Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η ανικανότητα της Ε.Ε.

 Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι δεν είναι ικανή να υπερασπιστεί όχι μόνο τις αρχές της αλλά ούτε και τα συμφέροντά της. Και εξηγούμαστε: απέναντι στην εισβολή που πραγματοποίησε η Ρωσία στην Ουκρανία (μια χώρα που για να μην ξεχνιόμαστε είναι σημαντικότατος οικονομικός εταίρος της Ε.Ε.), δεν μπορούσε προφανώς παρά να υπάρχει εξαρχής ουσιαστική καταδίκη. Μια καταδίκη όμως που προφανώς δεν μπορούσε να είναι μόνο φραστική. Η Ε.Ε. αποδείχτηκε κατώτερη των περιστάσεων και σε μια σειρά συνεχόμενων πολιτικών λαθών, πρόσθεσε ένα ακόμα - δηλαδή το ν' αφήσει ατιμώρητη μια χώρα εισβολέα.

Αν ήθελε η Ε.Ε. θα μπορούσε άνετα να κάνει την Ρωσία να πονέσει. Με τον ίδιο τρόπο που η Μ. Βρετανία έδειξε ότι δεν υπολογίζει τις συνέπειες (και απέκλεισε μέχρι και την Αεροφλότ από τον εναέριο χώρο της), υπήρχε υποχρέωση της "δημοκρατικής και φιλελεύθερης Ευρώπης" ν' αντιδράσει με παρόμοιο σκληρό τρόπο. Το τι θα μπορούσε να κάνει ο δυτικός κόσμος συντονισμένα (από τον αποκλεισμό της Ρωσίας από το σύστημα Swift και το πάγωμα όλων των ρωσικών τραπεζικών λογαριασμών στην Ευρώπη και την Αμερική μέχρι τον αποκλεισμό της χώρας απ' όλες τις αθλητικές διοργανώσεις) έχει γραφτεί εκτεταμένα παντού. Η πραγματικότητα όμως είναι απλή: η Ε.Ε. απέτυχε για πολλοστή φορά.

Μια προσεκτική ματιά όμως καταδεικνύει την όλη αλήθεια. Δεν μπορούμε να έχουμε απαιτήσεις από μια ένωση χωρών που ανέχεται την κατοχή μέρους των εδαφών χώρας-μέλους της από άλλο κράτος ή που πουλάει όπλα σε χώρες που ανοιχτά αμφισβητούν την εδαφική κυριαρχία χωρών-μελών της. Ή που έχουν μάθει μόνο σε φραστικές καταδίκες. Οτιδήποτε ακουμπάει τις τσέπες τους κάνει "τζιζ", με  αποτέλεσμα να πηγαίνουν περίπατο οι αξίες της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της ανεξαρτησίας. Η γελοιότητα είναι τέτοια που η Ρωσία και οι ρωσικές ομάδες όχι μόνο συμμετέχουν κανονικά στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις (π.χ. η Ολλανδία πήγε κανονικά και αγωνίστηκε στην Ρωσία για τα προκριματικά του Ευρωμπάσκετ) αλλά δεν υπάρχουν καν σκέψεις γι' αποκλεισμό της από άλλες (όπως π.χ. της Eurovision). 

Την τραγικότητά της κατάστασης και το πόσο κοντόφθαλμη είναι η πολιτική της Ε.Ε. φαίνεται και από κάτι ακόμα. Αν και βρίσκεται σε πολιτική αντιπαράθεση με την Ρωσία εδώ και αρκετά χρόνια, δεν έκανε ούτε ένα βήμα ώστε να προχωρήσει σ' ενεργειακή απεξάρτησή απ' αυτήν. Δεν υποστήριξε τα σχέδια της Ελλάδας και της Κύπρου για να εκμεταλλευτούν τα ενεργειακά τους αποθέματα, δεν επιδότησε έργα μεγάλης πνοής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ούτε την εγκατάσταση τους σε οικιακό επίπεδο. Πίεσε την άμεση απομάκρυνση και το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, μεγαλώνοντας την εξάρτησή της από "κακούς" και "ολιγάρχες". 

