναμετρήσεις των οποίων κέρδισε απέναντι σε άχρωμους υποψηφίους) δεν θα είναι δύσκολο να ξεπεραστεί στα επόμενα χρόνια. Το τάιμινγκ όμως σε όλες του τις κινήσεις ήταν πάντα σωστό και έτσι αφού τελείωσε το "αγροτικό του", πέρασε στον Δήμο Αθηναίων, τον οποίο κέρδισε εύκολα, παλεύοντας απέναντι σε υποψηφίους αξιόλογους μεν, αλλά όχι πρωτοκλασάτους δε.

Εκεί κάπου αποφάσισε να κάνει ότι δεν μπόρεσε η μητέρα του, η Ντόρα Μπακογιάννη, τον καιρό της δημαρχίας της, την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων. Να κάνει την Αθήνα μια πόλη τουριστική, στην οποία θα χαίρονται να κάνουν τριήμερες διακοπές οι Ευρωπαίοι. Ένα όραμα όμορφο και δυνατό, αλλά που έχει ένα σοβαρό εμπόδιο στην πραγματοποίησή του: στον Δήμο της Αθήνας κατοικούν ακόμα άνθρωποι.
Από την δεκαετία του 1980 και μετά, όταν το νέφος και ο δακτύλιος εξουσίαζαν τα πάντα, το όνειρο του Έλληνα κατοίκου του Δήμου της Αθήνας ήταν ένα: να φύγει μακρυά από το κέντρο και τις πέριξ περιοχές. Όσοι μπόρεσαν τα κατάφεραν, προτιμώντας να χρησιμοποιούν λεωφορεία και αυτοκίνητα για να πάνε στις δουλειές τους, κατεβαίνοντας "στο Κέντρο" μόνο για να ψωνίσουν. Το κέντρο της πόλης σιγά-σιγά άρχισε να υποβαθμίζεται, η εγκληματικότητα αυξήθηκε, η διακίνηση ναρκωτικών διαδόθηκε, με ελάχιστες περιοχές να κρατάνε ως ένα βαθμό την αίσθηση της "γειτονιάς" και να δίνουν μια αίσθηση ασφάλειας στους κατοίκους τους. Σιγά-σιγά επίσης οι οικογένειες άρχισαν ν' απομακρύνονται και με την οικονομική ευμάρεια να έρχεται στο μέσο ελληνικό σπίτι, στο κέντρο της Πόλης έμειναν λίγοι αμετανόητοι παλιοί κάτοικοι που δεν είχαν ή δεν ήθελαν να πάνε αλλού, κάποιοι που έπρεπε λόγω δουλειάς να μένουν στο κέντρο, καθώς και πολλοί οικονομικοί μετανάστες και φοιτητές. Στα χρόνια του Μνημονίου οι αντιθέσεις άρχισαν ν' αυξάνονται, η υποβάθμιση άρχισε να μεγαλώσει και ήταν ο λόγος που ο Δήμος Αθηναίων ήταν η πρώτη περιοχή της χώρας που η Χρυσή Αυγή απέκτησε δυνατή "φωνή" και έκανε τα πρώτα της "άφοβα" βήματα.