Συνέχισε δηλαδή την ίδια κοντόφθαλμη πολιτική που ακολούθησε στην Συρία, στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και την Λιβύη. Μόνο λόγια δηλαδή και πράξεις αντίθετες σε αυτά. Με αυτά και μ' αυτά δείχνουν (όπως και στο θέμα της διαχείρησης της πανδημίας) ότι μάλλον η Μεγάλη Βρετανία έκανε καλά και τους άφησε για να πορευτεί μόνη της - το μέγεθος των οικονομικών κυρώσεων στις οποίες υπέβαλε την Ρωσία και το ότι έδωσε όπλα στους Ουκρανούς χωρίς να κρυφτεί - δείχνουν ότι τουλάχιστον στέκεται καλύτερα απ' ότι οι υπόλοιποι...

Όλα αυτά όμως δεν πρέπει να μας αποσπούν την προσοχή από τον πραγματικό ένοχο. Και μπορεί το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ να έφεραν την Ουκρανία σε δεινή θέση (αφού την ξεσήκωσαν και την έφεραν απέναντι στους Ρώσους σε όλα τα επίπεδα), αλλά την εισβολή δεν την έκαναν αυτοί. Η Ρωσία έκανε εισβολή και δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Και γι' αυτό πρέπει να πληρώσει ακριβά. 

Όπως δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τους υποστηρικτές της εισβολής και όλους εκείνους τους αφελείς που υποστηρίζουν την Ρωσία, προερχόμενη από αντιαμερικανισμό ή από την ψευδαίσθηση της αναγκαιότητας υποστήριξης των "ομόδοξων" Ρώσων (για την οποία έχουμε αναφερθεί εκτενώς εδώ). Όταν υποστηρίζεις κάτι τέτοιο, θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος να το υποστείς κιόλας. Ο πόλεμος είναι πόλεμος και όποιος τον ξεκινάει δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. 

(Για τη θέση που πρέπει να έχει η Ελλάδα στο Ουκρανικό έχουμε αναφερθεί εκτενώς εδώ).

Ποια πρέπει να είναι η θέση της Ελλάδας στο Oυκρανικό ζήτημα;

Τις τελευταίες μέρες, διαβάζουμε πολλές αναλύσεις για τη "δύσκολη" θέση της Ελλάδας στο Ουκρανικό. Υπάρχουν πολλοί που αναλύουν το πως η πρόσφατη (ομολογουμένως κακή) συμφωνία "συνεργασίας" με τις ΗΠΑ, μας φέρνει σε δύσκολη θέση απέναντι στη Ρωσία, που "αισθάνεται άβολα" με την χρήση του ελληνικού εδάφους για μεταφορά προσωπικού προς τις ανατολικές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. 

Τα πράγματα όμως είναι στην πραγματικότητα πολύ απλά: α) Καταρχήν, η χώρα μας έχει πολλούς λόγους να είναι δυσαρεστημένη με την Ρωσία. Η τελευταία ενισχύει ποικιλοτρόπως τον άμεσo ανταγωνιστή μας στην περιοχή - δηλαδή την Τουρκία - με τελευταίας τεχνολογίας οπλικά συστήματα και χρηματικές διευκολύνσεις, καθώς και με το να της δίνει πεδίο δράσης σε περιοχές που η Τουρκία δεν έχει λόγο να βρίσκεται (βλέπε Συρία και Λιβύη), ενώ παράλληλα "κάνει την πάπια" για τις προκλήσεις της γείτονος στην Κύπρο. Επίσης η Ρωσία διατηρεί μια επιθετική στάση απέναντι στις ελληνο-ορθόδοξες εκκλησίες, επιμένοντας στην ανιστόρητη διεκδίκηση της πρωτοκαθεδρίας στην Ορθοδοξία, ενώ επιτρέπει στους ρωσόφωνους αντάρτες της περιοχής του Ντόνεσκ να έχουν υπό καθεστώς τρομοκρατίας τα ελληνικά χωριά της Ουκρανίας που βρίσκονται υπό τη σφαίρα επιρροής τους (Σημείωση: τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα ούτε από την πλευρά της Ουκρανίας, όπως βλέπουμε τις τελευταίες μέρες). 

β) Η Ελλάδα - είτε το θέλουμε, είτε όχι - παραμένει πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ και έχει κάποιες συμβατικές υποχρεώσεις, ιδίως όσο αφορά την ενίσχυση της άμυνας των υπολοίπων μελών της συμμαχίας. Άρα πρέπει να βοηθά, τουλάχιστον όσο αφορά την μεταφορά προσωπικού και οπλισμού, που θα συνεισφέρει στην "προστασία" τους. 