Η εποχή του Airbnb όμως άλλαξε πολλά. Οι τουρίστες δεν χρειάζονταν πλέον ξενοδοχεία για να μείνουν - ένα διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης "αρκούσε". Έτσι σιγά-σιγά εμφανίστηκαν "επενδυτές" οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι τα φτηνά ακίνητα στο κέντρο της Αθήνας και το καθεστώς της "χρυσής βίζας", άρχισαν ν' αγοράζουν κοψοχρονιά (στην αρχή) πολυκατοικίες ολόκληρες, μετατρέποντας τα σε διαμερίσματα για βραχύα μίσθωση. Αυτό όμως δημιούργησε προβλήματα γιατί έτσι τα ενοίκια στα εναπομείναντα διαμερίσματα εκτοξεύθηκαν και ξαφνικά πάρα πολλοί άνθρωποι - που δεν είχαν δικό τους σπίτι - άρχισαν να βρίσκονται με το "πιστόλι στον κρόταφο" όσο αφορά το που θα έμεναν όταν το μισθωτήριο συμβόλαιό τους τελείωνε. Αυτό όμως δεν απασχόλησε ιδιαίτερα την κυβέρνηση (καμία κυβέρνηση), ούτε φυσικά τους δημάρχους της πόλης. Εξάλλου οι μετανάστες δεν είναι Έλληνες πολίτες (οι περισσότεροι) και οι φοιτητές ψηφίζουν αλλού. Στους δημάρχους και τις κυβερνήσεις έφτανε που η Αθήνα αποκτούσε τουρισμό και που οι (όχι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτοι) μετανάστες περιθωριοποιούνταν περαιτέρω. Σε όποιες περιοχές αντιστέκονταν (ως ένα σημείο) στο Airbnb και οι οποίες λόγω χαρακτήρα ήταν αντι-τουριστικές (βλ. Εξάρχεια), εκπονήθηκε ένα σχέδιο για ν' αλλάξουν τα πράγματα. Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι οι περιοχές με μεγάλη αναλογία Airbnb διαμερισμάτων απέκτησαν και καλύτερη αστυνόμευση απ' ότι εκείνες που δεν υπήρχαν πολλά, πράγμα που λέει πολλά για την "πολιτική βούληση" στο θέμα "εγκληματικότητα".
Εδώ κάπου εμφανίστηκε και ο Κώστας με όραμά του - το οποίο είναι αποφασισμένος να εφαρμόσει ό,τι και αν συμβεί. Τον πρώτο χρόνο δεν έκανε πολλά - ανοιχτά τουλάχιστον. Αλλά ήταν ενεργός στο να μαζεύει υπογραφές για κονδύλια και να σχεδιάζει. Και όταν ήρθε η ώρα έβαλε μπρός - πανδημία, ξε-πανδημία, "εγώ το πρόγραμμα δεν το αλλάζω" λέει και προχωράει, γνήσιος εγγονός ενός από του πλέον αμφιλεγόμενου Έλληνα πολιτικού πρώτης γραμμής, των τελευταίων 50 χρόνων, του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.Έτσι έκανε μια κινητή συναυλία και τα εγκαίνια του Συντριβανιού της Πλατείας Ομονοίας (στην περίοδο της βαριάς καραντίνας) για ν' ανεβάσει το "ηθικό των Αθηναίων" και στις οποίες καταπατήθηκαν όλες οι κυβερνητικές παραινέσεις και κανόνες. Βέβαια ο Κώστας εκτός από πλάνο έχει και όλα τα μεγάλα ΜΜΕ με το μέρος του, με αποτέλεσμα στις όποιες παρασπονδίες όλοι να κάνουν τα "στραβά μάτια".
Το επόμενο μέρος του σχεδίου του ήταν ο "μεγάλος περίπατος". Αυτό βέβαια δεν ήταν δική του ιδέα - το είχε πρωτοπαρουσιάσει ως ιδέα ο Αντώνης Τρίτσης και το είχε υποστηρίξει η Μελίνα ως Υπουργός Πολιτισμού και το οποίο βασίζεται στην κεντρική ιδέα ότι "στο κέντρο πρέπει να κυκλοφορούν ποδήλατα και πεζοί" και να γίνει "ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων", με τα λεωφορεία να πηγαίνουν στην άκρη και τ' αυτοκίνητα στον "έξω από δω". Βέβαια η Μελίνα και ο Τρίτσης δεν είχαν στο μυαλό τους τον κορωναϊό (για τον οποίο ο συνωστισμός στα ΜΜΜ είναι ό,τι καλύτερο για τη διάδοσή του), ούτε ότι για να βγει το σχέδιο, το τραμ θα σταματούσε στην μέση του πουθενά για να γίνει ποδηλατόδρομος, ο οποίος με βάση το σχεδιασμό δεν χωρούσε να γίνει αλλιώς. Το σχέδιο βέβαια είναι πολύ αντικειμενικά πολύ ωραίο. Ευκαιρίες να επισκεφτεί κανείς τ' αρχαία, να τρέξει, να κάνει τον περίπατό του, να ψωνίσει (αν έχει χρήματα). Σε δέκα λεπτά είσαι στο ξενοδοχείο σου και στο "γραφικό" διαμέρισμα που νοικιάζεις με το βράδυ, από τον Κινέζο μεγαλοεπενδυτή, σε μια πολυκατοικία στο Κουκάκι ή στο Θησείο.  Είναι δηλαδή ό,τι πρέπει αν είσαι επισκέπτης. Θα βγάλεις και τη selfie σου, θα τη δουν και θα έρθουν κι άλλοι.
Αν είσαι κάτοικος ή εργαζόμενος όμως υπάρχει πρόβλημα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι στην (μαύρο χάλι) ιστοσελίδα του "περίπατου" στο "τι αλλάζει για μένα", στην υποκατηγορία "κάτοικοι" αναφέρονται (χωρίς να επεξηγούνται) τα παρακάτω:  "Η ποιότητα ζωής στο κέντρο αλλάζει για πάντα, με περισσότερο και καθαρότερο Δημόσιο χώρο" (κάτι που θα φανεί βέβαια στην πράξη και θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί αν ο Κώστας νοικιάσει το μισό πεζόδρομο σε καφετέριες και εστιατόρια), "Αύξηση της αξίας των ακινήτων" (ό,τι πρέπει αν νοικιάζεις δηλαδή), "Αισθητική αναβάθμιση γειτονιών και δρόμων του κέντρου με λιγότερα αυτοκίνητα και περισσότερη ασφάλεια" (τα αυτοκίνητα των κατοίκων που μένουν εννοεί - τα οποία ο Θεός ξέρει που θα πάνε, ενώ για την ασφάλεια δε διευκρινίζει πως θα επιτευχθεί αυτό, χωρίς μεγάλη επένδυση σε πεζές περιπολίες στους κεντρικούς και παράλληλους δρόμους), "Μείωση των τροχαίων ατυχημάτων" (που έτσι κι αλλιώς στο κέντρο της Αθήνας ήταν ελάχιστα), "Ευκαιρίες για άθληση, ποδήλατο και περιπάτους", "Φιλικότεροι δρόμοι για τα κατοικίδια ζώα" (αυτό δεν το εξηγεί επίσης), "Διευκόλυνση της τήρησης των νέων μέτρων που μας προστατεύουν από τον κορωνοϊό" (με το συνωστισμό στα λεωφορεία, χωρίς τραμ και με τους συρμούς του Μετρό και του Ηλεκτρικού γεμάτους θα είναι δύσκολο) και τέλος "Η πόλη ανοίγει επιτέλους την αγκαλιά της σε ΑμεΑ" (το οποίο έτσι κι αλλιώς στο κέντρο δεν ήταν τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο στην περιφέρεια των λεωφόρων που οι σπασμένες πλάκες και οι κατειλλημένες ράμπες δεν επιτρέπουν κίνηση σε κανένα καρότσι και είναι επικίνδυνα ακόμα για τους μη-ΑΜΕΑ).
Πολλοί αναφέρουν ότι "έτσι έγινε στην Στοκχόλμη και την Βαρκελώνη" και έχουν σχεδόν δίκιο. Και λέμε σχεδόν γιατί σ' αυτές τις πόλεις έγιναν και άλλες υποστηρικτικές δράσεις (βλ. πάρκινγκ, προβλέψεις για τους μόνιμους κατοίκους, άριστης ποιότητας δίκτυο ΜΜΜ κ.ο.κ.), κάτι που δεν ισχύει στην περίπτωση της Αθήνας. Εδώ απλώς δημιουργήθηκε ένα σχέδιο που εξυπηρετεί τους ξενοδόχους, τους ιδιοκτήτες Airbnb, τους εστιάτορες και τους φοιτητές/bon-viver που ζουν με εμβάσματα και ενοίκια. Ιδανικό για μια πόλη χωρίς μόνιμους κατοίκους και για εργαζομένους που έχουν ανοσία στον κορωναϊό ή που ρίχνονται με αλεξίπτωτα κάθε πρωϊ στις δουλειές τους. Για τους άλλους δεν υπάρχει πρόβλεψη - "κακό του κεφαλιού τους" και στο κάτω-κάτω "τι τα θες, έτσι είναι η ζωή".