Επομένως, αν οι ανατολικές χώρες θεωρούν ότι "κινδυνεύουν", και οι ΗΠΑ θέλουν να στείλουν οπλισμό ώστε να γίνει "αποτροπή" του κινδύνου, τότε η χώρα μας πρέπει να βοηθήσει, επιτρέποντας τη διελευσή τους. Η δε σχέση μας με την Ρωσία - η οποία ζητάει συνεχώς αλλά δε προσφέρει και πολλά σε αντάλλαγμα - δεν είναι σε τέτοιο επίπεδο ώστε να δικαιολογείται μια "άρνηση συμμόρφωσης". Στην παρούσα φάση η σχέση μας με τις ΗΠΑ είναι σε πολύ καλύτερο σημείο και έχουμε δυστυχώς πολύ περισσότερα να χάσουμε απ' ότι να κερδίσουμε. Και όπως έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, σε ανάρτησή μας που αφορούσε την αναζήτηση "σωτήρων" από το εξωτερικό, πρέπει να κοιτάμε το άμεσο συμφέρον μας, αντί να στηριζόμαστε σε "παραδοσιακές" φιλίες και "ομόδοξες" χώρες (που ποτέ μα ποτέ δεν μας υποστήριξαν όταν το χρειαστήκαμε).

Αυτά σε γεωπολιτικό επίπεδο. Γιατί υπάρχει και η ηθική πλευρά των πραγμάτων: Κακά τα ψέμματα, αυτό που έχει κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία, δεν απέχει πολύ απ' αυτό που έχει κάνει η Τουρκία στην Κύπρο. Και αν η συμφωνία του Μινσκ είναι σαφέστατα καλύτερη από τις αδιέξοδες συζητήσεις για τη λύση του Κυπριακού, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τα όσα έχουν συμβεί εκεί, ενώ η πραγματικότητα είναι - επίσης - απλή: Η Ρωσία θεωρώντας ότι η Ουκρανία είναι κομμάτι του ζωτικού της χώρου, αυτο-νομιμοποιεί την απόσπαση εδάφους και προετοιμάζεται για να πραγματοποιήσει κάτι ακόμα χειρότερο, δηλαδή μια εισβολή σε ξένο έδαφος. Και αυτό δεν μπορούμε να το δεχτούμε, ως έθνος που γέννησε τη δημοκρατία και που έκανε το "Ελευθερία ή Θάνατος" σημαία, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας του. Παράλληλα υπάρχει η πιθανότητα να δημιουργηθεί κακό προηγούμενο στην περιοχή με χώρες να εισβάλλουν σε άλλες, με φτηνές δικαιολογίες τύπου "μας προκάλεσαν".

Και για όσους φοβούνται για τις ενεργειακές επιπτώσεις που θα έχει η στάση μας, μπορούμε να τους καθησυχάσουμε. Αυτό δεν εξαρτάται από τη στάση μας απέναντι στην Ρωσία, αλλά από το αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Αν αυτό συμβεί τότε η ρωσική παροχή αερίου προς ολόκληρη την Ευρώπη θα μηδενιστεί, οπότε θα επηρεαστούμε και εμείς - η στάση μας δεν θα παίξει ρόλο καθόλου. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι να προχωρήσουμε τις αδειοδοτήσεις, ώστε κάποια στιγμή να καλύπτουμε τις ανάγκες μας από δικά μας κοιτάσματα - μέχρι τότε θα υποφέρουμε όπως και όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι, εξαρτημένοι από "δημοκρατικούς" δικτάτορες (βλ. Ρωσία) ή ολιγάρχες-δικτάτορες (βλ. Αζερμπαϊτζάν).

Τι θα γινόταν αν ο Μπόρις Τζόνσον ήταν Έλληνας;

 Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά με τα όσα συμβαίνουν αυτή την περίοδο στην Μεγάλη Βρετανία και έχουν σχέση με την παραίτηση του του Πρωθυπουργού της χώρας Μπόρις Τζόνσον ως αποτέλεσμα του διορισμού ενός βουλευτή-γνωστού παρενοχλητή σε υψηλόβαθμη κοινοβουλευτική θέση και της συμμετοχής του σε πάρτυ κατά την περίοδο που υπήρχαν στην χώρα απαγορεύσεις συγκεντρώσεων λόγω της πανδημίας. 