 Βέβαια το πράγμα έχει και συνέχεια, γιατί ο Κώστας δεν θα σταματήσει εδώ. Έχει και την "Διπλή Ανάπλαση" να προχωρήσει, να βολευτεί και ο Παναθηναϊκός, για να υπάρχει ισονομία. Εδώ ως και ο Πανελλήνιος μπόρεσε και μπάζωσε επί Κυριακού, το Πεδίον του Άρεως και δε μίλησε κανείς - για να μην πούμε για τον Ολυμπιακό που θα έχει το Καραϊσκάκη για άλλα 30 χρόνια. Να μη βγάλει κάτι ο Παναθηναϊκός; Σοβαροί να είμαστε. Ο Κώστας θα τα λύσει όλα - μέχρι που θα εξαφανίσει και το πρόβλημα των ναρκωτικών από την πρωτεύουσα, ενώ όλοι οι μετανάστες θα φύγουν και θα πάνε αλλού. Οπουδήποτε μακρυά από την Αθήνα. Να μου το θυμηθείτε - ο Μουζενίδης και τα λεωφορεία του ήδη ετοιμάζονται...

Να το πως μια δημοσκόπηση αποδεικνύει ότι δεν ξέρουμε ιστορία

Την δεκαετία του '90 και κατά την περίοδο των δύο μεγάλων εθνικών εορτών (25η Μαρτίου και 28η Οκτωβρίου) έγιναν της μόδας στην ιδιωτική τηλεόραση, τα ρεπορτάζ στα οποία δημοσιογράφοι ρωτούσαν παιδιά "αν ξέρουν τι γιορτάζουμε". Οι απαντήσεις - άλλες στο χαβαλέ και άλλες στα σοβαρά - αποδείκνυαν πολύ καλά, ότι η πλειοψηφία των παιδιών δεν είχαν ιδέα για δύο περιόδους της ελληνικής ιστορίας, για τις οποίες ξοδεύονται πολλές διδακτικές ώρες στα σχολεία. Στις αρχές του 2000, τα πράγματα άλλαξαν και τα ρεπορτάζ (για τις ίδιες χρονικές περιόδους) επεκτάθηκαν με τη συμμετοχή σ' αυτά θαμώνων καφετεριών και ψησταριών, οι οποίοι αποδείκνυαν την ισότητα στην άγνοια και την αμάθεια μεταξύ των γενεών. Βέβαια είναι πιθανόν οι θαμώνες του 2000, να είναι οι μαθητές του 1990, που αντιστάθηκαν στην ντροπή και δε φρόντισαν στα 10 χρόνια να μάθουν το απλό - την 28η Οκτωβρίου γιορτάζουν, το "Όχι" απέναντι στους Ιταλούς και την 25η Μαρτίου την κήρυξη της Επανάστασης ενάντια στους Τούρκους.
Στο πέρασμα των χρόνων τα πράγματα δεν έγιναν καλύτερα, αλλά τα ρεπορτάζ εμπλουτίστηκαν με τα ερωτήματα πλέον ν' απευθύνονται προς παιδιά αλλοδαπών που συμμετέχουν στις παρελάσεις, και τα οποία πολλές φορές αποδείκνυαν μια καλύτερη γνώση της ελληνικής ιστορίας σε σχέση με αυτούς που η άκρα δεξιά της χώρας θα χαρακτήριζε ως "αυθεντικούς" ελληνοπαίδες. Αυτό - πέραν του ανοίγματος της συζήτησης του ποιος είναι πραγματικά Έλληνας και ποιος όχι - αποδείκνυε ότι τελικά δεν έφταιγε τόσο το ελληνικό σχολείο ως πάροχος της γνώσης (αφού τα γεγονότα υπάρχουν στα βιβλία και στην ύλη και όποιος θέλει μαθαίνει), όσο οι μαθητές (για το ότι δε δίνουν την απαιτούμενη σημασία σε γεγονότα που καθόρισαν τη σημερινή ύπαρξη του ελληνισμού), οι γονείς (που δεν ενδιαφέρονται για τις γνώσεις των παιδιών τους) και οι δάσκαλοι (που δεν ελέγχουν το αν αυτά που διδάσκουν, εντυπώνονται στα παιδιά).
Με βάση τα παραπάνω, το αποτέλεσμα της πρόσφατης έρευνας του News24.gr όσο αφορά το ποιά πρόσωπα είχαν "τη μεγαλύτερη συνεισφορά στον αγώνα του 1821", και η οποία ανέδειξε τον Καποδίστρια ως το Νο2 στη λίστα των ανθρώπων με την "μεγαλύτερη συνεισφορά στην Επανάσταση".
Ο κακομοίρης ο Υψηλάντης που ήταν αρχηγός της Επανάστασης (και πέθανε βασανισμένος στις αυστριακές φυλακές), ο Μάρκος Μπότσαρης που κράτησε το Μεσολόγγι, ο Αθανάσιος Διάκος και ο Παπαφλέσσας που έδωσαν μάχες θυσίας, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος που οδήγησε τους Έλληνες σε μια από τις μεγαλύτερες νίκες της 1ης περιόδου της Επανάστασης (στο Χάνι της Γραβιάς), έρχονται μετά από εκείνον.
Βέβαια αν ο Καποδίστριας είχε όντως κάποιο ρόλο στην Επανάσταση, δε θα υπήρχε πρόβλημα...Έλα όμως που ο Καποδίστριας όχι μόνο δε συμμετείχε στην Επανάσταση, αλλά ήταν και αντίθετος;
Ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε αντιδράσει όταν για πρώτη φορά, το 1816, πληροφορήθηκε τα σχέδια των Φιλικών. Την ίδια στάση φαίνεται ότι τηρεί και όταν βολιδοσκοπείται για να αναλάβει την αρχηγία της Εταιρείας. Ο ίδιος δεν αναφέρει τίποτε στην Αυτοβιογραφία του για τις δύο συναντήσεις του με τον Εμμανουήλ Ξάνθο (εκ των ιδρυτών της Φιλικής Εταιρείας η οποία ξεκίνησε την Επανάσταση και έδρασε για την κήρυξή της), όπου, όπως γνωρίζουμε, επέμεινε στην άρνησή του. Όμως σ' αυτήν περιγράφει τη συνομιλία του με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, ο οποίος στο μεταξύ είχε δεχθεί να ηγηθεί της Εταιρείας. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι πολύ σκληρή: τον κάλεσε να "προφυλαχθεί από τους ραδιούργους που εμφανίζονταν ως αντιπρόσωποι του ελληνικού έθνους", "από τους «ελεεινούς εμποροϋπαλλήλους» που επειδή χρεοκόπησαν προσπαθούν να οικειοποιηθούν στο όνομα της πατρίδας χρήματα των αφελών" και τόνισε εμφατικά ότι "απατώνται όσοι νομίζουν ότι προκαλώντας ταραχές θα αναγκάσουν τον αυτοκράτορα (σ.σ. της Ρωσίας) να δράσει" και πρόσθεσε ότι μόνον αν αλλάξουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες, που τότε ήταν δυσμενείς, και δημιουργηθούν ευνοϊκότεροι για τους Έλληνες συσχετισμοί, τότε μόνο θα μπορούσαν να ελπίζουν σε βελτίωση της μοίρας τους.
Εκτός από όσα ο ίδιος ο Καποδίστριας γράφει στην Αυτοβιογραφία του, ο Ξάνθος μαρτυρεί για την άρνησή του να εμπλακεί ως αρχηγός στα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας, ενώ πάλι ο Καποδίστριας στις επιστολές που απηύθυνε την ίδια ακριβώς περίοδο στον διπλωματικό αντιπρόσωπο της Ρωσίας στο Ιάσιο, στον μητροπολίτη Ιγνάτιο και στον Κ. Βαρδαλάχο, ζητούσε να τον προστατεύσουν από τη χωρίς τη συγκατάθεσή του εμπλοκή του ονόματός του στα συνωμοτικά σχέδια.