Αυτό είναι κατά τη γνώμη μας λάθος - και ο λόγος είναι απλός: Θα μπορούσε να μας διδάξει για το πως πρέπει να λειτουργούν οι θεσμοί σε μια δημοκρατική χώρα, πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο σε μια χώρα που ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα των τελευταίων χρόνων, αυτό της Novartis, θάβεται, υπουργοί απαλάσσονται της δικαστικής εμπλοκής, ουσιαστικά λόγω "αμφιβολιών" και μετά από ενδελεχή διερεύνηση, ενώ ο αντιπρόεδρος της Βουλής λειτουργεί ως κομματάρχης της κακιάς ώρας, επιτρέποντας εκθειασμούς από κυβερνητικούς βουλευτές για εν λόγω θέμα σε άσχετες συζητήσεις, αλλά παραπέμποντας στο πειθαρχικό αντιπολιτευόμενους γιατί μίλησαν αρνητικά. Ή και που απλώς η συμμετοχή του δικού μας Πρωθυπουργού σε τραπέζι στην Ικαρία, σε καιρό που οι οικογενειακές συγκεντρώσεις αντιμετωπίζονταν με πρόστιμα, εμφανίζεται ως κάτι φυσιολογικό...

Το άρθρο του Κώστα Γιαννακίδη αξίζει να διαβαστεί γιατί κάνει ένα παραλληλισμό με τον οποίο είναι δύσκολο να διαφωνήσει κανείς:

"Για τα δεδομένα της ελληνικής πολιτικής σκηνής, αυτά που συμβαίνουν στη Βρετανία, με το partygate του Μπόρις Τζόνσον, φαίνονται σαν κωμική σειρά στο Netflix. 

Ενας πρωθυπουργός αντιμετωπίζει ως και αστυνομικό έλεγχο, εγκαλούμενος για διοργάνωση πάρτι παραβιάζοντας κάθε μέτρο κατά της πανδημίας. Και κινδυνεύει να χάσει τη θέση του. Ναι, στα δικά μας μάτια δείχνει αστείο. Θα το δούμε είτε ως κωμωδία, είτε ως ταινία επιστημονικής φαντασίας – χρειαζόμαστε χρόνια για να φτάσουμε εκεί. 

Φιλοσοφικά, βέβαια, έχει το ενδιαφέρον του. Οι θεσμοί λειτουργούν άψογα σε μία χώρα που, κατά τα λοιπά, εξέλεξε ένα καρτούν. Και αυτό την κρατάει όρθια. Η λειτουργία των θεσμών, πέρα από πρόσωπα.Και αφού γελάσαμε και κάναμε κέφι, ελάτε να δοκιμάσουμε μία προβολή αυτής της κατάστασης στα δικά μας. 

Λησμονούμε το περιστατικό της Ικαρίας, όταν η επίσκεψη του Πρωθυπουργού συνδέθηκε με την καταπάτηση περιοριστικών μέτρων. Ας πούμε ότι σε ουδέτερο χρόνο, με κυβέρνηση αγνώστου ταυτότητος, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας έκανε αντίστοιχο πάρτι. Τι πιστεύετε ότι θα γινόταν;«Πρώτα-πρώτα δεν ήταν πάρτι, αλλά μία συγκέντρωση στελεχών σε ένα κάπως πιο χαλαρό κλίμα» θα εξηγήσει κυβερνητικό στέλεχος στα πρωινάδικα, προκειμένου να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. 

Και ύστερα θα ακολουθούσε το non paper με τη γραμμή που θα βύθιζε στην ευτέλεια τα επιχειρήματα της αντιπολίτευσης. «Η χώρα έχει πιο σοβαρά θέματα για να ασχοληθεί. Δεν απασχολεί την κοινή γνώμη μία στιγμή χαλάρωσης του πρωθυπουργού». Ασφαλώς στα social θα έκαναν το δικό τους πάρτι. Αναρτήσεις μακριές σαν σεντόνια, αστεία memes, δολοφονικά tweets, και hashtag για την παραίτηση του πρωθυπουργού.Οχι, το θέμα δεν θα πήγαινε στη Βουλή. Θα έδινε ατάκες σε ομιλίες, αλλά όχι και ολόκληρη συζήτηση. Ουδείς θα διανοείτο να ασκήσει έλεγχο, αν εκινείτο η Αστυνομία θα επρόκειτο για πρωτοβουλία στα όρια πραξικοματικής εκτροπής. Το θέμα θα ξεπερνούσε το προσδόκιμο ζωής, θα έφτανε ίσως και στις δέκα μέρες. Και μετά θα έσβηνε μέσα σε χάχανα."