Η δε κήρυξη της Επανάστασης του 1821 στο Ιάσιο της σημερινής Ρουμανίας, το πιθανότερο είναι ότι πράγματι τον αιφνιδίασε, σε μια που ήδη βίωνε οδυνηρά την επικράτηση των αυστριακών απόψεων στο συνέδριο του Λάυμπαχ στο οποίο συμμετείχε ως υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας (σ.σ. σκοπός του συνεδρίου αυτού ήταν η επίλυση διαφόρων προβλημάτων που είχαν ενσκήψει αμέσως μετά τους Ναπολεοντείους πολέμους και της διατήρησης των υφισταμένων καθεστώτων σε ειρηνική συνύπαρξη). Ο ίδιος κλήθηκε να συντάξει την απάντηση (26.3.1821) του Αλέξανδρου στην επιστολή του Υψηλάντη της 8.3.1821, με την οποία αποκηρυσσόταν το κίνημά του και ο ίδιος διαγραφόταν από τις τάξεις του ρωσικού στρατού. Συγχρόνως, έδωσε εντολή στον πρεσβευτή της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη να ενημερώσει σχετικά την Πύλη και να της γνωστοποιήσει την άδεια του αυτοκράτορα να αποστείλει στρατεύματα στις παραδουνάβιες ηγεμονίες για την καταστολή της εξέγερσης. Τα σκληρά αυτά μέτρα κατά των επαναστατών μπορεί να μην έπεισαν τον σουλτάνο για τις αγαθές προθέσεις της Ρωσίας, ικανοποίησαν όμως τους συνέδρους που έσπευσαν να συγχαρούν τον Καποδίστρια. Στην πίκρα και ανησυχία του τελευταίου, προστέθηκε σε λίγο ο θάνατος του πατέρα του, είδηση που είχε τη λεπτότητα να του γνωστοποιήσει πρώτος ο ίδιος ο τσάρος.
Ο Καποδίστριας εμφανίζεται στα ελληνικά πράγματα με ενεργό ρόλο, αρκετά αργότερα αν και κατά καιρούς οι επαναστατημένοι Έλληνες τον προσέγγιζαν για να του προτείνουν συμμετοχή στον αγώνα - χωρίς όμως αποτέλεσμα (περισσότερες λεπτομέρειες για το ρόλο του Ιωάννη Καποδίστρια μπορείτε να βρείτε εδώ).

Έτσι λοιπόν - και αποδεχόμενοι ότι το πιο πιθανό είναι αυτοί που δήλωσαν τον Καποδίστρια ως το 2ο πιο "σημαντικό Έλληνα" της ελληνικής Επανάστασης μάλλον δεν έκαναν έχοντας τον στο μυαλό τους ως αρνητικό πρωταγωνιστή - μπορούμε να συμπεράνουμε οι ερωτώμενοι μάλλον δεν είχαν ιδέα και απλώς έβαλαν τον Καποδίστρια μέσα επειδή έζησε την ίδια περίοδο και επειδή αποτέλεσε τον πρώτο κυβερνήτη της χώρας.
Συμπέρασμα: κάποιοι πρέπει να γυρίσουν πίσω στα σχολικά θρανία ή τουλάχιστον να κάνουν μια απλή αναζήτηση στο ίντερνετ ή ν' ανοίξουν μια εγκυκλοπαίδεια. Ή ακόμα καλύτερα η επιτροπή "Ελλάδα 2021" (και η κ. Αγγελοπούλου ως πρόεδρος της επιτροπής) θα πρέπει να συγκεντρωθούν σε δράσεις που θα μάθουν στους Έλληνες ποιοι πρόσφεραν και αγωνίστηκαν για την Επανάσταση - με τα καλά και στραβά τους πάντα, μπας και πάρουμε κάποιο παράδειγμα και αποφύγουμε τα ίδια λάθη στο μέλλον...